Η Τουρκία και το «Ισλαμικό Κράτος»
ΙΩΑΝΝΗΣ Ν. ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Δύο γεγονότα μονοπώλησαν το ενδιαφέρον των τουρκικών μέσων ενημερώσεως το προηγούμενο Σαββατοκύριακο.
Από τη μία η απελευθέρωση των 49 ομήρων που είχαν συλληφθεί στο τουρκικό προξενείο της Μοσούλης και εκρατούντο επί 101 ημέρες από τους τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους», όπως πλέον αυτοαποκαλείται το «Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της Συρίας» (ISIS). Από την άλλη, η είσοδος στο τουρκικό έδαφος περίπου 150.000 Σύρων προσφύγων κουρδικής καταγωγής, συνεπεία των συγκρούσεων μεταξύ των δυνάμεων του «Ισλαμικού Κράτους» και των «Μονάδων Λαϊκής Προστασίας» (YPG), της κύριας ενόπλου οργανώσεως των Κούρδων της Συρίας στην επαρχία Κομπάνι. Ενώ φημολογείται ότι οι 49 όμηροι αντηλλάγησαν με 50 μέλη του «Ισλαμικού Κράτους» που κρατούσε η φίλα προσκείμενη στην Τουρκία ένοπλη συριακή οργάνωση «Ταξιαρχίες της Ενώσεως» (Liwa al-Tawhid), δυνάμεις του ΡΚΚ έσπευσαν από το τουρκικό έδαφος προς συνδρομή του YPG και ανακοπή των επιθετικών επιχειρήσεων των τζιχαντιστών.
Από τη μία η απελευθέρωση των 49 ομήρων που είχαν συλληφθεί στο τουρκικό προξενείο της Μοσούλης και εκρατούντο επί 101 ημέρες από τους τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους», όπως πλέον αυτοαποκαλείται το «Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της Συρίας» (ISIS). Από την άλλη, η είσοδος στο τουρκικό έδαφος περίπου 150.000 Σύρων προσφύγων κουρδικής καταγωγής, συνεπεία των συγκρούσεων μεταξύ των δυνάμεων του «Ισλαμικού Κράτους» και των «Μονάδων Λαϊκής Προστασίας» (YPG), της κύριας ενόπλου οργανώσεως των Κούρδων της Συρίας στην επαρχία Κομπάνι. Ενώ φημολογείται ότι οι 49 όμηροι αντηλλάγησαν με 50 μέλη του «Ισλαμικού Κράτους» που κρατούσε η φίλα προσκείμενη στην Τουρκία ένοπλη συριακή οργάνωση «Ταξιαρχίες της Ενώσεως» (Liwa al-Tawhid), δυνάμεις του ΡΚΚ έσπευσαν από το τουρκικό έδαφος προς συνδρομή του YPG και ανακοπή των επιθετικών επιχειρήσεων των τζιχαντιστών.
Τα παραπάνω γεγονότα αναπόφευκτα έφεραν στο προσκήνιο τις αμφιλεγόμενες σχέσεις της Τουρκίας με τις ακραίες ισλαμιστικές οργανώσεις που επιχειρούν στο Ιράκ και στη Συρία. Η σύλληψη των ομήρων κατά την κατάληψη της Μοσούλης από τους τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους» κατέστη δυνατή μόνον αφότου οι τουρκικές αρχές αμέλησαν να οργανώσουν οποιαδήποτε επιχείρηση εκκενώσεως, θεωρώντας ώς τότε «φίλιες» τις δυνάμεις των τζιχαντιστών. Η ανησυχία ότι μετά την έναρξη του συριακού εμφυλίου οι Κούρδοι της Συρίας θα διεκδικούσαν καθεστώς αυτονομίας στις συνοριακές με την Τουρκία επαρχίες οδήγησε στην έμμεση υποστήριξη σουνιτικών ισλαμιστικών κινημάτων, όπως το «Μέτωπο αλ-Νούσρα», το ISIS και το «Αχράρ αλ-Σαμ», με τα γνωστά αποτελέσματα. Το πρωτοφανές κύμα Σύρων προσφύγων κουρδικής καταγωγής απειλεί να αποσταθεροποιήσει τις ήδη ευαίσθητες επαρχίες της νοτιοανατολικής Τουρκίας όπου κατοικούν συμπαγείς γηγενείς κουρδικοί πληθυσμοί.
Εν τω μεταξύ, δεν έχει διαφύγει την προσοχή των Ηνωμένων Πολιτειών η απροθυμία της Τουρκίας να λάβει σαφή θέση εναντίον του «Ισλαμικού Κράτους» ως απειλής για τη διεθνή ειρήνη και σταθερότητα. Η πρόσφατη –υπό αμερικανική επίνευση– σύμπηξη στρατιωτικής συμμαχίας δέκα αραβικών κρατών με σκοπό την αναχαίτιση της προελάσεως του «Ισλαμικού Κράτους» στα εδάφη του Ιράκ και της Συρίας δεν συνοδεύθηκε από τη συμμετοχή της Τουρκίας. Σειρά δημοσιευμάτων σε έγκριτες δυτικές εφημερίδες παραθέτουν στοιχεία για τη δράση των τζιχαντιστών εντός της Τουρκίας και τη χρήση του τουρκικού εδάφους ως βάσεως ανεφοδιασμού και στρατολογήσεως εθελοντών. Το λαθρεμπόριο πετρελαιοειδών που διεξάγεται στα σύνορα Τουρκίας - Συρίας θεωρείται μία από τις πλέον σημαντικές πηγές εσόδων για το «Ισλαμικό Κράτος».
Η τουρκική διπλωματία βρίσκεται ενώπιον δύσκολων αποφάσεων. Η άρνηση συμπράξεως στις προσπάθειες πατάξεως των τζιχαντιστών κινδυνεύει να οδηγήσει τη χώρα σε διπλωματική απομόνωση και να πυροδοτήσει ανάφλεξη του Κουρδικού εντός των τουρκικών συνόρων. Η απελευθέρωση των ομήρων της Μοσούλης στερεί και το τελευταίο πρόσχημα για τη μη υιοθέτηση σαφούς στάσεως στο ζήτημα. Από την άλλη, η συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τα αραβικά κράτη εγκυμονεί κινδύνους τρομοκρατικών επιθέσεων εντός τουρκικού εδάφους από τζιχαντιστές, δεδομένης και της παρουσίας πυρήνων και συμπαθούντων σε διάφορα σημεία της Τουρκίας. Ας μη λησμονούμε ότι στα τουρκοσυριακά σύνορα, στην πόλη Ρεϊχανλί, συνέβη τον Μάιο του 2013 η πλέον αιματηρή τρομοκρατική επίθεση στην ιστορία της σύγχρονης Τουρκίας. Το τίμημα της αποσταθεροποιήσεως Ιράκ και Συρίας θα είναι βαρύ για όλους, και πρώτα για τη γείτονα Τουρκία.
* Ο κ. Ιωάννης Ν. Γρηγοριάδης είναι επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Μπίλκεντ και επιστημονικός συνεργάτης του ΕΛΙΑΜΕΠ.
