Οι Ρώσοι κάνουν ακόμα... πατινάζ στη Λεμεσό παρά το «κούρεμα»
ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΕΙΤΑΝΙΔΗΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)
Στο υπόγειο του εμπορικού κέντρου της Λεμεσού -στη δυτική πλευρά της πόλης, στην περιοχή του λιμανιού- λειτουργεί παγοδρόμιο. Πολυδάπανη και αχρείαστη πολυτέλεια σε μια χώρα όπου το καλοκαίρι ξεκινά τον Απρίλιο και τελειώνει τον Νοέμβριο; Ισως.
Στην προκειμένη περίπτωση, όμως, κάθε μεσημέρι το παγοδρόμιο είναι γεμάτο από παιδιά Ρώσων που ζουν στη Λεμεσό, τα οποία παρακολουθούν μαθήματα πατινάζ από Ρώσους προπονητές. Τις περισσότερες ώρες της ημέρας, σπάνια θα συναντήσεις Κύπριους στο παγοδρόμιο. Ρώσοι και λοιποί ξένοι κάτοικοι της Λεμεσού, που προέρχονται κυρίως από χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης (Ουκρανοί, Λευκορώσοι), αναζητούν στο υπόγειο του εμπορικού κέντρου μια επαφή με τις συνήθειες της πατρίδας τους.
Ενα χρόνο πριν, πολλοί φοβούνταν (αν δεν προεξοφλούσαν κιόλας) ότι η εφαρμογή του bail in στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα θα είχε ως αποτέλεσμα την κατάρρευση του τομέα των ξένων εταιρειών οι οποίες εγκαταστάθηκαν στο νησί για να εκμεταλλευτούν το ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς. Διάχυτος ήταν ο φόβος ότι οι ξένοι -και βασικά οι Ρώσοι- θα εγκατέλειπαν μαζικά τη χώρα. Τα πράγματα, ωστόσο, εξελίχθηκαν διαφορετικά.
Και νέες επιχειρήσεις
Τελικά οι Ρώσοι, που αποτελούν τον μεγάλο όγκο των επιχειρηματικών μεταναστών, δεν έφυγαν. Αυτό που έγινε, όμως, ήταν η συγκράτηση του ρυθμού ίδρυσης νέων επιχειρήσεων. Ωστόσο, ακόμη και σήμερα, στα αρμόδια κυπριακά μητρώα εξακολουθούν να εγγράφονται νέες ξένες εταιρείες. Επίσης, όμιλοι επιχειρήσεων απομάκρυναν από την Κύπρο μόλις ένα μικρό μέρος της δομής τους. Αν είχαν 12 επιχειρήσεις στην Κύπρο, διατήρησαν στη νήσο τις οκτώ, κατά μέσο όρο. Απλά, έκαναν έναν επιμερισμό κινδύνου, που ήταν μάλλον λογικός και αναμενόμενος, μετά όσα εξελίχθηκαν στη χώρα πέρυσι τέτοια εποχή.
Το αποτέλεσμα ήταν ο τομέας της παροχής υπηρεσιών να κρατηθεί όρθιος -συμβάλλοντας σημαντικά στη χαμηλότερη, από την προβλεπόμενη, ύφεση της οικονομίας το 2013- ενώ η κοινότητα των ρωσόφωνων (με επίκεντρο τη Λεμεσό) συνέχισε να αιμοδοτεί την τοπική οικονομία. Εισαγωγέας πολυτελών ρολογιών δεν κρύβει στο περιβάλλον του ότι δεν προλαβαίνει τις παραγγελίες επώνυμων ρολογιών αξίας άνω των 20.000 ευρώ.
Η απογραφή του 2011 έδειξε ότι οι κάτοικοι της Κύπρου που γεννήθηκαν στη Ρωσία είναι 10.520, ενώ οι Ρώσοι υπήκοοι που απογράφηκαν στο νησί είναι 8.162. Οι κάτοικοι με καταγωγή από τη Γεωργία είναι 11.814, την Ουκρανία 3.794 και από τη Μολδαβία 2.348.
Περί ολιγαρχών
Οι ολιγάρχες, λοιπόν, δεν έφυγαν; Εξακολουθούν να βρίσκουν θαλπωρή στην Κύπρο; Αυτά είναι τα δύο ερωτήματα που θέσαμε σε παράγοντες της τοπικής επιχειρηματικής κοινότητας. Η πρώτη αντίδραση ήταν ένα ελαφρύ μειδίαμα.
«Υπάρχει μια παρεξήγηση σε αυτό το θέμα. Κατ’ αρχάς την Κύπρο τη χρησιμοποιούν ακόμη και ρωσικές κρατικές εταιρείες, ενώ οι “ολιγάρχες” έχουν παρουσία σε Λονδίνο, Λουξεμβούργο και στην Ολλανδία. Γιατί είναι δακτυλοδεικτούμενη η Κύπρος και όχι η Ολλανδία;», αναφέρει συνομιλητής μας.
«Αν περιμένεις να δεις τον Ομπραμοβιτς σε κάποιο παραλιακό κλαμπ, μάλλον θα ατυχήσεις», είναι μια άλλη απάντηση. «Στην Κύπρο υπάρχουν εκατομμυριούχοι, αλλά η χώρα αποτελεί κυρίως προορισμό της μεσαίας ρωσικής τάξης».
Για τα ελληνικά δεδομένα η δυναμική της «μεσαίας ρωσικής τάξης» παραπέμπει σε ιδιαίτερα υψηλά εισοδήματα: διαμένει σε επαύλεις των 2 και 3 εκατ. ευρώ και κινείται με ιδιωτικά αεροσκάφη. Μάλιστα εσχάτως οι Ρώσοι άρχισαν να ξεθαρρεύουν και οι Κύπριοι μεσίτες δέχονται αιτήματα από Ρώσους επενδυτές για αναζήτηση πολυτελών ακινήτων. Οι τιμές τον τελευταίο χρόνο έχουν υποχωρήσει σημαντικά, ενώ η πίεση που δέχονται οι κατασκευαστές από τις τράπεζες (στην Κύπρο δεν είναι διαδεδομένη η αντιπαροχή και οι αναπτύξεις γίνονται από εταιρείες που κινούνται με δανεισμό) έχει ως αποτέλεσμα να παρουσιάζονται ευκαιρίες.
Η κυβέρνηση προσπαθεί να στηρίξει αυτό το ενδιαφέρον εμπλουτίζοντας τα κριτήρια για την κατ’ εξαίρεση απονομή υπηκοότητας. Πλέον, κυπριακό διαβατήριο μπορεί να δοθεί και σε όσους προχωρούν και σε μεγάλες συλλογικές επενδύσεις. Ως «αντάλλαγμα» για το «κούρεμα», παραχωρείται υπηκοότητα και σε όσους έχασαν πέραν των 3 εκατ. ευρώ.
Η κρίση στην Κριμαία
Η κρίση στην Κριμαία και η απειλή ενός οικονομικού πολέμου μεταξύ Δύσης και Ρωσίας προβληματίζουν τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Η Κύπρος (με ανοιχτό το δάνειο των 2,5 δισ. ευρώ προς τη Μόσχα) καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στις υποχρεώσεις της ως μέλος της Ε.Ε. και στους παραδοσιακά στενούς δεσμούς με τη Ρωσία. Η έκκληση του προέδρου Πούτιν προς τους επιχειρηματίες να μεταφέρουν τις εταιρείες του στη Ρωσία σημειώνεται, αλλά δεν εκλαμβάνεται ως ευθεία απειλή.
Ρωσική διείσδυση στην Ουκρανία μέσω... Κύπρου
Το όνομα της Alfa Group ακούστηκε για πρώτη φορά στα επιχειρηματικά και πολιτικά σαλόνια της Λευκωσίας λίγες εβδομάδες μετά το «κούρεμα» του περασμένου Μαρτίου. Με το ηθικό στην οικονομία και την κοινωνία βαριά πληγωμένο, κάθε υποψία επενδυτικού ενδιαφέροντος ηχούσε γλυκά. Η όποια καχυποψία για τις προθέσεις των επίδοξων επενδυτών δεν στεκόταν εμπόδιο στις συζητήσεις, πολύ περισσότερο όταν ο ενδιαφερόμενος είναι ένας από τους μεγαλύτερους ιδιωτικούς επενδυτικούς ομίλους της Ρωσίας.
Τα τελευταία δημοσιοποιημένα ελεγμένα οικονομικά στοιχεία, στο τέλος του 2012, αναφέρουν ότι το ενεργητικό της Alfa Group ανέρχεται σε 82,6 δισ. δολάρια. Η παρουσία του ομίλου εκτείνεται στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, στο εμπόριο, στη διαχείριση υδάτων και σε ειδικές επενδύσεις.
Το παρασκήνιο της συμφωνίας
Το αρχικό ενδιαφέρον για την Κύπρο αφορούσε συνεργασία με την Αρχιεπισκοπή (με το βλέμμα στραμμένο στην Ελληνική Τράπεζα στην οποία αργότερα επένδυσε η Third Point Hellenic), ενώ αργότερα έγιναν συζητήσεις για επένδυση στον τομέα των καζίνο. Τελικά το επενδυτικό ενδιαφέρον του Alfa Group εκδηλώθηκε μέσω της Τράπεζας Κύπρου, με τον ρωσικό όμιλο να έρχεται σε συμφωνία για την εξαγορά της Uniastrum, της θυγατρικής της Τρ. Κύπρου στην Ουκρανία.
Η πράξη πώλησης των δραστηριοτήτων της Τράπεζας Κύπρου στην Ουκρανία δεν έχει προχωρήσει, καθώς εναπόκειται στην έγκριση των εποπτικών αρχών, κάτι που αναμένεται να συμβεί το επόμενο διάστημα. Η συμφωνία είχε κλείσει στις 31 Ιανουαρίου, αλλά τα γεγονότα στην Κριμαία οδήγησαν στην αναθεώρηση του οικονομικού σκέλους. Το αρχικό τίμημα είχε καθοριστεί στα 225 εκατ. ευρώ, αλλά η Alfa Group ζήτησε έκπτωση κατά 15%.
Τελικά η συμφωνία έκλεισε με έκπτωση 10%, στα 202 εκατ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν έχουν υπάρξει επίσημες ανακοινώσεις για τους οικονομικούς όρους της συναλλαγής. Το μόνο σίγουρο είναι ότι μέσα σε ψυχροπολεμικές συνθήκες και με τις σχέσεις Ρωσίας - Ουκρανίας στον πάγο, μία ρωσική εταιρεία αποκτά πρόσβαση στο ουκρανικό τραπεζικό σύστημα μέσω Κύπρου…
Σε ό,τι αφορά την κυπριακή πλευρά, η πώληση των δραστηριοτήτων στην Ουκρανία υπαγορεύτηκε από τη νέα πραγματικότητα, της υποχρεωτικής συρρίκνωσης, στην οποία έχει εισέλθει η Τρ. Κύπρου. Με το βάρος των μη εξυπηρετουμένων δανείων να παραμένει ασήκωτο, η άλλοτε κραταιά τράπεζα απαλλάσσεται από κάθε δραστηριότητα που δεν έχει σχέση με την Κύπρο – προς πώληση, με πράξεις να έχουν ήδη συντελεστεί, είναι και το χαρτοφυλάκιο ακινήτων στην ελληνική αγορά.
Τα «κόκκινα» δάνεια
Το μείζον πρόβλημα, όμως, είναι η διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Τράπεζας, Τζον Χούρικαν, να φλερτάρει με την ιδέα της ίδρυσης μιας «κακής» τράπεζας.
«Πρέπει να αντιμετωπιστεί το ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων», σχολιάζει στην «Κ» πηγή της Ευρωζώνης. Η διαχείριση της κατάστασης γεννά γκρίνιες και έριδες στο εσωτερικό της τράπεζας. Ο Τζον Χούρικαν δέχτηκε επικρίσεις από το διοικητικό συμβούλιο για τις απόψεις που εξέφρασε περί «κακής» τράπεζας. Η πλευρά του κ. Χούρικαν, από την άλλη, νιώθει ότι μπορεί να κάνει τη δουλειά της, δηλαδή να πιέσει τους μεγάλους πιστωτές της τράπεζας.
Οι σχέσεις του κ. Χούρικαν με το διοικητικό συμβούλιο κάθε άλλο παρά ανέφελες είναι, ενώ πρόσφατα το διοικητικό συμβούλιο αποφάσισε να προχωρήσει στην πλήρωση της θέσης του αναπληρωτή διευθύνοντος συμβούλου, κίνηση που ερμηνεύτηκε ως προσπάθεια καπελώματος του κ. Χούρικαν. Ολα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα το ίδρυμα να εκπέμπει μια θολή εικόνα, σε μια περίοδο που υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον.
Ο πρόεδρος του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στη Λευκωσία δεν έκρυψε σε συνομιλητές του ότι, αν από τη διαδικασία εξυγίανσης του χαρτοφυλακίου της Τρ. Κύπρου απαιτηθεί νέο κεφάλαιο, αυτό μπορεί να βρεθεί.
«Υπάρχει σε πανευρωπαϊκό επίπεδο μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον για τράπεζες», σχολίασε ο κ. Ντάισελμπλουμ. Στην περίπτωση της Τράπεζας Κύπρου, το ενδιαφέρον αυτό, το οποίο μεταφράζεται σε απανωτές επισκέψεις δυνητικών επενδυτών, σκοντάφτει, αρχικά στο κατά πόσο ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα ο ισολογισμός και έπειτα στο γεγονός ότι η νομοθεσία για τους πλειστηριασμούς δεν επιτρέπει στην τράπεζα να πιέσει για αποπληρωμή των δανείων, ιδίως των μεγάλων δανειοληπτών.
Ισορροπία μεταξύ Ε.Ε. και Μόσχας
Οι σχέσεις Ρωσίας - Κύπρου εξακολουθούν, ακόμα και σήμερα και ύστερα από όλα όσα μεσολάβησαν, να προκαλούν το ενδιαφέρον του ξένου Τύπου, έντυπου και ηλεκτρονικού. Στην πρόσφατη επίσκεψη στη Λευκωσία του προέδρου του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, η πρώτη ερώτηση που δέχθηκε ο υπουργός Οικονομικών, Χάρης Γεωργιάδης, αφορούσε το ουκρανικό θέμα. Ερωτηθείς, λοιπόν, αν θεωρεί ότι η κατάσταση στην Ουκρανία και οποιεσδήποτε κυρώσεις για τη Ρωσία θα επηρεάσουν το οικονομικό πρόγραμμα της Κύπρου, λόγω της εξάρτησης της οικονομίας από τη ρωσική αγορά, ο κ. Γεωργιάδης ανέφερε ότι παρόλο που υπάρχουν άριστες σχέσεις με τη Ρωσία και την Ουκρανία, η στάση της Κύπρου στο ουκρανικό δεν καθορίζεται από μια στενή προσέγγιση των συμφερόντων της και ιδιαίτερα των οικονομικών. Η Κύπρος, είπε, έχει θέσεις αρχής ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Ευρωζώνης και εξέφρασε την άποψη ότι είναι πολύ σημαντικό η Ε.Ε. να έχει μια δυνατή και ενιαία φωνή σε αυτά τα θέματα. Στόχος όλων, είπε, πρέπει να είναι η ειρήνη, η σταθερότητα και οι προοπτικές συνεργασίας στην περιοχή.
«Δεν ανησυχούμε ιδιαίτερα ότι η κυπριακή οικονομία θα επηρεαστεί αρνητικά από τις εξελίξεις», κατέληξε. Ωστόσο, το μυαλό όλων «πάει» και εκεί, όποτε το θέμα έρχεται προς συζήτηση.
Για παράδειγμα, ανοιχτές παραμένουν οι επιπτώσεις στον τουριστικό τομέα. Ο φόβος των ξενοδόχων είναι ότι λόγω της υποτίμησης του ρουβλιού, οι Ρώσοι οργανωτές ταξιδιών θα ζητήσουν ακόμη χαμηλότερες τιμές. Κι αυτό είναι κάτι που δεν θέλουν ούτε να το σκέφτονται στο νησί. Βλέπετε, η τουριστική βιομηχανία ήταν και παραμένει βασικός πυλώνας της εθνικής οικονομίας. Οπότε, κάθε μεταβολή μετράει...
