Το τέλος εποχής μιας γενιάς πολιτικών
Ο Σαλί Μπερίσα ήταν ο τελευταίος Βαλκάνιος με κομμουνιστικές καταβολές
Του Σταύρου Τζίμα
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr/)
Με την αποχώρηση του Σαλί Μπερίσα από την πολιτική, έκλεισε ο κύκλος των πολιτικών ηγετών, διαμορφωμένων από τα κομμουνιστικά καθεστώτα της εποχής, οι οποίοι επωμίσθηκαν το φορτίο του περάσματος των μετακομμουνιστικών Δυτικών Βαλκανίων στη δημοκρατία και στην οικονομία της αγοράς.
Μια νέα γενιά πολιτικών ήρθε στα πράγματα και καλείται να αποδείξει ότι είναι καλύτερη εκείνης που έφυγε.
Τρεις φορές εκλεγμένος πρωθυπουργός και δύο στο αξίωμα του προέδρου της Δημοκρατίας, ο Μπερίσα υπήρξε ο μακροβιότερος ηγέτης της Αλβανίας μετά τον Ενβέρ Χότζα, τον οποίο υπηρέτησε ως προσωπικός του γιατρός, για να κυριαρχήσει -μετά την κατάρρευση του καθεστώτος- στις πολιτικές εξελίξεις ως φανατικός αντικομμουνιστής και υπέρμαχος των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων. Μετά τη συντριπτική ήττα του στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου, παραιτήθηκε από την ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος και οδεύει προς πολιτική συνταξιοδότηση. Είχε προηγηθεί, με διαφορά ολίγων ημερών, η αποχώρηση ενός άλλου πολιτικού «δεινόσαυρου», του Σλαβομακεδόνα Μπράνκο Τσερβένκοφσκι, τρεις φορές πρωθυπουργού από το 1992 της FYROM και μία εκλεγμένου προέδρου της Δημοκρατίας.
Ο ένας μετά τον άλλο οι επίγονοι του Τίτο και του Χότζα φεύγουν από την πολιτική, οι περισσότεροι και από τη ζωή. Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, Φράνιο Τούτσμαν, Αλίγια Ιζετμπέκοβιτς, Μίλαν Κούτσαν, Κίρο Γκλιγκόροφ, Ιμπραήμ Ρουγκόβα, Στίπε Μέσιτς, Φάτος Νάνο σφράγισαν, μαζί με τον Μπερίσα και τον Τσερβένκοφσκι, τις δραματικές εξελίξεις που ακολούθησαν την αιματηρή διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και την κατάρρευση του καθεστώτος Χότζα. Είχαν όμως μεταξύ τους κάτι κοινό και μάλιστα πολύ σημαντικό: υπήρξαν όλοι τους γέννημα-θρέμμα του κομμουνιστικού «σωλήνα».
Ούτε ο Τούτσμαν ούτε ο Μιλόσεβιτς και ο Γκλιγκόροφ, αλλά ούτε ο Μπερίσα και ο Ρουγκόβα, ανδρώθηκαν πολιτικά εμπνεόμενοι από τα αγαθά της αστικής δημοκρατίας. Ηταν επομένως δυνατόν ηγέτες βγαλμένοι από μια τέτοια πολιτική μήτρα να ηγηθούν, και μάλιστα με επιτυχία, της μετάβασης των νεόκοπων κρατών τους σε μια άλλη κατεύθυνση, εντελώς διαφορετική από εκείνη για την οποία είχαν διαπαιδαγωγηθεί να υπηρετήσουν;
Τώρα, μια νέα γενιά ηγετών έρχεται στα πράγματα και καλείται να οδηγήσει τις κοινωνίες στον «επίγειο παράδεισο» της Ενωμένης Ευρώπης. Στην Αλβανία ο Εντι Ράμα, στα Σκόπια ο Νίκολα Γκρούεφσκι, στο Κόσοβο ο Χακίμ Θάτσι, ο Αλί Αχμέτι στην ηγεσία των Αλβανών του Τετόβου, στη Σερβία ο Ιβιτσα Ντάτσιτς είναι νέοι στην ηλικία πολιτικοί, μορφωμένοι, πολύγλωσσοι, παιδιά μιας καινούργιας γενιάς που δεν διαπαιδαγωγήθηκε σε κομμουνιστικά ιδεολογικοπολιτικά εργαστήρια. Μένει ωστόσο να αποδειχθεί ότι εμφορούνται και από σύγχρονες δημοκρατικές αντιλήψεις και δεν θα αποτελέσουν απλώς μια συνέχεια της προηγούμενης γενιάς. Πολλοί βαλκανικοί αναλυτές αναρωτιούνται, ειδικότερα, κατά πόσο η νέα ελίτ θα χρησιμοποιήσει τον λαϊκισμό και τον εθνικισμό ως όχημα εξουσίας, βυθίζοντας περαιτέρω στην εσωστρέφεια τους λαούς ή θα επιχειρήσει με τόλμη το άλμα προς την ευρωπαϊκή προοπτική.
Επ’ αυτού εκπέμπονται αντιφατικά μηνύματα. Ο Νίκολα Γκρούεφσκι στα Σκόπια αναφέρεται στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αλλά και πέραν του Ατλαντικού ως χαρακτηριστική περίπτωση που προκαλεί απογοήτευση, ενώ με ενδιαφέρον αναμένουν στις Βρυξέλλες το πώς θα πορευτεί και ο -εμφανιζόμενος ως ευρωπαϊστής- νεοεκλεγείς πρωθυπουργός της Αλβανίας, Εντι Ράμα. Απεναντίας, με κολακευτικά λόγια μιλούν στις Βρυξέλλες για τον Θάτσι και τον Αχμέτι, αλλά και τους Ντάτσιτς και Τάντιτς, ενώ μάλλον ευχάριστη έκπληξη φαίνεται να αποτελεί μέχρι τώρα και ο απρόβλεπτος Σέρβος πρόεδρος και πρώην εθνικιστής Τόμισλαβ Νίκολιτς.
