Η αντίδραση των τραπεζικών μετοχών και τα σενάρια για την επόμενη ημέρα
Του Γιάννη Παπαδογιάννη
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
«Ασανσέρ» θύμισαν την προηγούμενη εβδομάδα οι μετοχές των τραπεζών, αποτυπώνοντας τους φόβους και τις ελπίδες των επενδυτών για την ανακεφαλαιοποίηση: στον απόηχο της υπουργικής πράξης που καθορίζει τους όρους, ο δείκτης των τραπεζών σημείωσε βύθιση -14% την περασμένη Τρίτη, άλμα 7% την Τετάρτη και νέα βουτιά 6,88% την περασμένη Πέμπτη.
Περισσότεροι από 500.000 μικρομέτοχοι, μεταξύ αυτών η Εκκλησία της Ελλάδος, ιδρύματα, πανεπιστήμια κ.ά. αγωνιούν για την τύχη των μετοχών τους. Ηδη όσοι κατείχαν μετοχές τραπεζών βιώνουν μια καταστροφή: η μετοχή της Εθνικής υποχωρεί κατά 96,8% σε σχέση με τις προ κρίσης τιμές, η Eurobank κατά 97,14%, η Alpha κατά 93,59% και η Πειραιώς κατά 97,25%. Παρά την κατάρρευση πολλοί διατηρούν την ελπίδα ότι σε βάθος χρόνου, αν η κατάσταση σταθεροποιηθεί και η οικονομία επιστρέψει σταδιακά σε ανοδική τροχιά, θα μπορούσαν να καλύψουν μέρος των απωλειών, και, γιατί όχι, κάποια μέρα να επανέλθουν στις υψηλές τιμές του παρελθόντος. Αλλωστε τα χρηματιστήρια δεν αποτελούν παρά την αντανάκλαση της ψυχολογίας η οποία διαδέχεται φάσεις υπερβολικής αισιοδοξίας και απαισιοδοξίας: την κατάρρευση του 1999 διαδέχθηκε η ισχυρή άνοδος στα μέσα του 2000. Γιατί να μην επαναληφθεί κάτι αντίστοιχο μετά από 5-10 χρόνια, αναρωτιούνται πολλοί. Μάλιστα ορισμένοι, βλέποντας τις τιμές κοντά στο 1,5 ευρώ ή και κάτω από το 1 ευρώ θεωρούν ότι πρόκειται για μεγάλη ευκαιρία για όσους «οπλιστούν» με υπομονή.
Ωστόσο, αυτή τη φορά τα πράγματα είναι περίπλοκα, καθώς η ανακεφαλαιοποίηση μπορεί να οδηγήσει σε οριστική αλλαγή της μετοχικής σύνθεσης των τραπεζών με τους σημερινούς μετόχους να περιορίζονται σε ένα πολύ μικρό κομμάτι των ανακεφαλαιοποιημένων τραπεζών. Τα νούμερα διαμορφώνουν μια αμείλικτη εικόνα: οι τέσσερις μεγάλες συστημικές τράπεζες -Εθνική, Eurobank, Alpha και Πειραιώς- θα πρέπει να ενισχύσουν τα κεφάλαιά τους κατά 27 δισ. ευρώ.
Αν τα υπόλοιπα 9 δισ. κατανεμηθούν με τον ίδιο τρόπο που έγινε και με τα 18 δισ. ευρώ (κάτι που δεν είναι καθόλου σίγουρο), τότε οι κεφαλαιακές ανάγκες θα διαμορφωθούν αθροιστικά στα 17,1 δισ. ευρώ για την Εθνική - Eurobank, στα 2,85 δισ. για την Alpha και στα 7 δισ. για την Πειραιώς.
Δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων θα καλυφθεί με την έκδοση κοινών μετοχών, οι οποίες θα διατεθούν με έκπτωση 50%, θα πρέπει να διατεθούν δισεκατομμύρια νέες μετοχές για να συγκεντρωθούν τα απαιτούμενα κεφάλαια.
Τα τρία σενάρια
Ωστόσο, τα δεδομένα δεν έχουν οριστικοποιηθεί. Τις επόμενες ημέρες αναμένονται πολύ σημαντικές αποφάσεις οι οποίες μπορούν να αλλάξουν ριζικά τα δεδομένα, βελτιώνοντας τη θέση των τραπεζών.
Το πώς θα εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του ελληνικού δημόσιου χρέους, κάτι που θα αποφασιστεί τις επόμενες ημέρες, είναι αυτό που θα καθορίσει και τη συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών στην ανακεφαλαιοποίηση. Το καλό σενάριο είναι να αποφασιστεί τελικά «κούρεμα» των ομολόγων που κατέχει ο δημόσιος τομέας (κάτι που οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι απορρίπτουν). Με την κίνηση αυτή το χρέος γίνεται αμέσως βιώσιμο. Ετσι οι τράπεζες θα γράψουν μεγάλα κέρδη από την άνοδο των τιμών των ομολόγων που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους (μειώνοντας έτσι κατά πολλά δισ. τις κεφαλαιακές τους ανάγκες), ενώ θα μπορέσουν εύκολα να προσελκύσουν παλαιούς και νέους μετόχους, καθώς χωρίς το βάρος του χρέους, η Ελλάδα γρήγορα θα επέστρεφε σε αναπτυξιακή τροχιά.
Το κακό σενάριο είναι οι Ευρωπαίοι να προχωρήσουν σε ένα σχέδιο επαναγοράς των ελληνικών ομολόγων σε πολύ χαμηλές τιμές με την «εθελοντική» συμμετοχή των τραπεζών. Ετσι θα μειώνονταν το χρέος αλλά οι τράπεζες θα έχαναν κάθε ελπίδα να ανακτήσουν τις απώλειες που έχουν λογιστικοποιήσει από τις χαμηλές αποτιμήσεις των ομολόγων και να πρέπει να αναζητήσουν περί τα 24 δισ. ευρώ (όφελος 3-4 δισ. εκτιμάται ότι θα προκύψει από την επαναγορά, καθώς οι τράπεζες στα βιβλία τους έχουν αποτιμήσει τα ομόλογα σε πολύ χαμηλές τιμές). Επιπλέον, η μείωση του χρέους μέσω της επαναγοράς δεν θα ήταν δραστική, γεγονός που θα διατηρούσε έναν βαθμό αβεβαιότητας για την ικανότητα της χώρας να ανταποκριθεί μελλοντικά στις υποχρεώσεις.
Το άσχημο σενάριο περιλαμβάνει έναν συνδυασμό μέσων που θα ελαφρύνει κάπως το ύψος του χρέους αλλά όχι τόσο ώστε να πειστούν οι πάντες για τη βιωσιμότητά του. Η αβεβαιότητα θα παραμείνει, γεγονός που θα δυσκολέψει την προσπάθεια ανάκαμψης της οικονομίας και χωρίς πεντακάθαρο ορίζοντα οι τράπεζες θα είναι αδύνατο να «πουλήσουν» μια ελκυστική αφήγηση για την προσέλκυση επενδυτών.
