Αναποτελεσματικό μέσο οι κυρώσεις
ΕDUARDO PORTER / THE NEW YORK TIMES
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)
Ο Κιμ Γιονγκ Ουν ήταν ακόμα φοιτητής όταν το 2006 το Συμβούλιο Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών επέβαλε οικονομικές κυρώσεις στο καθεστώς που είχε εγκαθιδρύσει ο πατέρας του στη Β. Κορέα.
Το σχετικό ψήφισμα το είχε προτείνει η Ουάσιγκτον, για να μην αναδειχθεί η Β. Κορέα σε πυρηνική δύναμη. Απέτυχε όμως. Ο Κιμ Γιονγκ, ο σημερινός ηγέτης της Β. Κορέας, πριν από μερικές ημέρες δοκίμασε έναν διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο μεγάλου βεληνεκούς.
Το Κογκρέσο των ΗΠΑ θα προσθέσει στο οπλοστάσιό του σειρά οικονομικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας, περιορίζοντας, παράλληλα, τη δυνατότητα του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να τις άρει μονομερώς. Οι κυρώσεις αυτές θα λάβουν τη μορφή νόμου. Το να προκληθεί δυσαρέσκεια στον Βλαντιμίρ Πούτιν ίσως θεωρείται ένας άξιος λόγου στόχος. Ή, όπως το έθεσε ο Γκάρι Χουφμπάουερ του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Πίτερσον, «μεγάλο τμήμα της νομοθεσίας με τις κυρώσεις αποτελεί πλήγμα για τον Ντόναλντ Τραμπ, επειδή διατηρεί στενές σχέσεις με τη Ρωσία». Ανεξαρτήτως του τι ισχύει, τα μέλη του Κογκρέσου ίσως θα έπρεπε να εξηγήσουν τι ακριβώς επιδιώκουν. Αν πιστεύουν σοβαρά ότι οι κυρώσεις θα αναγκάσουν τον Ρώσο πρόεδρο να αλλάξει γραμμή, να επιστρέψει την Κριμαία στην Ουκρανία ή να αποτρέψει φίλους του χάκερ να ασχολούνται με τις εκλογές άλλων χωρών, πλανώνται πλάνην οικτράν.
Ο κ. Χουφμπάουερ και οι συνεργάτες του εξέτασαν περισσότερες από 200 περιπτώσεις οικονομικών κυρώσεων, αρχής γενομένης από εκείνες επί της Γερμανίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το βασικό συμπέρασμά τους είναι ότι ενδείκνυται να έχει κανείς μετριοπαθείς επιδιώξεις. «Οταν οι επιδιώξεις είναι συγκρατημένες, οι χώρες-στόχοι, όχι τόσο ισχυρές, τύποις δημοκρατικές, που διατηρούν στενούς δεσμούς με τις χώρες-τιμωρούς, πιθανώς σταδιακά να αλλάξουν στάση», επισήμανε ο κ. Χουφμπάουερ. Αντιθέτως, όταν οι επιδιώξεις είναι μεγαλόπνοες, οι οικονομικοί δεσμοί όχι τόσο δυνατοί και η χώρα-στόχος ισχυρή με αυταρχική κυβέρνηση, τα αποτελέσματα είναι μη ικανοποιητικά. Λόγου χάρη, η τιμωρητική στάση της Δύσης προς την Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία συνέβαλε στην αποκατάσταση της Δημοκρατίας, αλλά στη Συρία ο Μπασάρ αλ Ασαντ παραμένει στην εξουσία, ανεξαρτήτως των όποιων κυρώσεων. Στην Κούβα, 50 χρόνια μετά το εμπάργκο, ελάχιστες ουσιαστικές αλλαγές έχουν γίνει.
Υπάρχουν, όμως, και οι υποστηρικτές των κυρώσεων. Στην περίπτωση της Ρωσίας, σημειώνουν ότι όταν τις επέβαλε ο Μπαράκ Ομπάμα το 2014, δεν υποχρεώθηκε ο Βλαντιμίρ Πούτιν να αποχωρήσει από την Κριμαία, αλλά χωρίς αυτές, ίσως να αισθανόταν αρκετά δυνατός ώστε να βαδίσει κατά των χωρών της Βαλτικής. Κάποιος άλλος μπορεί να αντιτείνει ότι δεν κινήθηκε εναντίον τους, επειδή δεν είχαν τόση σημασία για τη Ρωσία, όσο η Ουκρανία. Μέσω των ουκρανικών εδαφών διοχετεύεται το 80% του φυσικού αερίου που πουλάει η Μόσχα στη Δυτική Ευρώπη. Επίσης, η Ουκρανία επιδίωξε να βγει από τη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας, φλερτάροντας με το ΝΑΤΟ. Υπάρχουν, πάντως, λόγοι που οι κυρώσεις δεν αποδίδουν τα αναμενόμενα. Συχνά, οι χώρες-στόχοι βρίσκουν εναλλακτικές διαδρομές για τις εμπορικές τους συναλλαγές σε τρίτες χώρες. Ωστόσο, ακόμα κι έτσι, μπορούν οι κυρώσεις να προκαλέσουν πολλά προβλήματα στη χώρα-στόχο, ειδικά όταν επιβάλλονται από πολλές χώρες και όχι μόνο από τις ΗΠΑ. Ο αντίκτυπός τους, όμως, εξασθενεί με τον χρόνο. Το σημαντικό είναι ότι την οικονομική δυσπραγία που προκαλούν την υφίστανται οι απλοί άνθρωποι και όχι η άρχουσα τάξη.
Τέλος, προκαλεί σύγχυση γιατί είναι τόσο δημοφιλείς στην Ουάσιγκτον οι κυρώσεις, ανεξαρτήτως των μειονεκτημάτων τους. Ισως επειδή η εναλλακτική λύση, δηλαδή η στρατιωτική επέμβαση, εγκυμονεί κινδύνους.
