Υεμένη, ο φαύλος κύκλος βομβών και τρομοκρατίας
Το αιφνιδιαστικό κλείσιμο πρεσβειών των ΗΠΑ και οι συγκεχυμένες διαρροές περί Αλ Κάιντα
Της Ευρυδίκης Μπερση
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr/)
«Με όλο τον πανικό και τις προειδοποιήσεις για τρομοκρατικά πλήγματα, θα νόμιζε κανείς ότι δέχονται βομβιστικές επιθέσεις οι ΗΠΑ, όχι το αντίθετο», σχολίασε ο βραβευμένος Αμερικανός δημοσιογράφος Μαξ Μπλούμενταλ περιγράφοντας την κατάσταση στην Υεμένη.
Το αιφνιδιαστικό κλείσιμο 22 αμερικανικών πρεσβειών και προξενείων την περασμένη εβδομάδα και οι συγκεχυμένες διαρροές περί σχεδίων της Αλ Κάιντα να καταλάβει λιμάνια, να πλήξει πρεσβείες και να ανατινάξει αγωγούς πετρελαίου στην Υεμένη έριξαν τους προβολείς της δημοσιότητας στον ξεχασμένο Νότο της Αραβικής Χερσονήσου.
Κίνησαν το ενδιαφέρον για μια πάμπτωχη χώρα που το 2012 υπέστη περισσότερους βομβαρδισμούς από οποιαδήποτε άλλη, τροφοδοτώντας έναν φαύλο κύκλο που εντείνει, αντί να απομακρύνει, την τρομοκρατική απειλή. Τα αμερικανικά μη επανδρωμένα βομβαρδιστικά που πλήττουν στόχους στην Υεμένη απογειώνονται είτε από τη νέα μυστική βάση στη Σαουδική Αραβία, κατ’ εντολήν της CIA, είτε από αεροπορική βάση στο Τζιμπουτί, κατ’ εντολήν του επίλεκτου σώματος JSOC του Πενταγώνου.
Τα Χριστούγεννα του 2009, όταν οι ΗΠΑ ανακάλυψαν και απέτρεψαν τρομοκρατική επίθεση εναντίον αεροπλάνου στο Ντιτρόιτ, η οποία είχε σχεδιαστεί στην Υεμένη, η Ουάσιγκτον εκτιμούσε ότι στην αραβική χώρα βρίσκονταν περί τα 200-300 μέλη της Αλ Κάιντα. Σήμερα, ύστερα από τριάμισι χρόνια βομβαρδισμών από δύο διαφορετικούς κλάδους της αμερικανικής πολεμικής μηχανής, έπειτα από 600 εκατομμύρια δολάρια ενίσχυσης των τοπικών αντιτρομοκρατικών μονάδων, οι εκτιμήσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ κάνουν λόγο για «μερικές χιλιάδες αντάρτες που σχετίζονται με την Αλ Κάιντα».
Ενας πόλεμος χαμηλής έντασης που γίνεται κυρίως με ιπτάμενες μηχανές, άρα χωρίς ρίσκο, σε μια χώρα την οποία πολλοί δυσκολεύονται να εντοπίσουν στον χάρτη, εύκολα αγνοείται από τη συντριπτική πλειονότητα των Αμερικανών. Δεν περνά όμως καθόλου απαρατήρητος στους κατοίκους της Υεμένης – ακόμη και σε όσους δεν τρέφουν την παραμικρή συμπάθεια προς την Αλ Κάιντα.
«Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη πετούν μέρα-νύχτα, φοβίζουν γυναίκες και παιδιά, ενοχλούν όσους κοιμούνται. Αυτό είναι τρομοκρατία», είπε στον απεσταλμένο του περιοδικού «Νέισον» αρχηγός φυλής από τη νότια επαρχία Σέμπβα, που βρίσκεται υπό τον μερικό έλεγχο των ανταρτών. Στην απέραντη έρημο της Υεμένης, στην οποία δεν υπάρχουν κρατικές δομές, οι εκτεταμένες οικογένειες και οι φυλές συνεχίζουν να αποτελούν τους βασικούς άξονες κοινωνικής οργάνωσης, ενώ η βεντέτα καταλαμβάνει σημαντική θέση στον κώδικα αξιών. Οταν ένας πύραυλος που κατευθύνεται για την Αλ Κάιντα τινάξει στον αέρα γυναικόπαιδα ή άσχετους, όπως έχει συμβεί σε αρκετές αποδεδειγμένες περιπτώσεις, τότε ολόκληρες οικογένειες και ολόκληρες φυλές περνούν αυτόματα στην απέναντι πλευρά.
Στις αρχές της χρονιάς, ο Αμερικανός πρόεδρος Ομπάμα ανακοίνωσε ότι θα σταματήσουν τα πλήγματα εναντίον ατόμων που μπαίνουν στο στόχαστρο επειδή οι κινήσεις τους θεωρούνται ύποπτες και όχι επειδή κάποιος στο έδαφος έχει διαπιστώσει ότι πράγματι βρίσκονται μεταξύ των επικηρυγμένων από τις ΗΠΑ. Πάντως ο Ομπάμα έχει εξασφαλίσει την πλήρη συγκατάθεση της ηγεσίας της χώρας. «Ο (πρόεδρος) Χάντι στερείται βάσης στο εσωτερικό της χώρας του. Χρειάζεται τη στήριξη των ΗΠΑ ώστε να καλύψει αυτό το κενό», είπε ο Αμερικανός μελετητής της Υεμένης στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον, Γκρέγκορι Τζόνσεν.
Ο Χάντι ανέβηκε στην εξουσία όταν η ειρηνική και πολύμηνη εξέγερση της νεολαίας στις πόλεις της Υεμένης, το 2011, πυροδότησε τις διεργασίες που οδήγησαν στην έξοδο τον Αλί Αμπντάλα Σάλεχ, ύστερα από 43 χρόνια. Στο κίνημα που ζητούσε εκδημοκρατισμό και κοινωνική δικαιοσύνη έπαιζαν σημαντικό ρόλο οι γυναίκες και η νεολαία – στοιχείο πρωτοφανές όχι μόνο για την Υεμένη αλλά για ολόκληρη την Αραβική Χερσόνησο. Η εξέγερση έληξε με έναν νέο συμβιβασμό μεταξύ των ελίτ, που άφησε αναπάντητα τα κύρια αιτήματά της. Η ειρωνεία είναι ότι στο νέο φόρουμ Εθνικού Διαλόγου, που χρηματοδοτείται από τις ΗΠΑ ως πείραμα δημοκρατίας, ένα από τα πρώτα ζητήματα στα οποία υπήρξε συμφωνία ήταν το να σταματήσουν οι βομβαρδισμοί.
Αποχωρήσεις για «προληπτικούς» λόγους
Η φύση της απειλής που οδήγησε στο κλείσιμο των 22 πρεσβειών και προξενείων των ΗΠΑ στις 4 Αυγούστου δεν ήταν σαφής. Αμερικανοί αξιωματούχοι έκαναν λόγο για υποκλοπή επικοινωνίας μεταξύ του επικεφαλής της Αλ Κάιντα, Αϊμάν αλ Ζαουάχρι, και του τοπικού αρχηγού της οργάνωσης στην Αραβική Χερσόνησο, με την οποία ο πρώτος ζητούσε πλήγμα κατά δυτικών στόχων. Πολλές πρεσβείες και προξενεία παρέμειναν κλειστά όλη την εβδομάδα. Την Τετάρτη αξιωματούχοι της Υεμένης ανακοίνωσαν ότι απέτρεψαν μεγάλης κλίμακας επιθέσεις εναντίον λιμανιών και πετρελαιαγωγών από την Αλ Κάιντα – δηλώσεις που αντιμετωπίστηκαν με δυσπιστία από παρατηρητές, πριν διαψευσθούν από άλλες πηγές στο εσωτερικό της κυβέρνησης της Υεμένης. Η Ουάσιγκτον ανακοίνωσε ότι το κλείσιμο των πρεσβειών, η «συντεταγμένη αποχώρηση» διπλωματικού προσωπικού και οι συστάσεις προς Αμερικανούς πολίτες να εγκαταλείψουν αμέσως την Υεμένη έγιναν για «προληπτικούς» λόγους.
Μετά την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου 2012 εναντίον του προξενείου της Βεγγάζης, στην οποία σκοτώθηκαν τέσσερις Αμερικανοί, μεταξύ αυτών και ο πρέσβης των ΗΠΑ στη Λιβύη, η κυβέρνηση Ομπάμα δέχθηκε ομοβροντία επικρίσεων από τους Ρεπουμπλικανούς αντιπάλους της. Κλείνοντας τώρα τις πρεσβείες, απαντά στους Ρεπουμπλικανούς, ενώ παράλληλα υποδεικνύει στην κυβέρνηση της Υεμένης, που δυσαρεστήθηκε από τα μέτρα, να εντείνει τις προσπάθειές της.
