Η περίπτωση Ομπάμα
Αλέξης Παπαχελάς
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Ενας πολιτικός που θέλει να αποδείξει ότι είναι ηγέτης χρειάζεται δύο βασικά στοιχεία: πόζα και εμπιστοσύνη στο ένστικτό του. Η πόζα είναι απαραίτητη εδώ και αιώνες, πολύ πριν από την εποχή της τηλεόρασης και των social media. Τώρα, όμως, δύσκολα επιβιώνεις χωρίς αυτήν. Ο Μπαράκ Ομπάμα θα έπαιρνε F αν βαθμολογείτο ως προς την πόζα. Είναι, όπως θα λέγαμε σε απλά νεοελληνικά, «σαν να μην το έχει». Δεν είναι δυνατόν να μιλάει για την απειλή του ΙSIS και να δηλώνει ανοικτά και δημόσια ότι «δεν έχουμε ακόμη καταλήξει σε κάποια στρατηγική για το πώς θα αντιμετωπίσουμε αυτή την απειλή» ούτε βεβαίως να υποστηρίζει πως «ο κόσμος ήταν πάντοτε άναρχος και δεν χρειάζεται να ανησυχούμε υπερβολικά γι’ αυτό». Αυτά είναι λόγια που μπορεί να εκστομίσει ένας πρόεδρος σε μια κλειστή σύσκεψη με τους επιτελείς του και τους αναλυτές του. Οταν, όμως, δηλώνεις αδυναμία δημόσια προκαλείς ανασφάλεια στην κοινή γνώμη, αλλά και στην παγκόσμια ελίτ. Ο Πούτιν, οι Κινέζοι ηγέτες, οι αγιατολάδες στο Ιράν, ο Νετανιάχου βγάζουν τα συμπεράσματά τους και κινούνται αναλόγως. Αν προκαλείς ανασφάλεια εντός της χώρας σου και προβάλεις αδυναμία εκτός, απλά δεν κάνεις για παίκτης στην παγκόσμια σκακιέρα.
Ο ηγέτης πρέπει ενίοτε να παίρνει αποφάσεις γρήγορα και χωρίς να έχει μπροστά του όλα τα δεδομένα. Οι πολιτικοί που πέρασαν στην Ιστορία πήραν μεγάλες αποφάσεις κόντρα στο ρεύμα και παρά τις δημοσκοπήσεις. Ο πρόεδρος Ομπάμα δίνει πάντοτε την εντύπωση ενός αιώνιου μεταπτυχιακού φοιτητή, ο οποίος μελετάει και ξαναμελετάει ένα φλέγον ζήτημα, αλλά δεν μπορεί να πάρει αποφάσεις. Είναι σαν να διατηρεί μιαν απόσταση από την πραγματικότητα. Για να είμαστε δίκαιοι υπήρξαν στιγμές αποφασιστικότητας, όπως όταν έδωσε το «πράσινο φως» για την επιχείρηση εντοπισμού του Οσάμα Μπιν Λάντεν. Πέρα από εκείνη την περίπτωση, πάντως, δεν μπορώ να σκεφθώ μία στιγμή του Ομπάμα όπου μίλησε το ένστικτο, όπου φανερώθηκε η «φωτιά» που υποτίθεται ότι πρέπει κάθε ηγέτης να κρύβει μέσα του.
Είπαμε ότι οι συγκυρίες και η παρακμή που βιώνει η Αμερική δεν αφήνουν περιθώρια για άλλου τύπου ηγέτες. Οταν όμως δεν μπορείς να ανταποκριθείς στις στοιχειώδεις προδιαγραφές της θέσης σου, αφήνεις και τον υπόλοιπο κόσμο να αντιληφθεί το κενό εξουσίας που δημιουργείται σε ένα πολύ επικίνδυνο περιβάλλον. Και αυτό είναι ό,τι χειρότερο...
