Αστική τάξη της... δραχμής
Αλέξης Παπαχελάς
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Αυτή η χώρα για να «σωθεί» πραγματικά και να προκόψει όσο της αξίζει πρέπει να αποκτήσει μία αστική τάξη που να αρμόζει στο ευρώ, και όχι στη δραχμή.
Τώρα δυστυχώς διαθέτουμε μία αστική τάξη που σε μεγάλο βαθμό λειτουργεί κατά τρόπο που συνάδει περισσότερο με μία βαλκανική χώρα και η οποία νιώθει –έστω και αν δεν το καταλαβαίνει πολλές φορές– πιο άνετα σε ένα «δραχμικό», μη ευρωπαϊκό περιβάλλον. Πανεπιστημιακοί ταγοί, επιχειρηματίες, μέσα ενημέρωσης και βεβαίως πολιτικοί θέλουν να διατηρήσουν το στάτους κβο και να παίζουν με τους όρους που έπαιξαν τις τελευταίες δεκαετίες και που μας χρεοκόπησαν. Η οξύτητα του δημόσιου λόγου, οι υπερβολές και οι ακρότητες, ο ανεξέλεγκτος νεοπλουτισμός της δύναμης και του χρήματος ανήκουν περισσότερο σε μια παραδοσιακή ολιγαρχική δραχμική κοινωνία παρά σε μια ευρωπαϊκή.
Τώρα δυστυχώς διαθέτουμε μία αστική τάξη που σε μεγάλο βαθμό λειτουργεί κατά τρόπο που συνάδει περισσότερο με μία βαλκανική χώρα και η οποία νιώθει –έστω και αν δεν το καταλαβαίνει πολλές φορές– πιο άνετα σε ένα «δραχμικό», μη ευρωπαϊκό περιβάλλον. Πανεπιστημιακοί ταγοί, επιχειρηματίες, μέσα ενημέρωσης και βεβαίως πολιτικοί θέλουν να διατηρήσουν το στάτους κβο και να παίζουν με τους όρους που έπαιξαν τις τελευταίες δεκαετίες και που μας χρεοκόπησαν. Η οξύτητα του δημόσιου λόγου, οι υπερβολές και οι ακρότητες, ο ανεξέλεγκτος νεοπλουτισμός της δύναμης και του χρήματος ανήκουν περισσότερο σε μια παραδοσιακή ολιγαρχική δραχμική κοινωνία παρά σε μια ευρωπαϊκή.
Εχουμε ακόμη μια ειδική κατηγορία αστικής τάξης, την οποία συναντάμε κυρίως στον χώρο της πολιτικής. Πρόκειται για μια αμιγώς «διπολική» τάξη, η οποία μιλάει και σκέφτεται σαν να είναι αστική τάξη του ευρώ αλλά αποφασίζει και πράττει σαν να είναι αστική τάξη της δραχμής. Το φαινόμενο είναι κατανοητό, καμία χώρα δεν μπορεί να πάει από το σημείο Α στο σημείο Β χωρίς αντιφάσεις και πισωγυρίσματα. Βρισκόμαστε, όμως, σε ένα πολύ κρίσιμο σημείο που θα καθορίσει την πορεία μας για πολλά χρόνια, αν όχι δεκαετίες. Το νόμισμα δεν είναι τοτέμ ούτε αυτοσκοπός. Η μεγάλη μάχη που δόθηκε για να παραμείνει η Ελλάδα στο ασφαλές λιμάνι του ευρώ έχει νόημα αν η χώρα πάει παρακάτω, αν αποκτήσει μια ανοικτή οικονομία χωρίς «φραγμούς εισόδου» και «διόδια», αν το πολιτικό της προσωπικό λειτουργεί επαγγελματικά και όχι σαν υπάλληλοι μικρών και μεγάλων ΚΕΠ. Θα είναι καταστροφή αν περάσει η κρίση, σταθεροποιηθεί η οικονομία και ξαναπέσουμε στα ίδια και τα ίδια. Και δυστυχώς το βλέπω το έργο να εξελίσσεται με αυτό τον τρόπο γιατί η πλειονότητα των πολιτικών, ασχέτως κόμματος, δεν έχουν καταλάβει τι πραγματικά άλλαξε από το 2009.
Λένε μερικοί «ε τώρα, αυτή είναι η Ελλάδα, αυτός είναι ο λαός». Πρέπει να ντρεπόμαστε να ζητάμε τα ρέστα από τον ελληνικό λαό. Οταν η αστική του τάξη, οι λεγόμενοι ταγοί, του φέρονται σαν μια λούμπεν ομάδα, είναι θράσος να ζητάμε τα ρέστα από τον λαό. Αυτός είναι ο ρόλος μιας αστικής τάξης, να βάζει κανόνες που σέβεται πρώτα απ’ όλα η ίδια, στόχους και οράματα που υπηρετεί η ίδια, ακόμη και σε βάρος των προσωπικών της επιδιώξεων. Το έχουμε ξαναπεί ότι υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι στην Ελλάδα. Είναι αυτοί που την κρατάνε όρθια σε νοσοκομεία, πανεπιστήμια, στον ιδιωτικό τομέα, στην αστυνομία, στη δικαιοσύνη και οι οποίοι πλήρωσαν την κρίση περισσότερο από κάθε άλλον. Είναι όμως εκεί, αγαπάνε τον τόπο τους, τη δουλειά τους και κρατούν με το ζόρι αυτήν τη χώρα από το να γίνει Αίγυπτος ή failed state.
Αυτός ο τόπος θα μπορούσε να έχει ακολουθήσει την πορεία μιας τυπικής βαλκανικής χώρας. Δεν συνέβη αυτό γιατί έχουμε το δικό μας εξωστρεφές, δημιουργικό DNA, επιλέξαμε σε ιστορικές στιγμές ηγέτες με όραμα και τσαγανό, συμμαχήσαμε με τις σωστές παγκόσμιες δυνάμεις σε κάθε κρίσιμη συγκυρία και συνήλθαμε γρήγορα από κάθε αυτοκαταστροφικό επεισόδιο (εμφυλίους κ.λπ.).
Και μια και το έφερε η συζήτηση, θα μου επιτραπεί αντί μνημοσύνου στον Κωνσταντίνο Καραμανλή μια σχετική επωδός για τους λόγους που μας κάνουν... παλαιοκαραμανλικούς. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής δεν ήταν ούτε από «τζάκι» ούτε μεγαλοαστός. Εφερε όμως κοντά του ό,τι πιο δυναμικό και πρωτοποριακό είχε η Ελλάδα του ’50 και του ’60, από τον Πικιώνη μέχρι τον Τσάτσο και τον Παπαληγούρα. Χωρίς κόμπλεξ, με την αυτοπεποίθηση που αρμόζει σε μια πραγματική αστική τάξη βρήκε το καλύτερο, έβαλε τον πήχυ ψηλά και πήγε τη χώρα μπροστά, με όλους τους περιορισμούς και τις ανωμαλίες που του επέβαλε το ιστορικό πλαίσιο της εποχής. Και επειδή κατάλαβε μετά τη χούντα, την αποθέωση δηλαδή της μικροαστικής Ελλάδας της δραχμής, τους κινδύνους, μάς έβαλε με το ζόρι στην Ε.Ε. για να διασφαλίσει ότι το μέλλον μας θα είναι αυτό μιας ευρωπαϊκής Ελλάδας. Αν ζούσε σήμερα, αυτό που θα τον ενοχλούσε και θα τον ανησυχούσε περισσότερο ίσως στο νεοελληνικό μας φρενοκομείο είναι η απουσία μιας αστικής τάξης που μπορεί να διασφαλίσει μια Ελλάδα του ευρώ, και όχι της δραχμής...
