Κυπριακό, τα «οικόπεδα» παγώνουν τις συνομιλίες
ΠΑΝΑΓΗΣ ΓΑΛΙΑΤΣΑΤΟΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)
Στο κοινό ανακοινωθέν που συμφώνησαν ο Νίκος Αναστασιάδης και ο Ντερβίς Eρογλου τον Φεβρουάριο δεν υπήρχε αναφορά στις αρμοδιότητες για τους φυσικούς πόρους.
Δεν θα ήταν δυνατόν άλλωστε, και πριν από την έναρξη αυτού του γύρου των συνομιλιών ήταν σαφές ότι οι δύο πλευρές είχαν εντελώς διαφορετική άποψη πάνω σε αυτό. Οι Ελληνοκύπριοι θέλουν –ορθώς– η αρμοδιότητα για τους φυσικούς πόρους να ανήκει στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση, οι Τουρκοκύπριοι ζητούν να εκχωρηθεί στα κρατίδια. Καθώς η διαπραγμάτευση οδηγούνταν σε αδιέξοδα σε διαχρονικά ζητήματα αιχμής για το Κυπριακό, όπως αυτά των εποίκων, των εγγυήσεων των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και της εκτελεστικής εξουσίας, το θέμα της κατανομής των φυσικών πόρων δεν απασχόλησε ιδιαίτερα την επικαιρότητα. Οι δραματικές εξελίξεις των τελευταίων ημερών στο Κυπριακό ωστόσο είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με αυτό.
Στην αφετηρία αυτών των εξελίξεων βρίσκεται η επίσπευση των ερευνών στα οικόπεδα 2, 3 και 9 από τη Λευκωσία, που χρειάζεται επειγόντως να βρει νέα κοιτάσματα αερίου για να καταστήσει οικονομικά βιώσιμο το σχέδιο του τερματικού υγροποίησης του φυσικού αερίου στο Βασιλικό. Για την Aγκυρα, αυτό το σχέδιο είναι επαχθές, επειδή αναβαθμίζει τον ρόλο της Κύπρου σε ό,τι αφορά τη διακίνηση του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου και της δίνει τη δυνατότητα να παρακάμψει την Τουρκία ως οδό μεταφοράς του αερίου στις αγορές. Οι Τούρκοι θέλουν να το τορπιλίσουν. Το 2013 απείλησαν την ιταλοκορεατική κοινοπραξία ΕΝΙ-KOGAS στην οποία έχουν εκχωρηθεί τα οικόπεδα 2, 3 και 9, ότι θα ακυρώσουν τα συμβόλαιά τους στην Τουρκία, αν προχωρήσουν με τις έρευνες. Τον Φεβρουάριο, όταν η Κυπριακή Δημοκρατία ανακοίνωσε επίσημα την επίσπευση των ερευνών, μια τουρκική φρεγάτα παρενόχλησε το νορβηγικό ερευνητικό σκάφος Princess εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Εκείνη η πρόκληση είχε προκαλέσει την παρέμβαση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αλλά και την προειδοποίηση του κ. Αναστασιάδη μέσω της συνέντευξής του στην «Κ», ότι θα διακόψει τις συνομιλίες, σε περίπτωση που θα ξανασυμβεί κάτι τέτοιο.
Στο διάστημα που μεσολάβησε, οι Τούρκοι διαπίστωσαν ότι χάνουν έδαφος. Η πρόσφατη επιβεβαίωση της πολύ σημαντικής συμφωνίας ανάμεσα στην Κύπρο και την Αίγυπτο, έδειξε ότι η κυπριακή ΑΟΖ αναγνωρίζεται διεθνώς και το σχέδιο για την επίσπευση των ερευνών προχωρούσε κανονικά. Είναι ενδεικτικό για την τουρκική ανησυχία, ότι τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη, ο κ. Ερογλου ζήτησε από τον πρόεδρο Αναστασιάδη να ανασταλούν για κάποιο χρονικό διάστημα οι έρευνες στο οικόπεδο 9. Η Κυπριακή Δημοκρατία φυσικά δεν το αποδέχτηκε. Το πλοίο γεωτρύπανο της κοινοπραξίας έφτασε στην προκαθορισμένη θέση στο οικόπεδο 9 στις 24 του μηνός Σεπτεμβρίου. Δέκα μέρες αργότερα, η Αγκυρα εξέδωσε τη Navtex και έστειλε το ερευνητικό σκάφος «Μπαρμπαρός» στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου. Οπως είχε προειδοποιήσει δημόσια, ο κ. Αναστασιάδης διέκοψε τις διαπραγματεύσεις.
Η αναστάτωση γύρω από το «Ισλαμικό Κράτος» και ο ρόλος που προσδοκούν οι μεγάλες δυνάμεις να παίξει ο τουρκικός στρατός εναντίον του, ευνόησαν την Αγκυρα, ενώ οι διεθνείς αντιδράσεις από τον ΟΗΕ ώς τις ΗΠΑ και την Ε.Ε. ήταν υποτονικές. Αυτό ωστόσο ήταν απλώς θέμα συγκυρίας, η τουρκική παρέμβαση θα γινόταν ούτως ή άλλως. Η Τουρκία θέλει το ζήτημα του ελέγχου των φυσικών πόρων να αναδειχθεί σε κεντρικό θέμα της διαπραγμάτευσης. Και επιδιώκει κάτι εντελώς διαφορετικό από τη δίκαιη κατανομή των εσόδων από το φυσικό αέριο στις δύο κοινότητες, στην οποία άλλωστε έχουν δεσμευτεί και ο κ. Αναστασιάδης και ο προκάτοχός του Δημήτρης Χριστόφιας, τον έλεγχο επί του κυπριακού φυσικού αερίου. Αυτό σύμφωνα με διπλωματικές πηγές μπορεί να το πετύχει, είτε μέσω εκχώρησης της αρμοδιότητας στα κρατίδια και άρα μέσω των Τουρκοκυπρίων, είτε αποδεχόμενη την παραμονή της αρμοδιότητας στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση σε περίπτωση λύσης, αλλά επιβάλλοντας την ίδρυση μιας κοινής εταιρείας των δύο κρατιδίων. Το σενάριο αυτό μάλιστα συζητείται ευρέως στην Τουρκία το τελευταίο διάστημα.
