Πώς φτάσαμε από το Παρίσι έως το κραχ
ΕΛΕΝΗ ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗ, ΣΩΤΗΡΗΣ ΝΙΚΑΣ
http://www.kathimerini.gr/788620/article/epikairothta/politikh/pws-ftasame-apo-to-parisi-ews-to-krax
Παρασκευή 12 Σεπτεμβρίου. Ο υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης βρίσκεται στο Μιλάνο για το άτυπο Eurogroup.
Στην καθιερωμένη ενημέρωση που γίνεται με τη λήξη της συνεδρίασης των υπουργών Οικονομικών, ο πρόεδρος του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι η συζήτηση για την επόμενη ημέρα της ελληνικής οικονομίας θα ξεκινήσει όταν η Ελλάδα ολοκληρώσει την τελευταία αξιολόγηση.
Και ενώ αυτά λέγονται μπροστά από κάμερες, σε δημοσιογράφους, την ίδια κιόλας ημέρα ξεκινάει στο περιθώριο της συνάντησης μία σειρά συζητήσεων -οι βάσεις των οποίων είχαν τεθεί στο Παρίσι- μεταξύ της ελληνικής πλευράς και εκπροσώπων της τρόικας.
Αρχές Σεπτεμβρίου, στη γαλλική πρωτεύουσα, τρώγοντας πρωινό σε μία brasserie κοντά στην Αψίδα του Θριάμβου, οι εκπρόσωποι της τρόικας είχαν αναφέρει στην ελληνική πλευρά ότι για εκείνους η πιο σωστή λύση θα ήταν να καθυστερήσει να κλείσει η αξιολόγηση μέχρι τον Μάρτιο και τις προεδρικές εκλογές, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να γνωρίζουν με ποια κυβέρνηση θα συνομιλήσουν. Με αυτό τον τρόπο θα περιόριζαν οποιοδήποτε ρίσκο που θα τους έβρισκε εκτεθειμένους από μια ενδεχόμενη εκλογή ΣΥΡΙΖΑ. Ενώ στο Παρίσι η άποψη αυτή απλά αναφέρεται, λίγες μέρες αργότερα, λοιπόν, στο Εurogroup του Μιλάνου, η ίδια θέση φαίνεται να παρουσιάζεται λίγο πιο επίσημα, ενώ στους διαδρόμους των Βρυξελλών έχουν αρχίσει να ψιθυρίζονται εκείνες τις ημέρες τα σενάρια για μια πιθανή καθυστέρηση της αξιολόγησης.
Η ελληνική πλευρά γνωρίζοντας πολύ καλά ότι κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό και για την οικονομία αλλά και για την κυβέρνηση, είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορεί να μείνει με σταυρωμένα χέρια. Αποφασίζεται να αντιδράσει, υιοθετώντας την ακριβώς αντίθετη θέση από αυτή που υποστήριζαν οι δανειστές. Ετσι επιλέγεται -περισσότερο ως μοχλός πίεσης και λιγότερο σαν μία θέση που θέλει να ακολουθήσει η κυβέρνηση- ο δρόμος της ολικής εξόδου από το Μνημόνιο, χωρίς βοηθήματα και δικλίδες ασφαλείας. Πίσω από το σκεπτικό της πόλωσης των δύο θέσεων βρίσκεται η πεποίθηση ότι με αυτό τον τρόπο η ελληνική πλευρά θα υποχρέωνε την τρόικα να κάνει ένα βήμα πίσω και να συζητήσει μία συμβιβαστική λύση. Αλλωστε για την ελληνική πλευρά μια τέτοια καθυστέρηση θα έθετε σε κίνδυνο όλα όσα είχαν επιτευχθεί μέχρι εκείνη τη στιγμή. Και τα αποτελέσματα αυτής της τακτικής, η οποία κλιμακώνεται τις επόμενες εβδομάδες από το Eurogroup του Μιλάνου, δεν αργούν να έρθουν.
Ο κ. Σαμαράς αποφασίζει να περάσει επίσημα το μήνυμα έχοντας στο πλευρό του την καγκελάριο της Γερμανίας Αγκελα Μέρκελ. Στις 23 Σεπτεμβρίου και σε έντονο ύφος διατυπώνει την άποψη ότι η Ελλάδα δεν έχει ανάγκη νέου προγράμματος και μπορεί να τα καταφέρει χωρίς το ΔΝΤ. Επτά ημέρες αργότερα, οι επικεφαλής της τρόικας ξεκινούν στην Αθήνα τις διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση. Δεν έχουν σαφή πολιτική κατεύθυνση για το πώς θα πρέπει να χειριστούν το θέμα «επόμενη ημέρα» της Ελλάδας και αποχωρούν μία εβδομάδα αργότερα έχοντας πάρει μία γεύση του πού βρίσκεται η κατάσταση του προγράμματος.
Στο ενδιάμεσο, η κυβέρνηση έχει καταθέσει το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού όπου περιλαμβάνονται όλες οι φοροελαφρύνσεις που έχει εξαγγείλει ο πρωθυπουργός από τη ΔΕΘ και ταυτόχρονα επιτυγχάνεται και ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος. Προσχέδιο το οποίο δεν πείθει την τρόικα και οι όποιες αλλαγές παραπέμπονται για τον Νοέμβριο.
Καταλύτης στις εξελίξεις ήταν το ραντεβού της Ουάσιγκτον, την περασμένη Κυριακή. Η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ, προτού συναντήσει την ελληνική αντιπροσωπεία ξεκαθαρίζει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να ενταχθεί σε κάποιου είδους πρόγραμμα. Με τον τρόπο αυτό συντάσσεται με τον επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Μ. Ντράγκι, και οι αγορές αρχίζουν να ασκούν πιέσεις στην Ελλάδα.
Μία ημέρα μετά, το Eurοgroup στέλνει το ίδιο σήμα. Το αρχικό σχέδιο για καθυστέρηση της αξιολόγησης μέχρι τις προεδρικές εκλογές δεν βρίσκεται πλέον στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αλλά ξεκινάει ένα καταστροφικό τριήμερο για ομόλογα και Χρηματιστήριο. Η ρητορική για «καθαρή έξοδο» από τα Μνημόνια, η πολιτική αβεβαιότητα ενόψει της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας και τα δομικά προβλήματα της αγοράς ομολόγων που είναι «ρηχή» και δεν υπάρχουν αγοραστές, οδήγησαν υψηλόβαθμο στέλεχος μεγάλου διεθνούς επενδυτικού οίκου να δηλώσει στην «Κ» πως «φοβάμαι ότι δεν έχουμε δει το χειρότερο. Αν συνεχιστεί η κατάσταση δεν ξέρω πού θα είναι ο πάτος». Και το πρόβλημα χτυπάει και στις επιχειρήσεις που είχαν αρχίσει να βρίσκουν «ζεστό χρήμα» από ξένα κεφάλαια. Ωστόσο ένα πισωγύρισμα στην εμπιστοσύνη των αγορών θα έχει άμεσο αντίκτυπο και στην πραγματική οικονομία.
Την Τετάρτη το βράδυ και με τις αποδόσεις των ομολόγων να έχουν καταγράψει άνοδο της τάξης του 30% μέσα σε λίγα 24ωρα, ο κ. Σαμαράς αναλαμβάνει πρωτοβουλία. Την Πέμπτη, αρκετοί και υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της Ευρωζώνης προχωρούν σε δηλώσεις στήριξης της Ελλάδας. Αντιστοίχως, η κυβέρνηση δεσμεύεται διά στόματος Χαρδούβελη ότι θα υλοποιήσει τα υπεσχημένα. Και το αποτέλεσμα αυτών των κινήσεων φάνηκε την Παρασκευή που οι αποδόσεις των ομολόγων υποχώρησαν με την ίδια ταχύτητα που είχαν αυξηθεί πριν από δύο ημέρες.
Μάλιστα, η δήλωση του κ. Σαμαρά την Παρασκευή ότι η Ελλάδα διαπραγματεύεται προληπτική πιστωτική γραμμή βοήθησε ακόμα περισσότερο στην αποκλιμάκωση των πιέσεων στην αγορά ομολόγων και το Χρηματιστήριο.
Πλέον, η «συνετή» έξοδος από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα είναι το κλειδί. Οι δύο πλευρές έχουν συμφωνήσει σε αυτό, αλλά ακόμα υπάρχει απόσταση, καθώς οι Βρυξέλλες πιέζουν για ένα αυστηρό πλαίσιο εποπτείας, ενώ η κυβέρνηση θέλει μία υβριδική λύση που θα της δίνει το περιθώριο να την διαχειριστεί πολιτικά.
Το επόμενο πρόβλημα που καλείται να λύσει η κυβέρνηση είναι εκείνο της πολιτικής αβεβαιότητας. Το θέμα αυτό ενδεχομένως να μην επιλυθεί έως την προεδρική εκλογή. Και αυτό φαίνεται από τη στάση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η οποία γνωρίζοντας το προβάδισμα που της δίνουν οι δημοσκοπήσεις διαμηνύει με κάθε τρόπο ότι δεν πρόκειται να εφαρμόσει συμφωνίες με τους εταίρους της χώρας στις οποίες δεν θα έχει δώσει εκ των προτέρων τη συγκατάθεσή της.
(Στην φωτογραφία : Γερούν Ντάισελμπλουμ και Γκίκας Χαρδούβελης.Ο πρώτος θεωρεί πως η συζήτηση για την επόμενη ημέρα της ελληνικής οικονομίας θα ξεκινήσει όταν η Ελλάδα ολοκληρώσει την τελευταία αξιολόγηση, ενώ ο δεύτερος δήλωσε πως η κυβέρνηση δεσμεύεται ότι θα υλοποιήσει τα υπεσχημένα)
