Η γηράσκουσα δημοκρατία τής Ιαπωνίας
Το κόστος τού να αφήνεις τους ηλικιωμένους να κυριαρχούν στην πολιτική
Alexandra Harney
(Πηγή : http://foreignaffairs.gr/)
Τα αποτελέσματα των εκλογών της Άνω Βουλής του Σαββατοκύριακου στην Ιαπωνική Δίαιτα εξαρτήθηκαν από την αξιολόγηση των ψηφοφόρων σχετικά με το σχέδιο οικονομικής τόνωσης από τον πρωθυπουργό Σίνζο Άμπε, τις προτάσεις του για την αναθεώρηση του Συντάγματος και τις σχέσεις με τις γειτονικές χώρες.
Με άλλα λόγια, ακόμη μια εκλογική διαδικασία θα περάσει με μόλις μια αναφορά στον πιο σημαντικό παράγοντα για τις προοπτικές τής χώρας: την δημογραφία.
Καμία χώρα δεν γερνά πιο γρήγορα από την Ιαπωνία. Από το 1985 μέχρι σήμερα, το ποσοστό του πληθυσμού τής Ιαπωνίας με ηλικία άνω των 65 ετών αυξήθηκε από το 10% σε σχεδόν 25%. Μέχρι το 2060, ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί περίπου στο 40%. Και από εκείνο το σημείο, ο πληθυσμός της Ιαπωνίας θα έχει συρρικνωθεί από περίπου 128 εκατομμύρια σε λιγότερο από 100 εκατομμύρια ανθρώπους.
Παρά το γεγονός ότι αυτή η μεταβολή μόλις έχει αρχίσει, βαραίνει ήδη σε μεγάλο βαθμό την εθνική οικονομία της Ιαπωνίας. Είναι ευρέως γνωστό ότι τα επίπεδα του δημοσίου χρέους της χώρας αναμένεται να αγγίξουν το 240% του ΑΕΠ το επόμενο έτος - υψηλότερο από ό, τι στην Ελλάδα. Αλλά είναι λιγότερο κατανοητό ότι ένα μέρος του χρέους της Ιαπωνίας προέρχεται από την χρηματοδότηση του εθνικού προγράμματος συνταξιοδότησης. Πράγματι, οι συνολικές δαπάνες για κοινωνικές παροχές, συμπεριλαμβανομένης της υγειονομικής περίθαλψης, των συντάξεων και της νοσηλείας για τους ηλικιωμένους, έχει πλέον ξεπεράσει τις δαπάνες όλων των άλλων κατηγοριών, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης, της άμυνας και του αγαπημένων προγραμμάτων της Ιαπωνίας, της κατασκευής γεφυρών και σηράγγων. Πολλά από αυτά τα έξοδα συνδέονται άμεσα με την αύξηση του κόστους τής φροντίδας για τους ηλικιωμένους. Το σύνολο των δαπανών της Ιαπωνίας για τους πολίτες από 65 ετών και άνω τριπλασιάστηκε τις δύο δεκαετίες πριν από το 2004 και έκτοτε συνεχίζει να αυξάνεται. Οι δαπάνες για τις οικογένειες και τους νέους, συγκριτικά, δεν έχουν αυξηθεί τόσο πολύ.
Στην Ιαπωνία, αυτά τα ζωτικής σημασίας ζητήματα υπόκεινται σε πολύ μικρή δημόσια συζήτηση. Ιδιαίτερα εν όψει των εκλογών, οι πολιτικοί αποφεύγουν την αντιμετώπιση θεμάτων που είναι ευαίσθητα για τους ηλικιωμένους, όπως η υπερβολική γενναιοδωρία τού συνταξιοδοτικού συστήματος, οι υπερβολές και οι ελλείψεις στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, καθώς και οι οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι νέοι, οι οποίες αμβλύνουν τα ήδη χαμηλά ποσοστά γονιμότητας. Ο λόγος: τα δημογραφικά στοιχεία των ψηφοφόρων. Κατά την διάρκεια των τελευταίων τριών δεκαετιών, καθώς ο πληθυσμός της Ιαπωνίας γερνούσε, το ποσοστό των Ιαπώνων ψηφοφόρων άνω των 60 ετών έχει υπερδιπλασιαστεί, στο 44%. Συγκριτικά, τον Νοέμβριο του 2012, μόνο το 21% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων στις ΗΠΑ ήταν πάνω από 65 ετών. Εν τω μεταξύ, το ποσοστό των Ιαπώνων ψηφοφόρων στην δεκαετία των 20 ετών έχει μειωθεί από 20% το 1980 σε 13% σήμερα.
Με άλλα λόγια, η Ιαπωνία έχει δύο προβλήματα: Αντιμετωπίζει ταχεία γήρανση και οι ηλικιωμένοι πολίτες της δεν θα αφήσουν τους πολιτικούς να κάνουν τίποτα γι’ αυτό. Όσο περισσότερο η Ιαπωνία περιμένει να αντιμετωπίσει την γήρανση της κοινωνίας, τόσο υψηλότερο είναι το κόστος για την οικονομία. Η χώρα πρέπει να αρχίσει να σκέφτεται λιγότερο τους ηλικιωμένους ψηφοφόρους και περισσότερο τις νέες οικογένειες, αλλιώς οι οικονομικές προοπτικές της θα παραμείνουν σίγουρα ζοφερές.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ
Οι ηλικιωμένοι Ιάπωνες δεν χρειάζονται να ρίξουν το βάρος τους μέσω ομάδων συμφερόντων όπως η AARP, όπως κάνουν οι ηλικιωμένοι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η δομή τού πολιτικού συστήματος φροντίζει γι’ αυτούς.
Πρώτον, η υπερεκπροσώπηση των αγροτικών περιοχών στο νομοθετικό σώμα δίνει στους ηλικιωμένους μεγαλύτερη επιρροή. Η ανισότητα αυτή είναι μια κληρονομιά τής εδώ και δεκαετίες κυριαρχίας του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους αγρότες ψηφοφόρους και της αποτυχίας να συμβαδίσει με την δημογραφική αλλαγή τής χώρας. Κατά την διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, οι περισσότεροι από τους νέους τής Ιαπωνίας στην ενδοχώρα έφυγαν για τις πόλεις σε αναζήτηση θέσεων εργασίας, εγκαταλείποντας την ύπαιθρο - και όλες τις ψήφους της – στους πιο ηλικιωμένους. Παρά το γεγονός ότι υπήρξαν μεταρρυθμίσεις στο σύστημα, η φυγή των νέων από τις αγροτικές περιοχές έχει ξεπεράσει αυτές τις αλλαγές.
Ας πάρουμε τον νομό Kochi, μια από τις περιοχές της Ιαπωνίας με την ταχύτερη γήρανση. Σήμερα, ο πληθυσμός του ανέρχεται σε περίπου 760.000, το 29% των οποίων είναι άνω των 65 ετών. Το Kochi στέλνει τρεις αντιπροσώπους στην Κάτω Βουλή. Συγκρίνετε αυτό με το κατά πολύ νεότερο Chiba (όπου το 22% του πληθυσμού είναι άνω των 65 ετών), έναν πολυπληθή νομό, με πάνω από έξι εκατομμύρια ανθρώπους και 13 αντιπροσώπους στην Κάτω Βουλή. Αν και έχει πολύ λιγότερα μέλη στην Δίαιτα, σε πραγματικούς όρους, το Kochi εξακολουθεί να υπερεκπροσωπείται: Μια ψηφοφορία στην τρίτη εκλογική περιφέρεια του νεαρού, πολυπληθή νομού Chiba αναλογεί μόνο σε 0.41 ψήφους συγκρινόμενη με την ψηφοφορία στο τρίτο διαμέρισμα του Kochi.
Οι μεταρρυθμίσεις τού εκλογικού συστήματος έχουν αυξήσει και τα κίνητρα των πολιτικών όσον αφορά τον χειρισμό των ηλικιωμένων. Μέχρι το 1994, όταν εισήχθησαν οι νέες εκλογικές μεταρρυθμίσεις, τα ιαπωνικά κόμματα πρότειναν τέσσερις ή πέντε υποψηφίους σε κάθε περιοχή. Το κόμμα χρειαζόταν μόνο το 20% έως 30% του συνόλου των ψήφων για να κερδίσει το σύνολο της περιοχής. Οι υποψήφιοι του κάθε κόμματος ως εκ τούτου εστίαζαν σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές, ομάδες συμφερόντων και βιομηχανίες. Τώρα, τα κόμματα προτείνουν μόνο έναν υποψήφιο και ο εν λόγω υποψήφιος χρειάζεται την πλειοψηφία για να κερδίσει. Έτσι, οι ηλικιωμένοι έγιναν ένα κρίσιμο δημογραφικό μέγεθος. Με το να τους επικαλούνται, οι υποψήφιοι μπορούν να προσελκύσουν την υποστήριξη από τμήματα βιομηχανιών και περιφερειών. Επιπλέον, οι Ιάπωνες, όπως και οι Αμερικανοί, έχουν την τάση να ψηφίζουν περισσότερο, καθώς γερνούν, οπότε γίνονται πιο αξιόπιστη εκλογική ομάδα.
Ακόμα και η συμπεριφορά των Ιαπώνων πολιτικών στις εκλογές ευνοεί τους ηλικιωμένους. Οι koenkai, οι τοπικές ομάδες που κινητοποιούν υποστήριξη για συγκεκριμένους υποψηφίους μέσω προσωπικών δικτύων, μπορεί να έχουν λιγότερη επιρροή από ό, τι είχαν στο παρελθόν, αλλά τα μέλη τους οργανώνουν ακόμα συναντήσεις και πιέζουν τους υποστηρικτές τους και τις επιχειρηματικές τους επαφές για να ψηφίσουν τους υποψήφιους της προτίμησής τους. Και αποτελούνται κυρίων από ηλικιωμένους. Η συμμετοχή στις koenkai είναι υψηλότερη μεταξύ ανθρώπων στην ηλικία των πενήντα ετών, των εξήντα και των εβδομήντα, σύμφωνα με τις έρευνες της ιαπωνικής κυβέρνησης. Τα μέλη μιας πολιτικής Koenkai είναι συνήθως πιο ηλικιωμένα καθώς γερνούν και οι πολιτικοί και τείνουν να προσεγγίζουν άλλους ψηφοφόρους που βρίσκονται στην δική τους ηλικιακή ομάδα.
Επιβαρυντικοί όλων των ανωτέρων είναι και οι αυστηροί νόμοι που εμποδίζουν την χρήση του Διαδικτύου με σκοπό την ψηφοθηρία, περιορίζοντας έτσι την προσφυγή των πολιτικών στους νεότερους ψηφοφόρους. Μέχρι πρόσφατα, οι Ιάπωνες πολιτικοί είχαν αποκλειστεί από την χρήση των ηλεκτρονικών κοινωνικών δικτύων, ακόμα και από την ενημέρωση των ιστοσελίδων τους κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου. Οι εκλογές αυτού του Σαββατοκύριακου σηματοδότησαν την πρώτη φορά που η κυβέρνηση επέτρεψε στα κόμματα προεκλογική εκστρατεία σε απευθείας σύνδεση. Τα υποψήφια κόμματα αγκάλιασαν τα social media, μοιράζοντας iPads στους πολιτικούς, «postάροντας» σε σελίδες στο Facebook, «ανεβάζοντας» βίντεο στο YouTube, γράφοντας μηνύματα ακόμα και στο Twitter.
Η ΠΑΛΙΑ ΣΧΟΛΗ
Η τεράστια επιρροή των ηλικιωμένων ψηφοφόρων στις εκλογές τούς δίνει φυσικά μια ισχυρότερη φωνή στην χάραξη πολιτικής. Και οι ηλικιωμένοι Ιάπωνες, προφανώς, ενδιαφέρονται για την προστασία των δικών τους συμφερόντων. Σε έρευνα του 2009 που διεξήχθη από το Ιαπωνικό Υπουργείο Υγείας, Εργασίας και Πρόνοιας, τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων ηλικίας άνω των 70 ετών υπέδειξαν ότι οι υπηρεσίες νοσηλείας και η ιατρική περίθαλψη για τους ηλικιωμένους είναι τα πιο σημαντικά στοιχεία τής κοινωνικής ασφάλισης, σε σύγκριση με μόνο το ένα τρίτο των πολιτών στην Τρίτη δεκαετία τής ζωής τους. Σύμφωνα με την ίδια δημοσκόπηση, η υποστήριξη για φιλικές προς την οικογένεια πολιτικές (εκείνες που θα στηρίξουν τις οικογένειες και θα ενθαρρύνουν τους Ιάπωνες να δημιουργήσουν οικογένειες) πέφτει δραματικά όταν οι Ιάπωνες κλείνουν τα σαράντα τους χρόνια.
Το αποτέλεσμα είναι ότι οι φιλικές προς τους ηλικιωμένους πολιτικές παίρνουν κορυφαία προτεραιότητα, φαινομενικά ανεξάρτητα από το κόστος τους για την μακροπρόθεσμη οικονομική υγεία της Ιαπωνίας. Για παράδειγμα, η Ιαπωνία πέρασε μια ολοκληρωμένη νομοθεσία σχετικά με τις πολιτικές για την γήρανση της κοινωνίας το 1995. Ένας νόμος που να καθορίζει τις πολιτικές για την αντιμετώπιση της χαμηλής γονιμότητας δεν είχε ψηφιστεί παρά το 2003. Η πρώτη Λευκή Βίβλος για τους ηλικιωμένους δημοσιεύθηκε το 1989. Μια πρώτη Λευκή Βίβλος για το θέμα της χαμηλής γονιμότητας δεν είχε δημοσιευθεί μέχρι το 1994. Την ίδια στιγμή, ήταν δύσκολο να περιοριστούν τα προνόμια των ηλικιωμένων. Το 2009, οι Ιάπωνες πολιτικοί έκαναν τα πάντα για μια προσωρινή μείωση από το 20% στο 10%, των εισφορών που πληρώνουν οι μεγαλύτερης ηλικίας πολίτες για την υγειονομική περίθαλψη. (Οι Ιάπωνες κάτω των 70, εκτός από τα παιδιά προσχολικής ηλικίας και τους ανέργους, καταβάλουν το 30% του κόστους της φροντίδας τους). Παρά την κακή κατάσταση των οικονομικών τής Ιαπωνίας και τις υποσχέσεις για την αποκατάσταση των εισφορών σε ένα υψηλότερο επίπεδο, η κυβέρνηση έχει ακόμη να διευθετήσει το θέμα, εν μέρει λόγω της πίεσης από τους ηλικιωμένους.
Οι χαμηλές εισφορές για τους ηλικιωμένους ενθαρρύνουν την συχνή χρήση του συστήματος, γεγονός που αποτελεί συνταγή για αυξημένες δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης. Οι Ιάπωνες ηλικιωμένοι επισκέπτονται τον γιατρό περίπου δύο με τέσσερις φορές συχνότερα σε σχέση με τους ηλικιωμένους στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Γερμανία και την Σουηδία [1]. Οι Ιάπωνες μένουν στα νοσοκομεία πολύ περισσότερο από ό, τι οι άνθρωποι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Στα νοσοκομεία, όπως λέει ένα σύνηθες αστείο στην Ιαπωνία, οι ηλικιωμένοι πηγαίνουν για να κοινωνικοποιηθούν. Ως αποτέλεσμα, σχεδόν το ήμισυ (48%) των δαπανών υγειονομικής περίθαλψης στην Ιαπωνία πηγαίνει σε άτομα άνω των 65 ετών.
Οι πολιτικοί είναι επίσης απρόθυμοι να αντιμετωπίσουν το δημόσιο συνταξιοδοτικό σύστημα. Η Ιαπωνία έχει ένα από τα πιο γενναιόδωρα συνταξιοδοτικά συστήματα στον ανεπτυγμένο κόσμο. Τα οφέλη αρχίζουν στα 65, δύο χρόνια νωρίτερα από ό, τι στην Γερμανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Και δεδομένης τής μεγάλης διάρκειας ζωής στην Ιαπωνία (79 έτη για τους άνδρες), το ιαπωνικό σύστημα συνταξιοδότησης πληρώνει περισσότερο. Η ειρωνεία είναι ότι επειδή οι ηλικιωμένοι τής Ιαπωνίας εργάστηκαν και συνταξιοδοτήθηκαν κατά την διάρκεια της οικονομικής ανόδου της χώρας, μεταξύ του 1970 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990, πολλοί ηλικιωμένοι Ιάπωνες είναι πλουσιότεροι από ό, τι άτομα σε ηλικία εργασίας, τα οποία έφτασαν στην ενηλικίωση την εποχή ακριβώς που άρχισε να σκάει και η οικονομική φούσκα.
Η ανισότητα θα μπορούσε ίσως να μην είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα του συστήματος: Το σύστημα στεγνώνει από χρήματα. Το τμήμα του πληθυσμού που πληρώνουν εισφορές στο συνταξιοδοτικό σύστημα μειώνεται, εν μέρει επειδή το εργατικό δυναμικό συρρικνώνεται, αλλά και επειδή ο αριθμός των ανθρώπων που επιλέγουν να μην πληρώνουν στο σύστημα έχει αυξηθεί. Από το 2009, το συνταξιοδοτικό ταμείο της Ιαπωνίας πλήρωσε περισσότερα σε παροχές από όσα λαμβάνει από εισφορές. Έχει καλύψει την διαφορά με κρατικά ομόλογα, συμβάλλοντας στην ήδη σημαντική επιβάρυνση του δημόσιου χρέους.
Η κυβέρνηση θεωρεί επί του παρόντος ότι το συνταξιοδοτικό σύστημα μπορεί να διαρκέσει έναν αιώνα. Αλλά αυτή η εκτίμηση βασίζεται σε ξεπερασμένες παραδοχές για τα επιτόκια και τους μισθούς. Μια αναλογιστική αποτίμηση του συνταξιοδοτικού προγράμματος το 2004 βασίστηκε σε μακροπρόθεσμη απόδοση επενδύσεων 3,2% και σε συνεχείς αυξήσεις μισθών κατά 2,1%: Μια εκτίμηση του 2009 προέβλεψε απόδοση στις μακροπρόθεσμες επενδύσεις 4,1% και 2,5% σε αυξήσεις μισθών. Σύμφωνα με μελέτες που δημοσιεύθηκαν από το Εθνικό Ινστιτούτο Έρευνας Προόδου της Ιαπωνίας, το οποίο χρησιμοποιεί πραγματικά επιτόκια και εναλλακτικές μισθολογικές τάσεις, τα συνταξιοδοτικά περιουσιακά στοιχεία της κυβέρνησης θα στερέψουν κάποια στιγμή μεταξύ 2032 και 2038.
ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΑΚΟΥΡΑΣΤΟΙ
Για να εξασφαλίσει την πολιτική και οικονομική της ευρωστία, η Ιαπωνία πρέπει να βρει έναν τρόπο να προτρέψει τους νέους να συμμετέχουν περισσότερο στην πολιτική διαδικασία. Σε δημοσκοπήσεις, οι νέοι Ιάπωνες λένε ότι δεν υπάρχουν πολιτικοί, οι πολιτικές των οποίων να αντανακλούν τις ανησυχίες τους και έτσι η ψήφος τους δε θα είχε σημασία. Τα πολιτικά κόμματα της Ιαπωνίας πρέπει, συνεπώς, να προσελκύσουν νεότερους πολιτικούς. Θα πρέπει επίσης να επιδιώξουν να αυξήσουν το ποσοστό των νέων ανθρώπων στις κυβερνητικές συμβουλευτικές επιτροπές, οι οποίες διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην ιαπωνική πολιτική. Η Ιαπωνία θα πρέπει επίσης να εξετάσει το ενδεχόμενο διορισμού ενός υπουργού για θέματα νεολαίας και την θέσπιση υποτροφιών στο Γραφείο του Πρωθυπουργού, στο πρότυπο του προγράμματος των συνεργατών τού Λευκού Οίκου. Αυτά θα βοηθήσουν να έρθουν οι νέοι άνθρωποι στην πολιτική διαδικασία νωρίτερα και θα διασφαλίσουν ότι έχουν λόγο όταν λαμβάνονται οι αποφάσεις.
Πιο ουσιαστικά, η Ιαπωνία πρέπει να μειώσει την ηλικία που αποκτά κανείς δικαίωμα ψήφου από τα 20 έτη (το υψηλότερο όριο στις χώρες του ΟΟΣΑ) στα 18, κάτι που θα διευρυνθεί τη βάση των ψηφοφόρων κατά εκατομμύρια. Στην πραγματικότητα, η Ιαπωνία διεξήγαγε το 2007 ένα δημοψήφισμα που άνοιξε το δρόμο για μια μείωση της ηλικίας ψήφου, αλλά η ιδέα παραμένει αμφιλεγόμενη μεταξύ ορισμένων πολιτικών κομμάτων. Επιπλέον, η εισαγωγή περισσότερων μαθημάτων «αγωγής του πολίτη» στο σχολικό πρόγραμμα από τη μέση εκπαίδευση και μετά, θα βοηθήσει στην προετοιμασία της ιαπωνικής νεολαίας για μεγαλύτερη συμμετοχή στα πολιτικά.
Δεύτερον, η Ιαπωνία πρέπει να αρχίσει να επανεξετάζει το συνταξιοδοτικό της σύστημα και το σύστημα υγείας, δεδομένης της επίδρασής τους στη μακροπρόθεσμη οικονομική υγεία τής χώρας. Τελικά, η χώρα θα πρέπει πιθανότατα να περικόψει τις δαπάνες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης καθώς και εκείνες για τις συντάξεις, και θα μπορούσε να εξετάσει την εισαγωγή ενός συστήματος οικογενειακού γιατρού παρόμοιο με εκείνο του Ηνωμένου Βασίλειου ώστε να αποτραπεί η κατάχρηση των ιατρικών παροχών. Ειδικότερα, τακτικά προγραμματισμένοι ανεξάρτητοι έλεγχοι επί του συνταξιοδοτικού συστήματος θα μπορούσαν τουλάχιστον να αποκαλύψουν πόσο βιώσιμο είναι, λαμβάνοντας υπόψη την ταχεία γήρανση του πληθυσμού της χώρας, και να βοηθήσουν έτσι να ξεκινήσει η συζήτηση.
Το κυβερνών Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα τού Άμπε έχει ήδη υποσχεθεί να επανεξετάσει την ιατρική και νοσηλευτική φροντίδα και το συνταξιοδοτικό σύστημα. Η πρόκληση θα είναι να γίνουν αυτά τα λόγια πραγματική πολιτική. Προς το σκοπό αυτό, η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει σχέδια για την αύξηση του φόρου κατανάλωσης και την αξιοποίηση μερικών από τα επιπλέον έσοδα σε προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας. Αλλά ακόμη και αυτή η αύξηση φόρων, η οποία θα συνεισφέρει απλώς συγκρατημένα στο έλλειμμα των αποθεματικών των συνταξιοδοτικών ταμείων τής Ιαπωνίας, υπόκειται σε οικονομικούς παράγοντες και θα μπορούσε να καθυστερήσει εάν ο Άμπε αισθανθεί ότι η οικονομία δεν είναι αρκετά ισχυρή για να το αντέξει.
Αν η Ιαπωνία θέλει να ενθαρρύνει τους νέους να παντρευτούν και να κάνουν οικογένειες, θα πρέπει να ξεκινήσει με την αντιμετώπιση της υπερβολικά άκαμπτης αγοράς εργασίας τής χώρας, όπου οι προαγωγές και οι αυξήσεις εξαρτώνται από την ηλικία, όπου είναι πολύ δύσκολο να απολυθούν ακόμη και αντιπαραγωγικοί εργαζόμενοι, και όπου στους νέους προσφέρεται εργασία με «σύμβαση ορισμένου χρόνου» με όλο και χαμηλότερη αμοιβή – ενώ το πιο ηλικιωμένο προσωπικό, κυρίως οι άνδρες, κρατούν τις δουλειές τους δια βίου. Το ποσοστό γάμου για τους νέους άνδρες με θέσεις εργασίας «επί συμβάσει» είναι το μισό από αυτό των ανδρών με θέσεις εργασίας κανονικού προσωπικού. Σε μια χώρα όπου μόνο το 2% των παιδιών γεννιούνται εκτός γάμου, η μεταρρύθμιση του συστήματος απασχόλησης είναι μια σημαντική οικογενειακή πολιτική.
Τελικά, η Ιαπωνία πρέπει να μεταρρυθμίσει το εκλογικό της σύστημα, να επαναχαράξει τις εκλογικές περιφέρειες σύμφωνα με τους σημερινούς πληθυσμούς για να δημιουργήσει μια πιο δίκαιη κατανομή ψήφων. Τα δικαστήρια έχουν κρίνει τα αποτελέσματα των εκλογών του 2009 και του 2012 ως αντισυνταγματικά λόγω της ανισορροπίας εκπροσώπησης, και μια από αυτές τις περιπτώσεις έχει φθάσει ως το ιαπωνικό Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο θα πρέπει να ασκήσει πίεση στους πολιτικούς για μεταρρύθμιση στο ζήτημα αυτό. Στις πάνω από τέσσερις δεκαετίες προηγούμενων μεταρρυθμίσεων του εκλογικού συστήματος, οι πολιτικοί επιμένουν να προσαρμόζουν οι ίδιοι το σύστημα – κάτι που αποτελεί μια προφανή σύγκρουση συμφερόντων. Η ευθύνη για την εκλογική μεταρρύθμιση θα πρέπει να μετακινηθεί σε μια ανεξάρτητη εξωτερική επιτροπή.
Φυσικά, η εκλογική μεταρρύθμιση δεν θα αλλάξει την πραγματικότητα: Ακόμη και με επαναχάραξη εκλογικών περιφερειών, η διάρθρωση του πληθυσμού της Ιαπωνίας σηματοδοτεί ότι το ποσοστό των ηλικιωμένων ψηφοφόρων θα εξακολουθεί να βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα. Ωστόσο, τα κενά στην εκπροσώπηση μεταξύ δήμων και περιφερειών δεν θα είναι τόσο μεγάλη.
Η προτίμηση των Ιαπώνων πολιτικών προς τους ηλικιωμένους αντί τους νέους είναι ένας από τους λόγους που η χώρα ήταν τόσο αργή σε αλλαγές κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο δεκαετιών, παρά την οικονομική στασιμότητα. Ο φόβος τής απώλειας των ηλικιωμένων ψηφοφόρων μείωσε τους χρονικούς ορίζοντες των Ιαπώνων πολιτικών, και τούτο σε βάρος των νέων οικογενειών. Μια ειλικρινής συζήτηση σχετικά με την προετοιμασία απέναντι σε αυτόν τον δημογραφικό τρόμο είναι ήδη πολύ καθυστερημένη.
* Η ALEXANDRA HARNEY είναι ειδική απεσταλμένη του Reuters για την Κίνα και πρώην συνεργάτιδα του Council on Foreign Relations στην έδρα Hitachi στην Ιαπωνία. Είναι η συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο The price of China. (Penguin, 2008).
Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.
Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/139589/alexandra-harney/japans-si...
