Δύσκολες σχέσεις
Αλέξης Παπαχελάς
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr
Μέχρι πού θα φτάσει αυτή η κυβέρνηση των δύο ταχυτήτων και των δύο μηνυμάτων; Εν πολλοίς, αυτό θα εξαρτηθεί από το πώς θα πάει η σχέση κυβέρνησης - δανειστών είτε βάσει σχεδιασμού είτε λόγω κάποιου ατυχήματος.
Ο πρωθυπουργός έχει στο μυαλό του τη διαπραγμάτευση για το χρέος ως το «ιερό δισκοπότηρο» που περιμένει να πιάσει στα χέρια του περί το τέλος του έτους. Η τρόικα το έχει κάνει όσο πιο σαφές γίνεται, ότι για να φτάσουμε στη ρύθμιση «ανακούφισης από το χρέος» θα ζητηθεί από την κυβέρνηση τουλάχιστον ένα νέο μίνι ασφαλιστικό, με βάση τις αναλογιστικές μελέτες που υποτίθεται ότι θα διεξαχθούν μέσα στο καλοκαίρι και μία αναδιάρθρωση του μισθολογίου στον δημόσιο τομέα. Η σχετική διαπραγμάτευση θα ξεκινήσει, θεωρητικά, τον Σεπτέμβριο και μέχρι το τέλος του έτους θα πρέπει να τελειώσει, να ψηφισθούν τα όποια μέτρα συμφωνηθούν και μετά να πάμε στο χρέος. Θα περάσουν τέτοιου είδους μέτρα στη Βουλή από το ΠΑΣΟΚ και τους συνήθεις «αντάρτες» της Ν.Δ.; Οι κυνικοί λένε πως θα περάσουν, γιατί κανένας βουλευτής δεν θα ρισκάρει να χάσει τη δουλειά του πρόωρα πηγαίνοντας σε εκλογές. Οι υπόλοιποι, και δεν είναι λίγοι, αμφιβάλλουν.
Υπάρχουν κάποιοι οι οποίοι πιστεύουν ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι μας θα έχουν «μαλακώσει» πολύ μέχρι το φθινόπωρο και δεν θα θέσουν πρόσθετους όρους για τη συμφωνία για το χρέος. Υποστηρίζουν, μάλιστα, ότι ενδέχεται οι Ευρωπαίοι να «εξαγοράσουν» το ΔΝΤ βάζοντας τα 15 δισ. που απομένει να μας δώσει, έτσι ώστε να μην επιμείνει στους δικούς του σκληρούς όρους. Οσοι γνωρίζουν τι συμβαίνει στο Βερολίνο ισχυρίζονται πως η καγκελαρία γνωρίζει καλά ότι η σχέση Ελλάδας - ΔΝΤ είναι «κατεστραμμένη». Αμφιβάλλουν, όμως, για το αν είναι ποτέ δυνατόν οι Γερμανοί να βάλουν λεφτά για να διώξουν το ΔΝΤ προκειμένου να χαλαρώσει η πολιτική που ακολουθείται έναντι της Ελλάδος. Τα μηνύματα που έρχονται απ’ έξω είναι σε γενικές γραμμές μηνύματα κατανόησης των πολιτικών δυσκολιών, χωρίς όμως υποσχέσεις για θεαματική αλλαγή πολιτικής. Αντιθέτως, κλιμακώνεται η ανησυχία πως ο πολιτικός κύκλος θα οδηγήσει σε εκτροχιασμό το έως τώρα πρόγραμμα.
Τι θα μπορούσε συνεπώς να συμβεί, με βάση αυτά τα δεδομένα; Ενα πιθανό σενάριο είναι να προκαλέσει εκλογές το φθινόπωρο ο πρωθυπουργός, βάζοντας το δίλημμα για το ποιος θα είναι ο καταλληλότερος διαπραγματευτής για το χρέος. Το καλοκαίρι θα έχει βάλει χρήματα στις τσέπες χιλιάδων πολιτών λόγω τουρισμού και τα σημάδια ανάκαμψης θα είναι πιο ορατά.
Ενα άλλο σενάριο είναι να «τα σπάσει» η κυβέρνηση με την τρόικα ή να τραβήξει πολλούς μήνες η διαπραγμάτευση, ίσως και πέραν του τέλους του έτους. Σε αυτή την περίπτωση η κυβέρνηση θα πρέπει να αρχίσει τη χρηματοδότηση μέσω έντοκων γραμματίων και την μη έγκαιρη πληρωμή των κρατικών υποχρεώσεων και να πάει... όσο πάει. Αυτό το σενάριο είναι μάλλον καταστροφικό για την πραγματική οικονομία, γιατί θα ξαναβάλει τη χώρα σε φάση αστάθειας. Αφήνει όμως στην κυβέρνηση περιθώρια να ζυγίσει τις δημοσκοπήσεις, το κλίμα και τις διαθέσεις των ξένων και να κερδίσει χρόνο.
Ο κίνδυνος είναι πάντως ορατός. Και μόνο που αρχίζει η «πιάτσα» να θεωρεί δεδομένες τις εκλογές το φθινόπωρο, αυτό καθίσταται μια αυτοτροφοδοτούμενη προφητεία χωρίς τέλος. Οι υπουργοί δεν παίρνουν αποφάσεις, το κράτος παραλύει, οι αγορές διαισθάνονται ότι το πολιτικό ρίσκο επέστρεψε και οι επιχειρηματίες περιμένουν πριν πάρουν οιαδήποτε απόφαση. Αν σε αυτό προστεθεί ο κίνδυνος να σκληρύνουν οι δανειστές γιατί προβλέπουν χαλάρωση και εκλογές, αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι έχουμε όλα τα στοιχεία για μια τέλεια φθινοπωρινή καταιγίδα.
