Αναδιαρθρώσεις
Αλέξης Παπαχελάς
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Οι πάντες στην Ευρώπη έχουν καταλάβει πως δεν μπορεί να υπάρξει νέο Μνημόνιο στην Ελλάδα. Δεν έχει νόημα, δεν αντέχεται πολιτικά από καμία κυβέρνηση και ενδεχομένως να μη χρειάζεται. Αυτό το τελευταίο θα κριθεί από δύο πράγματα: το αν η οικονομία θα πάει καλύτερα από ό,τι αναμένεται και από την πορεία της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Η πορεία της οικονομίας θα εξαρτηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό, ο οποίος δείχνει ότι θα πάει εξαιρετικά φέτος. Εφόσον επαληθευθούν οι αισιόδοξες εκτιμήσεις, θα υπάρξουν ευεργετικές επιπτώσεις στα κρατικά έσοδα και συνεπώς θα μειωθούν οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας. Αλλά και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από ιδιωτικά κεφάλαια φαίνεται να πηγαίνει πολύ καλά. Το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών για την Eurobank έδειξε πως η συγκυρία ευνοεί πολύ την άντληση κεφαλαίων στην Ελλάδα. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι το περίφημο «μαξιλαράκι» των 11 δισ. που υπήρχε για την περίπτωση που κάποια τράπεζα θα χρειαζόταν κεφάλαια του ΤΧΣ ενδέχεται να μείνει ανέπαφο και να χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη των αναγκών της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Αυτό είναι το πολύ αισιόδοξο σενάριο βάσει του οποίου δεν θα χρειασθούν νέα ευρωπαϊκά κονδύλια, δηλαδή νέες εγκρίσεις από Κοινοβούλια κ.λπ. Ακόμη όμως και αν κάτι πάει στραβά και χρειασθούν περισσότερα κρατικά χρηματα, τίποτα δεν θα είναι το ίδιο σε σχέση με τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Οι Ευρωπαίοι, και κυρίως οι Βορειοευρωπαίοι, θέλουν να «περάσουν τις εξετάσεις» όλες οι χώρες που βρίσκονται σε πρόγραμμα. Κάποια στιγμή το καλοκαίρι ο Ελληνας πρωθυπουργός θα μπορέσει να κάνει το ίδιο που έχει κάνει η Ιρλανδία και σε λίγο και η Πορτογαλία: να ανακοινώσει και επισήμως πως «μνημόνια τέλος».
Ενα μεγάλο ζήτημα που δεν έχει λυθεί ακόμη είναι τι είδους έλεγχος θα υπάρχει και αν θα πρόκειται για τρόικα ή κάποιο άλλο σχήμα. Ενα σενάριο θέλει τους Ευρωπαίους να βάζουν τα υπόλοιπα χρήματα που θα έβαζε το ΔΝΤ έως το 2016 για να το βγάλουν έξω από τη διαδικασία. Το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες γνωρίζουν ότι η σχέση Ελλάδος -ΔΝΤ έχει δηλητηριασθεί για τα καλά και δύσκολα μπορεί να συνεχισθεί με την ίδια μορφή. Το ΔΝΤ θα παρακολουθεί βεβαίως με κάποιον τρόπο τις ελληνικές εξελίξεις, με κάποια διακριτική παρουσία στην Αθήνα, αλλά... μέχρι εκεί. Το άλλο σενάριο, αν οι Ευρωπαίοι δεν θελήσουν να «αγοράσουν» το ΔΝΤ θα είναι μια νέα μορφή επιθεώρησης. Οι επιθεωρητές θα έρχονται όμως δύο φορές τον χρόνο και βασικό τους μέλημα θα είναι να βεβαιώνουν ότι δεν υπάρχει δημοσιονομική χαλάρωση και πως οι διάφορες ψηφισθείσες μεταρρυθμίσεις δεν αποδομούνται με νόμους, τροπολογίες, εγκυκλίους κ.λπ. Αυτού του τύπου ο έλεγχος είναι και το μίνιμουμ που δέχονται οι εταίροι και δανειστές. Το πιθανότερο σε αυτό το σενάριο είναι πως θα αλλάξουν και τα πρόσωπα που εκπροσωπούν το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και την Κομισιόν στις διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα ώστε να φανεί πια καθαρά ότι κάτι έχει αλλάξει...
Ιδέες υπάρχουν, όμως πολλές συζητούνται πίσω από κλειστές πόρτες στις Βρυξέλλες, το Βερολίνο και αλλού. Οσοι ασχολούνται με την Ελλάδα πιστεύουν, για παράδειγμα, ότι χρειάζονται νέες διαρθρωτικές αλλαγές που θα την καταστήσουν πιο φιλική στην επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις. Αναγνωρίζουν, όμως, ότι με την παλαιά τεχνική της τρόικας αυτές οι μεταρρυθμίσεις δεν μπορούν να «περπατήσουν». Μια ιδέα που έχει πέσει στο τραπέζι είναι να δημιουργηθεί ένα ειδικό ταμείο που θα ενισχύει αναπτυξιακές πρωτοβουλίες και από το οποίο θα εκταμιεύονται πρόσθετα, προσυμφωνημένα κονδύλια κάθε φορά που η Ελλάδα θα υλοποιεί κάποιες πρόσθετες διαρθρωτικές αλλαγές.
Ολα αυτά τοποθετούνται, πάντως, για το καλοκαίρι και αναμένεται να οριστικοποιηθούν τον Σεπτέμβριο οπότε θα υπάρξει η νέα μεγάλη συμφωνία για την Ελλάδα, που θα περιέχει και τη ρύθμιση του χρέους. Μην ξεχνάμε πως έως τότε μεσολαβούν οι ευρωεκλογές, οι οποίες μπορεί να αλλάξουν πολλά ή και τίποτα στο πολιτικό σκηνικό της χώρας.
