Η Κριμαία, η Ρωσία και το καθεστώς των Στενών
Σάββας Καλεντερίδης
Οταν ξεκίνησε η αλλαγή του υφισταμένου καθεστώτος και η αλλαγή συνόρων στη Βαλκανική με τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και κυρίως με την ανακήρυξη της Δημοκρατίας του Κοσσυφοπεδίου, με τη βοήθεια της «διεθνούς κοινότητας», ήγουν ΗΠΑ - Γερμανία - ΝΑΤΟ - Ε.Ε., υπήρχαν φωνές που προειδοποιούσαν ότι η ευρύτερη περιοχή αλλά και ολόκληρη η ανθρωπότητα μπαίνουν σε έναν δρόμο που, αν μη τι άλλο- δεν γνωρίζουμε πού ακριβώς θα μας βγάλει.
Μάλιστα τότε η ίδια η Ρωσία προειδοποιούσε τις ΗΠΑ για τους κινδύνους που εγκυμονεί η ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου για τη διεθνή τάξη.
Μάλιστα τότε η ίδια η Ρωσία προειδοποιούσε τις ΗΠΑ για τους κινδύνους που εγκυμονεί η ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου για τη διεθνή τάξη.
Οταν ο Πούτιν, για να δικαιολογήσει την ανεξαρτητοποίηση-προσάρτηση της Κριμαίας, υπενθύμιζε στη «διεθνή κοινότητα» που τον επέκρινε για την πολιτική αυτή τα του Κοσσυφοπεδίου, τη μόνη δικαιολογία που βρήκαν να ψελλίσουν οι πρωτεργάτες της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας και της ανεξαρτητοποίησης του Κοσσυφοπεδίου είναι ότι η περίπτωση του Κοσσυφοπεδίου ήταν μοναδική και δεν μπορεί να την επικαλείται η Ρωσία ως προηγούμενο. Φοβερή δικαιολογία!
Στο άρθρο μας της Κυριακής 16 Μαρτίου, δηλαδή στην αρχή των εξελίξεων στην Κριμαία, γράφαμε ότι «η επανένωση της Κριμαίας με τη Ρωσία και το ενδεχόμενο οι φιλορωσικές δυνάμεις των ανατολικών και των νότιων περιφερειών της Ουκρανίας να απαιτήσουν την αυτονομία τους θα οδηγήσουν στον αποκλεισμό της φιλοδυτικής Ουκρανίας από την Αζοφική Θάλασσα και από τον Εύξεινο Πόντο. Μια τέτοια εξέλιξη θα καταστήσει τη φιλοδυτική Ουκρανία μια περίκλειστη χώρα, άμεσα εξαρτώμενη από την Ευρώπη, και τη Ρωσία κυρίαρχη στον Εύξεινο Πόντο, κυρίως εις βάρος της Τουρκίας, αλλάζοντας την υφιστάμενη ισορροπία δυνάμεων και χαράσσοντας έναν νέο γεωστρατηγικό χάρτη στην περιοχή. Κι αυτό γιατί μια Ρωσία κυρίαρχη στον Εύξεινο Πόντο εκ των πραγμάτων θα ασκεί πίεση στην Τουρκία και στα Στενά, ενώ παραλλήλως θα εδραιώνει την παρουσία της στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο».
Η πρόβλεψή μας για τις ανατολικές περιφέρειες της Ουκρανίας επαληθεύτηκε από τις εξελίξεις, αφού ήδη οι Ρώσοι των περιοχών αυτών έχουν μπει σε διαδικασία αυτονόμησης και μένει να δούμε αν θα πράξουν το ίδιο και αυτοί των νοτίων.
Επίσης, είχαμε προβλέψει ότι η Ρωσία θα ασκεί πίεση στα Στενά. Οντως και στο ζήτημα των Στενών είχαμε εξελίξεις, οι οποίες όμως είχαν, στη φάση αυτή, αντίθετη κατεύθυνση. Δηλαδή, οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, για να εξισορροπήσουν την κατάσταση στον Εύξεινο Πόντο και να αποτρέψουν την κυριαρχία της Ρωσίας εκεί, αποφάσισαν να αυξήσουν τη δύναμη των ΝΑΤΟϊκών ναυτικών δυνάμεων στην περιοχή.
Η παρουσία, όμως, αμερικανικών πολεμικών σκαφών στον Εύξεινο Πόντο και η παραμονή τους εκεί πέραν των 21 ημερών, που ορίζει σαφώς η Συνθήκη του Μοντρέ, οδήγησαν τη Μόσχα να επιδώσει σκληρές ρηματικές διακοινώσεις προς την Τουρκία και το ΝΑΤΟ για την παραβίαση της εν λόγω συνθήκης. Την κατάσταση επιδεινώνει και περιπλέκει γεωπολιτικά η είσοδος και η παρουσία στον Εύξεινο Πόντο του υπερσύγχρονου αντιτορπιλικού «USS Donald Cook», το οποίο είναι ένα από τα τέσσερα πολεμικά πλοία που φέρουν το αντιπυραυλικό σύστημα AEGIS, με το οποίο ολοκληρώνεται η περίφημη αντιπυραυλική ομπρέλα του ΝΑΤΟ για την προστασία της Ευρώπης από τα πυραυλικά συστήματα της Ρωσίας.
Αυτό που συνάγεται από τις ρηματικές διακοινώσεις και από τις σχετικές δηλώσεις της Ρωσίας είναι ότι το ΝΑΤΟ θα επιχειρήσει να ακυρώσει στην πράξη τη Συνθήκη του Μοντρέ, εξέλιξη που θα επιβαρύνει την κατάσταση και θα ανατρέψει τις ισορροπίες στην περιοχή, μια που η εν λόγω συνθήκη αποτελεί στην ουσία υποκατάστατο της Συνθήκης της Λωζάννης, η οποία καθορίζει τα σύνορα μεταξύ Ελλάδος - Τουρκίας αλλά και τις ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή.
Να υπενθυμίσουμε ότι λόγω ολιγωρίας πολιτικών και διπλωματών, όταν η Τουρκία ζήτησε τον εξοπλισμό και την αλλαγή του καθεστώτος και των Στενών όπως αυτό καθοριζόταν από τη Συνθήκη της Λωζάννης, η Ελλάδα δεν φρόντισε να συμπεριλάβει στη Συνθήκη του Μοντρέ τη Λήμνο και να ζητήσει την παύση του καθεστώτος αποστρατικοποίησής της, κάτι που συνεχίζουμε να πληρώνουμε, αφού το ΝΑΤΟ δεν δέχεται, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, τις θέσεις μας.
Στην πρώτη αναθεώρηση λοιπόν του καθεστώτος των Στενών είχαμε ήδη μια απώλεια. Αραγε έχει σημάνει συναγερμός στους αρμόδιους φορείς, για να μη μετρήσουμε άλλη μια εθνική απώλεια στην έστω και ντε φάκτο αλλαγή του καθεστώτος για δεύτερη φορά;
Σάββας Καλεντερίδης
δημοκρατία
