Συνωστισμός στην Ανατολική Μεσόγειο
ΒΑΣΙΛΗΣ ΝΕΔΟΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Χαμηλούς τόνους, αλλά και τακτική ανάδειξης της ευρωτουρκικής διάστασης όσων συμβαίνουν στην Ανατ. Μεσόγειο και στο Αιγαίο, τηρεί η Αθήνα, έπειτα από ένα δεκαήμερο έξαρσης της τουρκικής κινητικότητας σε όλους τους τομείς.
Τόσο στις πρόσφατες επαφές που είχε ο Αλ. Τσίπρας με την ύπατη εκπρόσωπο της Ε.Ε. Φεντερίκα Μογκερίνι όσο και σε συζητήσεις που έχουν γίνει σε χαμηλότερο επίπεδο, η Αθήνα αναδεικνύει την ανάγκη να γίνει αντιληπτή η τουρκική δραστηριότητα στην περιοχή υπό το πρίσμα των συζητήσεων για την ενταξιακή πορεία της γειτονικής χώρας, αλλά και των υποχρεώσεων που απορρέουν από αυτήν. Η ευρωτουρκική διάσταση του ζητήματος, από διαφορετική οπτική γωνία, φαίνεται να απασχολεί όχι μόνο την Αθήνα, αλλά και τους υπόλοιπους παίκτες στην Ανατ. Μεσόγειο.
Η αποτυχία εξεύρεσης λύσης για το Κυπριακό στο Κραν-Μοντανά, το μπαράζ τουρκικής προκλητικότητας στο τεμάχιο 11 της κυπριακής ΑΟΖ, αλλά και η έλλειψη καλής θέλησης ακόμη και σε παλαιόθεν συμφωνηθέντα ζητήματα –όπως η παραβίαση του άτυπου μορατόριουμ ασκήσεων στο Αιγαίο κατά τη θερινή περίοδο–, δεν αφήνουν στην Αθήνα πολλά περιθώρια παρερμηνείας της στάσης της Aγκυρας. Αν, μάλιστα, επιβεβαιωθεί ότι η Aγκυρα, σε συνεργασία προφανώς με τους Τουρκοκυπρίους, πράγματι αναζητεί τρόπους αναβίωσης της κλειστής πόλης της Αμμοχώστου, τότε θα γίνει σαφές ότι η Τουρκία προχωρεί πράγματι σε ένα σχέδιο Β΄, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου παραμένει άγνωστο.
Στην Ανατ. Μεσόγειο και συγκεκριμένα στην κυπριακή ΑΟΖ, η τουρκική αντίδραση έχει έως τώρα κορυφωθεί μέσω της δέσμευσης για σεισμικές έρευνες μιας περιοχής που συμπίπτει με μεγάλα τμήματα των τεμαχίων 1, 4, 5, 6 και 7. Το ωκεανογραφικό «Μπαρμπαρός» παραμένει να πλέει κυρίως στο 5 και στο 6, παρακολουθούμενο σε σχετικά μικρή απόσταση από την τουρκική φρεγάτα «Γκοκτσέαντα». Την ίδια στιγμή, μέχρι τουλάχιστον το απόγευμα της Παρασκευής, στην περιοχή υπήρχε ισχυρή ναυτική παρουσία. Πέρα από το αεροπλανοφόρο «George H. W. Bush» και το αντιτορπιλικό «Philippine Sea» (μονάδα της Ομάδας Κρούσης και Συνοδείας 2 του αμερικανικού ναυτικού - Carrier Strike Group 2), στην ευρύτερη περιοχή πλέει διαρκώς και μονάδα του γαλλικού πολεμικού ναυτικού (κυρίως η φρεγάτα «Languedoc»).
Επισήμως, βεβαίως, όλες αυτές οι μονάδες είτε συμμετέχουν στα χτυπήματα κατά του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία είτε είναι ενταγμένες στην αποστολή του ΟΗΕ στον Λίβανο. Παρ’ όλα αυτά, όλες αυτές οι μονάδες έπλεαν την προηγούμενη εβδομάδα στην περιοχή ανάμεσα στο οικόπεδο 5 και 6, όπου δραστηριοποιούνταν τα «Μπαρμπαρός» και «Γκοκτσέαντα», και στα 10 και 11 (όπου διεξάγονται οι έρευνες της γαλλοϊταλικής Κοινοπραξίας Total-ENI) που βρίσκονται νοτιότερα.
Οι Αμερικανοί
Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, οι Αμερικανοί εκτιμούν ότι η κατάσταση δεν πρόκειται να ξεπεράσει τα –ελεγχόμενα– επίπεδα έντασης που είχαν παρατηρηθεί και στο παρελθόν, αν και αναγνωρίζουν ότι υπάρχει πάντα κάποιο ρίσκο. Δεν εκτιμούν ότι υπάρχει κίνδυνος κλιμάκωσης σε τέτοιο βαθμό που η κατάσταση θα βγει εκτός ελέγχου. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι στην Ουάσιγκτον θεωρούν ότι η Αγκυρα αντιλαμβάνεται πως δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντά της η δημιουργία περισσότερης αστάθειας, διότι κάτι τέτοιο θα τη φέρει σε ακόμη πιο ευθεία αντιπαράθεση με την Ελλάδα αλλά και την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Ως προς τις έρευνες για τους υδρογονάνθρακες, φαίνεται ότι η Ουάσιγκτον έχει ήδη διαμηνύσει προς τη Λευκωσία πως υπάρχουν κινήσεις οι οποίες θα βοηθούσαν στην –εν καιρώ– επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό. Μια από αυτές θα ήταν η δίκαιη διανομή των κερδών από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ, ώστε από αυτό να ωφεληθεί και η τουρκοκυπριακή πλευρά. Η αμερικανική άποψη για την ισχύ της οικονομικής διάστασης των υδρογονανθράκων ως στοιχείου άμβλυνσης των διαφορών ανάμεσα στις δύο κοινότητες του νησιού δεν είναι καινούρια. Ωστόσο, εφόσον οι γεωτρήσεις της Total-ENI στο οικόπεδο 11 επιφέρουν αποτελέσματα, τότε θα υπάρξει μια πραγματική ευκαιρία προώθησης αυτής της αντίληψης.
Εκείνο που δεν βοηθάει είναι η τουρκική επιμονή στην επιχειρηματολογία υπέρ του δικαιώματος παρέμβασης στην Κύπρο και την κυπριακή ΑΟΖ. Επανειλημμένως, από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που διεμήνυσε ότι η Τουρκία «δεν θα μείνει θεατής», μέχρι τους υπουργούς Εξωτερικών και Ενέργειας, οι οποίοι προχώρησαν σε επίκληση των παρεμβατικών δικαιωμάτων της Αγκυρας στην Κύπρο, χρησιμοποιείται ένα επιχείρημα το οποίο απερρίφθη από όλους όσοι συμμετείχαν στη διάσκεψη του Κραν-Μοντανά πριν από περίπου δύο εβδομάδες. Εφόσον, πράγματι, τόσο ο γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες όσο και τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας έχουν ταχθεί υπέρ της διατήρησης των «κερδών» του Κραν-Μοντανά, τότε πιθανή υπαναχώρηση της Τουρκίας απ’ όσα συζητήθηκαν στην Ελβετία θα οδηγούσε τις διαπραγματεύσεις –όποτε και αν αυτές επανεκκινήσουν (πάντως σίγουρα όχι πριν από το β΄ ήμισυ του 2018)– στο επίπεδο που βρίσκονταν πριν από 15 χρόνια.
