Αμυντική στήριξη από ΗΠΑ σε Ιαπωνία
MARK LANDLER / ΤHE NEW YORK TIMES
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Νέα ώθηση στον υπό διαμόρφωση Ψυχρό Πόλεμο του 21ου αιώνα έδωσε ένας γεννημένος στη Χαβάη Αμερικανός πρόεδρος, με την επίσκεψή του στην Ιαπωνία και τρεις ακόμη ασιατικές χώρες.
Στον απόηχο της ουκρανικής κρίσης, αλλά με το βλέμμα στραμμένο στην Κίνα και τις βλέψεις του Πεκίνου στη Θάλασσα της Ανατολικής Κίνας, ο Μπαράκ Ομπάμα έσπευσε να καθησυχάσει τον Ιάπωνα πρωθυπουργό Σίνζο Αμπε για την προσήλωση της Ουάσιγκτον στις υπάρχουσες αμυντικές συμφωνίες.
Ο κ. Ομπάμα απέφυγε όμως να υπεισέλθει στο ακανθώδες ζήτημα της κυριότητας των διαφιλονικούμενων νήσων Σενκακού (Ντιαογού για την Κίνα), καλώντας τις δύο πλευρές να αποφύγουν τις προκλήσεις και επαναλαμβάνοντας την πρόθεση της Ουάσιγκτον να καλλιεργήσει καλές σχέσεις με το Πεκίνο. Η προσεκτική δήλωση του Αμερικανού προέδρου κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε με τον Σίνζο Αμπε υπήρξε μνημείο προσεκτικών ισορροπιών, διαβεβαιώνοντας το Τόκιο για τη στήριξη των ΗΠΑ σε στιγμές έντασης, αποφεύγοντας παράλληλα να δημιουργήσει την εντύπωση ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν ανάσχεση της κινεζικής επιρροής.
Στρατηγική μετατόπιση
Η επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου στην Ιαπωνία, πρώτος σταθμός της εξαήμερης ασιατικής του περιοδείας σε Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Μαλαισία (όπου βρίσκεται σήμερα ο Μπαράκ Ομπάμα) και Φιλιππίνες, του δίνει την ευκαιρία να υπενθυμίσει ότι η εξαγγελθείσα «στρατηγική μετατόπιση προς την Ασία» συνεχίζει να αποτελεί πολιτική της κυβέρνησής του.
Το μήνυμα του κ. Ομπάμα ήταν, όμως, εξασθενημένο εξαιτίας της αποτυχίας σύναψης εμπορικής συμφωνίας με το Τόκιο. Παρά τις πυρετώδεις συνομιλίες της τελευταίας στιγμής, οι διαπραγματευτές απέτυχαν να φθάσουν σε συμφωνία λόγω μεγάλης διάστασης απόψεων σε ζητήματα όπως οι ιαπωνικές αγορές βοείου και χοιρινού κρέατος. Η αδυναμία των δύο πλευρών να προβούν σε ανακοινώσεις οικονομικού ενδιαφέροντος οδήγησε τους Αμπε και Ομπάμα να εστιάσουν στη διαχείριση της έντασης στη Θάλασσα της Ανατολικής Κίνας και την εκεί αμφισβήτηση της ιαπωνικής εδαφικής κυριαρχίας από το Πεκίνο.
Η δήλωση του Μπαράκ Ομπάμα ότι «η συμμαχία μας καλύπτει όλα τα εδάφη υπό ιαπωνική διοίκηση» προκάλεσε μεγάλη ικανοποίηση στο Τόκιο, καθώς πρόκειται για την πρώτη σαφή παραδοχή από αμερικανικά προεδρικά χείλη, ότι οι νήσοι Σενκακού βρίσκονται υπό την προστασία της Ουάσιγκτον. Στις δηλώσεις αυτές απάντησε αμέσως το Πεκίνο, με τον εκπρόσωπο Τύπου του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, Τσιν Γκανγκ, να επαλαμβάνει τις θέσεις του Πεκίνου σχετικά με «παράνομη και παράτυπη» κατοχή των νησιών από την Ιαπωνία και την «ψυχροπολεμική και νεοαποικιοκρατική φύση» των διμερών αμυντικών συμφωνιών ΗΠΑ - Ιαπωνίας.
Τα «βράχια»
Πρώτο μέλημα του Αμερικανού προέδρου παρέμεινε, όμως, η αποκλιμάκωση της έντασης. Σε μία αποστροφή της ομιλίας του ενώπιον του αυτοκρατορικού ζεύγους, ο Μπαράκ Ομπάμα χαρακτήρισε τα διαφιλονικούμενα νησιά «βράχια», τα οποία δεν πρέπει να οδηγήσουν σε εκτροχιασμό των σχέσεων δύο κρατών που θα μπορούσαν να συνεργάζονται εποικοδομητικά. Από την πλευρά του, ο Ιάπωνας πρωθυπουργός τόνισε ότι οι διαβεβαιώσεις του κ. Ομπάμα τον καθησυχάζουν πλήρως.
Παρότι οι δύο ηγέτες δεν διατηρούν στενές σχέσεις, και οι δύο κατέβαλαν συνειδητή προσπάθεια να εμφανισθούν άνετοι και φιλικοί. Ο κ. Αμπε αναφέρθηκε συχνά στον Αμερικανό προσκεκλημένο του ως «Μπαράκ», ενώ και ο κ. Ομπάμα αποτόλμησε να αποκαλέσει δημόσια τον οικοδεσπότη του, «Σίνζο», τουλάχιστον μία φορά.
Το φιλικό κλίμα απουσίαζε όμως, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, από τις εμπορικές συνομιλίες. Σε αυτές, ο πρόεδρος Ομπάμα άσκησε πίεση στον Ιάπωνα πρωθυπουργό για μείωση –ή ακόμη και πλήρη άρση– των δασμών στο ρύζι, τα πουλερικά, το σιτάρι, το βόειο κρέας, τα γαλακτομικά και τη ζάχαρη, αρνούμενος να αποδεχθεί τις αιτιάσεις του κ. Αμπε για το μεγάλο πολιτικό κόστος μιας τέτοιας απόφασης, λόγω των αντιδράσεων του ιαπωνικού αγροτικού τομέα.
Το βράδυ της Πέμπτης, ο Μπαράκ Ομπάμα συναντήθηκε με τρεις συγγενείς Ιαπώνων, οι οποίοι απήχθησαν από τη Βόρεια Κορέα. Μία από αυτές ήταν η Σακίε Γιόκοτα, της οποίας η 13χρονη κόρη απήχθη από πράκτορες της Β. Κορέας το 1977, καθώς επέστρεφε στο σπίτι της από το σχολείο. Η υπόθεση αυτή συνεχίζει να δηλητηριάζει τις σχέσεις Τόκιο - Πιονγιάνγκ. Η συνάντηση αυτή του κ. Ομπάμα υπήρξε κίνηση αβροφροσύνης με αποδέκτη τον Σίνζο Αμπε, ο οποίος έχει επενδύσει σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο στην υπόθεση των απαχθέντων από την Πιονγιάνγκ πολιτών.
Σούσι και συμπάθεια
Ενα από τα σημαντικότερα οφέλη μιας επίσημης επίσκεψης στην Ιαπωνία είχε την ευκαιρία να απολαύσει ο πρόεδρος Ομπάμα, μόλις 90 λεπτά μετά την άφιξή του στο Τόκιο την Τετάρτη, προσκεκλημένος του Σίνζο Αμπε στο διάσημο εστιατόριο σούσι «Σουκιγιαμπάσι Τζίρο» στην αριστοκρατική Γκίνζα της πρωτεύουσας.
Ο 80χρονος σεφ Τζίρο Ονο, θεωρούμενος ως «ο δάσκαλος μεταξύ των δασκάλων» από τους Ιάπωνες και διεθνείς γαστρονόμους, υποδέχθηκε τους υψηλούς πελάτες του στο μικροσκοπικό, υπόγειο εστιατόριό του, με δέκα μόλις θέσεις. Το «Σουκιγιαμπάσι Τζίρο» είναι ένα από τα ελάχιστα εστιατόρια στον κόσμο που έχουν τιμηθεί με «τρίτο άστρο» στην κατάταξη του γαστρονομικού οδηγού Michelin, ενώ το κόστος ανά άτομο για ένα πλήρες γεύμα μπορεί να υπερβεί τα 300 ευρώ.
Ενδεικτικό ήταν το γεγονός ότι οι δύο ηγέτες απέφυγαν να δειπνήσουν στο «Σουκιγιαμπάσι Τζίρο» με πολυμελείς συνοδείες, για να μην προκαλέσουν το κοινό αίσθημα. Εκτός από τους δύο αρχηγούς κρατών, στο τραπέζι των Αμπε και Ομπάμα δείπνησαν η Αμερικανίδα πρεσβευτής στο Τόκιο και κόρη του JFK και της Τζάκι, Κάρολιν Κένεντι, και η σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Μπαράκ Ομπάμα, Σούζαν Ράις.
Υπογραμμίζοντας τον φιλικό χαρακτήρα του δείπνου, ο πρόεδρος Ομπάμα αναφώνησε εξερχόμενος από το εστιατόριο: «Γεννήθηκα στη Χαβάη και έχω φάει πολύ σούσι, αυτό όμως ήταν το καλύτερο σούσι που έχω φάει στη ζωή μου».
