Πολλές οι απειλές, κανένα σχέδιο
Αλέξης Παπαχελάς
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Πράγματα και θαύματα βρίσκονται σε εξέλιξη στο γεωπολιτικό σκηνικό που μας περιβάλλει. Αναρωτιέται κανείς: κάθονται κάποιοι σοβαροί πολιτικοί, διπλωμάτες, στρατιωτικοί, ακαδημαϊκοί, οι οποίοι τα αναλύουν προσπαθώντας να δουν τι σημαίνουν για τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα; Χαράζει κανείς εθνική στρατηγική απέναντι στις προκλήσεις που διογκώνονται και αυτές που έρχονται; Πολύ φοβούμαι ότι η απάντηση είναι όχι. Το ελληνικό κατεστημένο είναι απορροφημένο από τη διαχείριση της κρίσης, τις επόμενες κάλπες, την επόμενη δόση. Το κράτος μας δεν διαθέτει τους απαραίτητους θεσμούς και μηχανισμούς, οι οποίοι θα μπορούσαν και θα έπρεπε να λειτουργούν ανεξάρτητα από το ποιος κυβερνά τον τόπο.
Τι μ’ έπιασε τώρα; Απλά βλέπω πόσο γρήγορα αλλάζουν όλα, πόσες είναι οι απειλές και ανησυχώ. Η απειλή του ακραίου ισλαμισμού δεν είναι αστεία. Δεν γνωρίζουμε αυτή την ώρα αν υπάρχει σοβαρή διείσδυση στα Βαλκάνια, αλλά είναι προφανές πως η Τουρκία αποτελεί σημαντικό πέρασμα για το ISIS. O κίνδυνος εξαγωγής τρομοκρατίας σε δυτικές χώρες είναι προφανής και η Ελλάδα θα ήταν ένας πρώτος, εύκολος στόχος. Οι υπηρεσίες ασφαλείας έχουν λάβει μέτρα και βεβαίως βασίζονται στη συνεργασία με άλλα κράτη. Μία δεύτερη απειλή που προσλαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις είναι η διόγκωση της παράνομης μετανάστευσης. Η Συρία και η Λιβύη «αδειάζουν», τα νούμερα των προσφύγων θα πολλαπλασιασθούν και η Ευρώπη κινείται ακόμη με γραφειοκρατικούς ρυθμούς στην αντιμετώπιση του μεγάλου αυτού ζητήματος. Οι χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά αντιλαμβάνονται τις διαστάσεις του φαινομένου, γιατί νιώθουν τις πολιτικές και κοινωνικές επιπτώσεις του. Οι αποφάσεις όμως αργούν.
Εχουμε, μετά, την κατάσταση μέσα στην Ευρώπη. Ο πάλαι ποτέ ένδοξος γαλλογερμανικός άξονας δεν υπάρχει. Η Γαλλία έχει σοβαρά, δομικά προβλήματα και σίγουρα δεν νιώθει ισότιμη με τη Γερμανία. Οι αφελείς που πίστευαν ότι ένας σοσιαλιστής πρόεδρος θα ήταν στήριγμα για μια χώρα σαν την Ελλάδα βλέπουν τώρα τι συμβαίνει. Η Ιταλία πλησιάζει την κόκκινη ζώνη του χρέους και οι πολιτικές λύσεις τελειώνουν σιγά σιγά, αφού και ο νυν πρωθυπουργός πλησιάζει τα όριά του. Η Ευρώπη ενδέχεται να ξαναπεράσει μία κρίση χρέους, μόνο που αυτήν τη φορά δεν θα αφορά μικρές -σχετικά- χώρες σαν την Ελλάδα...
Και κατόπιν έχουμε τις σχέσεις Δύσης - Ρωσίας. Η προφανής, ρεαλιστική φόρμουλα βρέθηκε με την ημιφινλανδοποίηση της Ουκρανίας, αλλά υπάρχουν ακόμη ανησυχίες για την αναβίωση ενός Ψυχρού Πολέμου.
Ολα αυτά συνθέτουν ένα ρευστό, απρόβλεπτο και ίσως επικίνδυνο περιβάλλον, μέσα στο οποίο πρέπει να κινηθεί η ελληνική εξωτερική πολιτική. Αυτά τα ζητήματα, σε μια κανονική χώρα, θα έπρεπε να τα συζητούν ο πρωθυπουργός με τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης και μερικούς συμβούλους τους. Αξιωματικοί, διπλωμάτες, αναλυτές θα έπρεπε να επεξεργάζονται τα νέα δεδομένα και να προτείνουν εναλλακτικές πολιτικές, συγκεκριμένα μέτρα, ακόμη και αλλαγή δόγματος σε κάποια ζητήματα.
Ο ρόλος και οι διαθέσεις της Τουρκίας είναι το πρώτιστο βεβαίως ζήτημα που χρειάζεται πολύ βαθιά ανάλυση. Ο πρόεδρος Ερντογάν έχει «ξεφύγει», σύμφωνα με πολλές μαρτυρίες και αναλύσεις. Βλέπει οράματα μεγαλείου, αλλά ταυτόχρονα διαπιστώνει ότι το δόγμα Νταβούτογλου έχει φέρει τα αντίστροφα αποτελέσματα για τα συμφέροντα της χώρας του. Οι δυτικοί, και ασφαλώς το Ισραήλ, τον βλέπουν με καχυποψία και φτάνουν στο σημείο να κάνουν διαρροές για προσπάθειες κατασκευής πυρηνικών όπλων. Δεν είναι αστεία πράγματα αυτά. Και είναι καιρός να αρχίσουμε να τα αναλύουμε μεθοδικά πριν μας ξημερώσει κάποια απειλή ή «φωτιά» που θα τρέχουμε να σβήσουμε χωρίς σχέδιο.
