Απειλή για τη Ρωσία οι τζιχαντιστές
Γκεβόργκ Μιρζαγιάν, ειδικά για τη RBTH
(Πηγή : http://gr.rbth.com/)
Η Ρωσία αντιτάσσεται στα σχέδια για εισβολή στρατευμάτων των ΗΠΑ ή της Τουρκίας στη Συρία, εναντίον των τρομοκρατών του «Ισλαμικού Κράτους» («ΙΚ»). Μια τέτοια στάση όμως, επουδενί σημαίνει ότι η ίδια δεν απειλείται από τους εξτρεμιστές ισλαμιστές.
Η άρνηση του Κρεμλίνου να συναινέσει σε μια -μη νομιμοποιημένη από τη διεθνή κοινότητα- χερσαία στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία, στηρίζεται στην πεποίθησή του ότι αυτή, ναι μεν θα λύσει κάποια προβλήματα, αλλά θα επιδεινώσει άλλα υπάρχοντα ή και θα δημιουργήσει καινούργια. Η Μόσχα θεωρεί ότι η εισβολή χερσαίων δυνάμεων της Τουρκίας ή των ΗΠΑ στη Συρία, έχει ως στόχο, εκτός του «ΙΚ», την ανατροπή του καθεστώτος Άσσαντ.
Ένα πραξικόπημα στη Δαμασκό δεν θα στερήσει μόνο τη Μόσχα από έναν σύμμαχο, αλλά είναι βέβαιον ότι θα μετατρέψει τη Συρία σε φυτώριο του ισλαμισμού στη Μέση Ανατολή. Στο απώτερο μέλλον, μάλιστα, μην αποκλείει κανείς να προκαλέσει έναν πραγματικά «παγκόσμιο» πόλεμο στην περιοχή, με την εμπλοκή του Ιράν, των ΗΠΑ, του Ισραήλ, της Τουρκίας και της Σαουδικής Αραβίας. Και βέβαια, σε αντίθεση με την τόσο δημοφιλή «θεωρία» ότι ένας τόσο μεγάλης εμβέλειας πόλεμος θα είναι «επωφελής» για τη Ρωσία, διότι θα αυξηθεί η τιμή του πετρελαίου, απλά να ξέρουν όλοι αυτοί που τα λένε ότι οι συνέπειές του θα είναι οδυνηρές για όλους: Μια παγκόσμια οικονομική κρίση, καθώς και αποσταθεροποίηση της κατάστασης στο Νότιο Καύκασο και την Κεντρική Ασία. Προβλήματα, εξάλλου, που για την επίλυσή τους, η Ρωσία, η οποία έχει εμπλακεί σοβαρά στην Ουκρανία, απλά, μπορεί να μην έχει διαθέσιμους πόρους.
Το μέγεθος του κινδύνου
Το «Ισλαμικό Κράτος» («ΙΚ») συνεχίζει να κατέχει, όχι μόνο τμήματα της Συρίας και του Ιράκ, αλλά και να καταλαμβάνει ολοένα περισσότερο χώρο στα πρωτοσέλιδα των μεγαλύτερων εφημερίδων διεθνώς. Καταστροφή υποδομών, ισοπέδωση χωριών και πόλεων, βασανισμοί και σφαγές του άμαχου πληθυσμού, επελάσεις που συνοδεύονται από δολοφονίες Χριστιανών και Κούρδων, και εισαγωγή βάρβαρων, μεσαιωνικών νόμων στα κατεχόμενα από τους τζιχαντιστές εδάφη. Ολα αυτά είναι τα απάνθρωπα δεινά που έφερε μαζί της στη Μέση Ανατολή η «νέα τάξη» της εξτρεμιστικής ομάδας ισλαμιστών του «ΙΚ».
Βλέποντας τη σκληρότητα κι αυτές τις ανθρώπινες συμφορές στην τηλεόραση και στις σελίδες των εφημερίδων, οι πολίτες της Δύσης απαιτούν από τις δικές τους κυβερνήσεις να καταστρέψουν το «ΙΚ», και να φέρουν τουλάχιστον μερικά ψήγματα ειρήνης στην περιοχή. Οι ηγέτες των ΗΠΑ και της Ευρώπης «εισακούουν» αυτές τις φωνές και αναπτύσσουν σχέδια για χερσαία επιχείρηση, που είναι αναγκαία για την τελική ήττα των μαχητών του «ΙΚ». Κι’ αυτό, διότι καταλαβαίνουν ότι, αν οι τρομοκράτες δεν σταματήσουν στη Μέση Ανατολή, θα δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα και στις δικές τους χώρες.
Επέκταση στην Ευρασία
Ωστόσο, μέσα σε αυτό το σκηνικό, η φωνή της Ρωσίας ακούγεται αρκετά μοναχική και διαφορετική. Η Μόσχα ζητάει, η οποιαδήποτε επιχείρηση γίνει, να διεξαχθεί είτε στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, είτε με τη συγκατάθεση της συριακής κυβέρνησης.
Μια τέτοια θέση προκαλεί την αντίδραση της Δύσης. Μάλιστα, μερικοί λένε ότι η Ρωσία υποτιμάει την απειλή που προέρχεται από το «ΙΚ». Στην πραγματικότητα, δεν είναι έτσι. Οι τζιχαντιστές απειλούν την ασφάλεια της Ρωσίας το ίδιο, αν όχι πολύ περισσότερο απ’ ότι τις χώρες της Δύσης. Βέβαια, με βάση τα δεδομένα της εξάπλωσης του εξτρεμιστικού ισλαμισμού, η θέση της Ρωσίας φαίνεται να είναι λίγο πιο ευνοϊκή απ’ ό,τι της Ευρώπης.
Ωστόσο, στη Ρωσία κατοικούν περίπου 10 εκατομμύρια μουσουλμάνοι, και επίσης, αληθεύουν οι πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες ρώσοι ισλαμιστές έχουν ενταχθεί στις γραμμές των μαχητών του «ΙΚ». Εκτιμάται ότι είναι μερικές εκατοντάδες, έως μερικές χιλιάδες αυτοί που «μετεκπαιδεύονται» στο «ΙΚ», και μετά τον πόλεμο, ελλοχεύει ο κίνδυνος να επιστρέψουν στη Ρωσία και να δημιουργήσουν έναν νέο «τζιχάντ» (ιερό πόλεμο). Ορισμένοι εκπρόσωποι της εξτρεμιστικής οργάνωσης ήδη απειλούν δημοσίως ότι, μετά τη Συρία, θα πάνε να «απελευθερώσουν» την Τσετσενία από τη Ρωσία.
«Χωνευτήρι» λαών και πολιτισμών
Υπάρχουν όμως, και οι άλλες, οι θετικές διαστάσεις:
1. Η Ρωσία είναι ένα μεγάλο χωνευτήρι εθνοτήτων και πολιτισμών. Σε αντίθεση με την Ευρώπη, στις μεγάλες πόλεις, στις κεντρικές περιοχές της χώρας, δεν υπάρχουν πολιτισμικά και εθνοτικά «γκέτο», και έτσι, δεν υπάρχει πρόσφορο έδαφος για την εξάπλωση ριζοσπαστικών ισλαμικών ιδεών στις μάζες.
2. Στη Ρωσία δεν υπάρχει αυτή η υπερβολική ανεκτικότητα που επικρατεί στη Δύση απέναντι στα αντικοινωνικά στοιχεία και τις ακραίες εκδηλώσεις δήθεν στο όνομα της «κουλτούρας κάποιων λαών».
3. Κατά τις επιχειρήσεις σε περιοχές του Καυκάσου, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν αποκτήσει πολύτιμη πείρα στον αγώνα κατά του ισλαμικού ριζοσπαστισμού. Έτσι, σε αντίθεση με την Ευρώπη, όπου μελλοντικά η επιστροφή των τζιχαντιστών από τη Συρία και το Ιράκ θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγάλης κλίμακας ταραχές στην κοινότητα των μεταναστών, στη Ρωσία μπορούν να απειλήσουν μόνο με μεμονωμένες τρομοκρατικές πράξεις.
Κ.Ασία – Καύκασος: Το μεγάλο πρόβλημα
Στη Μόσχα θεωρούν πολύ πιο σοβαρές τις «έμμεσες» απειλές. Νοτίως της Ρωσίας βρίσκονται πέντε μεγάλες μουσουλμανικές χώρες της Κεντρικής Ασίας: Το Τατζικιστάν, το Ουζμπεκιστάν, το Καζακστάν, η Κιργισία και το Τουρκμενιστάν. Στο Νότιο Καύκασο, επίσης, βρίσκεται ακόμα μια μουσουλμανική χώρα, το Αζερμπαϊτζάν. Συνολικά, νότια των συνόρων της Ρωσίας, κατοικούν σχεδόν 65 εκατομμύρια μουσουλμάνοι που δεν μπορούμε να πούμε ότι όλοι τους ζουν σε συνθήκες πλήρους Δημοκρατίας και σεβασμού των ατομικών ελευθεριών.
Και αν σε κάποιες από αυτές τις χώρες, όπως το Τουρκμενιστάν, το Αζερμπαϊτζάν, και το Καζακστάν, οι κυβερνήσεις είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τη λαϊκή δυσαρέσκεια απέναντι στον αυταρχισμό που υπάρχει, μέσω της ανόδου της ευημερίας του πληθυσμού, στα υπόλοιπα τρία κράτη η οικονομική κατάσταση απέχει πολύ από το να είναι ιδανική. Ο πληθυσμός επιθυμεί διακαώς κοινωνική δικαιοσύνη και, καθώς οι ηγέτες των χωρών αυτών έχουν «ξεκαθαρίσει» όλο τον πολιτικό στίβο από τους ανταγωνιστές τους, οι άνθρωποι στρέφονται προς τη μόνη εναλλακτική λύση: Το πολιτικό Ισλάμ.
Να σημειωθεί πως στο Ουζμπεκιστάν, το Τατζικιστάν και την Κιργισία, υπάρχει μια πολύ ισχυρή τρομοκρατία που δρα σε συνθήκες παρανομίας, ενώ εκατοντάδες μέλη της μάχονται στις τάξεις του «ΙΚ». Έχοντας, λοιπόν, αποκτήσει σημαντική εμπειρία στα πεδία των μαχών, όταν επιστρέψουν στην πατρίδα τους, το πιθανότερο θα ενδυναμώσουν τον ριζοσπαστισμό της κοινωνίας και, σε περίπτωση οποιασδήποτε σοβαρής αναταραχής, θα μπορούν να αποσταθεροποιήσουν σοβαρά την κατάσταση.
Για τη Ρωσία, πρόκειται για μια σοβαρή απειλή, δεδομένου ότι έχει «ανοιχτά σύνορα» με τις χώρες αυτές, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες από το Ουζμπεκιστάν, τη Κιργισία και το Τατζικιστάν εργάζονται σε ρωσικές πόλεις και μετακινούνται ελεύθερα στο έδαφος της Ρωσίας.
* Ο Γκεβόργκ Μιρζαγιάν, είναι επιστημονικός συνεργάτης του Ινστιτούτου ΗΠΑ και Καναδά της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών.
(Γελοιογραφία του Αλεξέι Γιορς)
