Ισορροπία ισχύος Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν πριν την επόμενη σύγκρουση
Ένας προγραμματισμένος αυτοκινητόδρομος και οι πυκνές παραβιάσεις της κατάπαυσης του πυρός, έχουν αυξήσει τον κίνδυνο πολέμου μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας για το Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Τα τελευταία δύο χρόνια έχει υπάρξει μια σημαντική άνοδο σε συγκρούσεις κατά μήκος της λεγόμενης «γραμμής επαφής» που χωρίζει τις δυνάμεις στο Ναγκόρνο Καραμπάχ από τα στρατεύματα του Αζερμπαϊτζάν.
Επίσης, στα περίπου 1.000 χιλιόμετρα μακρά σύνορα [μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και τις ίδιας της Αρμενίας], σημειώνονται επίσης περιστατικά με πυρά ελεύθερων σκοπευτών και σποραδικές επιθέσεις σε διασυνοριακό επίπεδο. Αυτό αποδεικνύει περαιτέρω την εύθραυστη κατάσταση της ασφάλειας, ενώ ταυτόχρονα επιβεβαιώνει τον κίνδυνο ότι η σύρραξη θα μπορούσε γρήγορα να κλιμακωθεί, να επεκταθεί και να εξαχθεί γρήγορα σε άλλες ενδιαφερόμενες πλευρές, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, της Τουρκίας και ίσως ακόμη και του Ιράν.
(1) Η σχεδιαζόμενη κατασκευή ενός αυτοκινητόδρομου είναι πιθανό να προκαλέσει έναν στρατιωτικά εσφαλμένο υπολογισμό του Αζερμπαϊτζάν, στο ευρύτερο πλαίσιο της αύξησης των εκατέρωθεν ανταλλαγών πυρών και επιθέσεων των ελεύθερων σκοπευτών κατά μήκος της γραμμής επαφής.
(2) Η απόκτηση εκ μέρους του Αζερμπαϊτζάν προηγμένων όπλων είναι πιθανό να ενθαρρύνει τους στρατιωτικούς του στην αντίληψη περί στρατιωτικής απάντησης στην αποσχισθείσα περιοχή Ναγκόρνο Καραμπάχ και στην ίδια την Αρμενία.
(3) Η [πιθανή] αλλαγή στην στρατιωτική ισορροπία αυξάνει τον κίνδυνο εσφαλμένου υπολογισμού που είναι πιθανό να οδηγήσει σε κλιμάκωση της βίας, που θα οδηγήσει δυνητικά σε ένα ξέσπασμα των εχθροπραξιών.
Η κυβέρνηση της Αρμενίας στις 5 Μαρτίου διέθεσε 3,9 εκατ. δολάρια για την ακτασκευή του οδικού τμήματος Βαρντένις - Σοτκ - Καλμπαγιάρ του προβλεπόμενου αυτοκινητοδρόμου Βαρντένις - Μαρτακέρτ, που θα συνδέει την Αρμενία με την αποσχισθείσα περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ - η μη αναγνωρισμένη από το διεθνή κοινότητα Δημοκρατία Ναγκόρνο Καραμπάχ (ΔΝΚ).
Επί του παρόντος, η κύρια μεταφορική αρτηρία που συνδέει την Αρμενία με την ΔΝΚ είναι ο δρόμος Γκορίς - Λαχίν - Στεπανακέρτ, ο οποίος έχει ανάγκη από επισκευές. Η κυβέρνηση της Αρμενίας και οι αποσχιστικές αρχές της ΔΝΚ έχουν εξετάσει την κατασκευή ενός νέου αυτοκινητόδρομου στρατηγικής σημασίας, δεδομένου ότι θα μειώσει το χρόνο ταξιδιού και θα συνδέσει την Αρμενία με το βόρειο τμήμα του αποσχισθείσα θύλακα. Ο προγραμματισμένος αυτοκινητόδρομος μήκους 113 χιλιομέτρων έχει ιδιαίτερη σημασία από στρατιωτικής άποψης, καθώς θα επιτρέπει τη ταχεία μεταφορά των στρατιωτικών ενισχύσεων, όπως αρμάτων μάχης ή βαρέων συστημάτων αεράμυνας, σε περίπτωση επανάληψης των εχθροπραξιών με το Αζερμπαϊτζάν. Το Χαγιαστάν, ένα αρμενικό ταμείο, συγκέντρωσε περίπου 23 εκατ. δολάρια για το έργο αυτό από τις δωρεές των αρμενικών φορέων της Διασποράς, και υπεγράφησαν συμβάσεις με έξι κατασκευαστικές εταιρείες από την Αρμενία και τη ΔΝΚ. Η κατασκευή του έργου άρχισε τον Ιανουάριο του 2014 και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2015.
Είναι πιθανό ότι η κατασκευή του στρατηγικής σημασίας δρόμου που συνδέει την Αρμενία με την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της ΔΝΚ, το Μαρτακέρτ (γνωστό ως Αγκντάρα στο Αζερμπαϊτζάν) θα προκαλέσει το Αζερμπαϊτζάν, όπως ως αποτέλεσμα της κατασκευής αυτής θα είναι να εδραιωθεί περαιτέρω ο έλεγχος των Αρμενίων στην επίμαχη περιοχή. Ομοίως προς το αεροδρόμιο κοντά στην πρωτεύουσα της ΔΝΚ, το Στεπανακέρτ (επίσης γνωστό ως Χανκέντι), το οποίο η Αρμενία έχει καθυστερήσει να επαναλειτουργήσει λόγω των απειλών από το Αζερμπαϊτζάν για κατάρριψη των πολιτικών αεροσκαφών, η κατασκευή της δεύτερης εθνικής οδού στην αποσχισθείσα περιοχή είναι πιθανό να οδηγήσει σε καθυστερήσεις, λόγω του κινδύνου των επιθέσεων, ως επί το πλείστον με τη χρήση φορητών όπλων, αλλά και με τη χρήση όλμων και οβιδοβόλων των Αζέρων.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο δρόμος Παραβκάρ - Βαζασέν στη βορειοανατολική επαρχία Ταβούς της Αρμενίας, λόγω της εγγύτητάς της στα σύνορα με το Αζερμπαϊτζάν, θέτει ένα προηγούμενο, δεδομένου ότι έχει γίνει πολύ επικίνδυνος για ταξίδια λόγω των τακτικών επιθέσεων των ελεύθερων σκοπευτών από την πλευρά των Αζέρων. Η συνεχής απειλή των επιθέσεων υποχρέωσε την αρμενική κυβέρνηση να διαθέσει περισσότερα από 1,1 εκατ. δολάρια για την κατασκευή μιας παράκαμψης μήκους 3,2 χιλιομέτρων, η οποία θα είναι 14 χιλιόμετρα μακριά από τα σύνορα, με ορισμένα τμήματα προστατεύεται από ένα 2-5 μέτρα σε ύψος υψηλό ειδικό προστατευτικό φράχτη. Αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τον Ιούνιο του 2014, σύμφωνα με το υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών της Αρμενίας.
Ο αυξανόμενος αριθμός των παραβιάσεων της κατάπαυσης του πυρός κατά μήκος της γραμμής επαφής που διαχωρίζει τη ΔΝΚ από το Αζερμπαϊτζάν ώθησε το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας να εκδώσει φέτος μια επείγουσα έκκληση, καλώντας τις δύο πλευρές να λάβουν περαιτέρω μέτρα για τη σταθεροποίηση της κατάστασης στη ζώνη σύγκρουσης. Ωστόσο, αντί της αποκλιμάκωσης, το υπουργείο Άμυνας των Αζέρων επιβεβαίωσε ότι το Αζερμπαϊτζάν ξεκίνησε με τακτικές εναέριες περιπολίες της γραμμής επαφής. Σε απάντηση, το υπουργείο Άμυνας της ΔΝΚ δήλωσε ότι η αεράμυνα έχει τεθεί σε πλήρη εγρήγορση για την καταπολέμηση και την παρακολούθηση εκ του σύνεγγυς των μαχητικών αεροσκαφών των Αζέρων.
Παράλληλα με τις αντικρουόμενες αναφορές σχετικά με παραβιάσεις της κατάπαυσης του πυρός από τους Αρμενίους και τους Αζέρους, οι παρατηρητές του ΟΑΣΕ αποκαλύπτουν ότι η κατάσταση κατά μήκος της γραμμής επαφής χαρακτηρίζεται από εξαιρετική αστάθεια, με σχεδόν καθημερινές ανταλλαγές πυροβολισμών και επιθέσεις ελεύθερων σκοπευτών. Επίσης, οι ένοπλες επιδρομές και εισβολές και από τις δύο πλευρές, έχουν γίνει επίσης πιο τακτικές και είναι πιθανό να προορίζονται να δοκιμάσουν την ετοιμότητα της άλλης πλευράς και την ικανότητα ταχείας αντίδρασης.
Το ανησυχητικό μοτίβο ενισχύεται από τις στρατιωτικές προμήθειες του Αζερμπαϊτζάν. Ο σταθερά αυξανόμενος αμυντικός προϋπολογισμός, ο οποίος το 2014 εκτιμάται να αγγίξει τα 3,75 δισ. δολάρια (σε σύγκριση με μόλις 175 εκατ. δολάρια το 2004), είναι σχεδόν διπλάσιος από το μέγεθος ολόκληρου του κρατικού προϋπολογισμού της Αρμενίας.
Ο Γιασάρ Γιαφάρλι, στρατιωτικός εμπειρογνώμονας του Συνδέσμου Εφέδρων και Αποστράτων στο Μπακού, είπε ότι οι αγορές όπλων προέρχονται από τους παραδοσιακούς προμηθευτές, Ρωσία, Ουκρανία και Λευκορωσία, και τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο και από το Ισραήλ, την Τουρκία, τη Νότια Αφρική και το Πακιστάν. Η απόκτηση προηγμένων όπλων από το Αζερμπαϊτζάν είναι αιτία συναγερμού - ως επί το πλείστον στην Αρμενία, αλλά και στη γειτονική Γεωργία και το Ιράν.
Παρ 'όλα αυτά, ο Γιαφάρλι υποστηρίζει ότι η πολεμοχαρής ρητορική δεν είναι απαραίτητα αιτία ανησυχίας. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο ενθουσιασμός του Αζερμπαϊτζάν για την αγορά μεγάλων ποσοτήτων ακριβών ξένων όπλων έχει να κάνει πολύ περισσότερο με τις μίζες που έχουν ή είναι να εισπραχθούν για τις συμφωνίες, παρά με οποιοδήποτε πραγματικό ενθουσιασμό για τον πόλεμο. Πρόκειται για τη διαφθορά και τις παράνομες προμήθειες που ονομάζονται «σάπκα» στο μετασοβιετικό κόσμο.
Ο Ελκάν Μεντίγιεφ, αναλυτής αμυντικών υποθέσεων της Ατλαντικής Ένωσης στο Αζερμπαϊτζάν, συμφωνεί ότι η διαφθορά είναι ένας σημαντικός παράγοντας για το μέγεθος των συμβάσεων που έχουν υπογραφεί. «Δεν υπάρχει έκθεση που να δημοσιοποιήθηκε ποτέ, ακόμα και στο κοινοβούλιο, τι ακριβώς έχει αποκτήσει η κυβέρνηση και πόσα χρήματα δαπανώνται για αυτό το σκοπό», λέει ο ίδιος.
Σύμφωνα με το Stockholm International Peace Research Institute, το 2011-12 το Αζερμπαϊτζάν αγόρασε βλήματα επιφανείας-αέρος και κατά-πλοίων από το Ισραήλ, 60 τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού από τη Νότια Αφρική, 39 ελικόπτερα, συμπεριλαμβανομένων ελικοπτέρων από τη Ρωσία, 30 πολλαπλούς εκτοξευτές πυραύλων από την Τουρκία, 16 μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα από το Ισραήλ και άλλα 10 από την Αυστρία.
Το 2013 στο πλαίσιο της εκπλήρωσης των συμβάσεων που υπεγράφησαν το 2011-12 με την Ρωσία το Αζερμπαϊτζάν παρέλαβε για 1 δισ. δολάρια σύγχρονο στρατιωτικό εξοπλισμό, μονάδες πυροβολικού, άρματα μάχης, οχήματα μάχης πεζικού και πολλαπλούς εκτοξευτές ρουκετών. Οι παραλαβές συνεχίζονται και κατά τη διάρκεια του 2014.
Η είδηση αυτή έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για Αρμένιους αξιωματούχους, δεδομένου ότι η Μόσχα είναι στενός σύμμαχος του Ερεβάν και μέρος της τριμελούς ομάδας του ΟΑΣΕ στη διένεξη για το Ναγκρόνο Καραμπάχ. Ορισμένοι αναλυτές θέλουν στις ρωσικές πωλήσεις όπλων στο Μπακού να βλέπουν απλά την Μόσχα στην ευχάριστη θέση να θέλει να επωφεληθεί από ξεφάντωμα των στρατιωτικών δαπανών του Αζερμπαϊτζάν.
Κατά την επίσκεψή του στην Αρμενία, ο Νικολάι Πατρούσεφ, γραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, προσπάθησε να αιτιολογήσει τις πωλήσεις όχι ως κάτι παραπάνω από κανονικές επιχειρήσεις της αμυντικής βιομηχανίας, και υποστήριξε ότι δεν θα αλλάξουν την στρατιωτική ισορροπία στην περιοχή. Ο Αρτουρ Μπαγκντασαριάν, γραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας της Αρμενίας, υποβάθμισε επίσης τη σημασία της συμφωνίας.
Ο Ρικάρντ Γκιραγοσιάν, διευθυντής του Κέντρου Περιφερειακών Μελετών στο Ερεβάν, αναφέρει ότι λόγω των εκθέσεων περί μαζικών αποστολών όπλων από τη Ρωσία, έχουν αναβιώσει οι φόβοι ότι η ευαίσθητη ισορροπία δυνάμεων στον Νότιο Καύκασο είναι να ανατραπεί υπέρ του Αζερμπαϊτζάν.
Ο Σεργκέι Μαρκεντόνοφ, πολιτικός αναλυτής του Ινστιτούτου Πολιτικών και Στρατιωτικών Αναλύσεων στη Μόσχα, εξέφρασε την άποψη ότι οι συναλλαγές της Ρωσίας με το Αζερμπαϊτζάν είναι θεμελιωδώς διαφορετικές από τις συναλλαγές της με την Αρμενία.
«Η Μόσχα βλέπει τη σχέση της με το Αζερμπαϊτζάν ως μια στρατηγική εταιρική σχέση, και τη σχέση της με την Αρμενία ως στρατηγική συμμαχία. Αυτό σημαίνει ότι πουλάει όπλα στο Αζερμπαϊτζάν για μετρητά, αλλά πωλεί όπλα στην Αρμενία με έκπτωση στο πλαίσιο του Οργανισμού Συλλογικής Συνθήκης Ασφάλειας», εξηγεί ο ίδιος. «Η σχέση μεταξύ της Ρωσίας και του Αζερμπαϊτζάν βασίζεται στις δυνάμεις της αγοράς, ενώ αυτή με την Αρμενία είναι μια συμμαχία», καταλήγει ο εμπειρογνώμονας.
Ο Χράγια Πετροσγιάντς, ένας ειδικός της άμυνας με στενούς δεσμούς με το υπουργείο Άμυνας της Αρμενίας, ανέφερε ότι και η Αρμενία αγοράζει όπλα για να ενισχύει το οπλοστάσιό της, ειδικά με συστήματα πυραυλικού πυροβολικού. Προφανώς αναφέρεται στα αναβαθμισμένα πυραυλικά συγκροτήματα Scud και Tochka U με βεληνεκές 300 χιλιομέτρων και θεωρητικά καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του Αζερμπαϊτζάν.
«Επιπλέον, έχουμε αποφασίσει να αναβαθμίσουμε τα άρματα μάχης Τ-72, ως μέρος ενός προγράμματος συνεργασίας με την Πολωνία. Είναι καλύτερα στην κατηγορία τους από τα Τ-90 που αγοράζονται από το Αζερμπαϊτζάν», λέει ο Πετροσγιάντς. Ο ίδιος θεωρεί ότι περισσότερες επενδύσεις είναι αναγκαίες στην εκπαίδευση των ενόπλων δυνάμεων της Αρμενίας [βίντεο από εκπαίδευση] για να αξιοποιήσουν στο έπακρο τα όπλα που διαθέτουν.
Το 2013 ο αμυντικός προϋπολογισμός της Αρμενίας ήταν 447 εκατομμύρια δολάρια. Αν και η εγχώρια αμυντική βιομηχανία της χώρας έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια, είναι απίθανο να καταστεί κερδοφόρα πριν το 2015, αφήνοντας τις ένοπλες δυνάμεις της Αρμενίας σε μεγάλο βαθμό να εξαρτώνται από την στρατηγική εταιρική σχέση με τη Ρωσία για την αναβάθμιση, τον εκσυγχρονισμό και τη συντήρηση του κυρίως ρωσικής κατασκευής εξοπλισμού. Μικρές κοινοπραξίες με την Ελλάδα και την Πολωνία για τον εκσυγχρονισμό των αρμάτων μάχης T-72 σημαίνουν πως η χώρα δεν εξαρτάται εντελώς από τη Ρωσία.
Το Ερεβάν ενδιαφέρεται για την ενίσχυση των ικανοτήτων του πυροβολικού, όπως αποδείχθηκε πρόσφατα από μια συμφωνία για την προμήθεια των κινεζικής προέλευσης A100 300mm MRL (σε μια στρατιωτική παρέλαση το 2006 παρουσιάστηκε μια παλαιότερη έκδοση αυτού του MRL, η οποία φαίνεται να έχει εισέλθει σε υπηρεσία στη δεκαετία του 1990). Η στρατιωτικο-τεχνική συνεργασία με την Κίνα είναι απίθανο να αποδυναμώσει τη λαβή της Μόσχας σε αυτή την αγορά, κυρίως λόγω της συμμετοχής του Γερεβάν στην Κοινοπολιτεία των Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ) και την απόφαση τον Σεπτέμβριο του 2013 να εισέλθει στην Τελωνειακή Ένωση της Λευκορωσίας, του Καζακστάν και της Ρωσίας.
Τον Νοέμβριο του 2013, η Ρωσία προμήθευσε το Μπακού με επιθετικά ελικόπτερα Mi-35, όπως επιβεβαιώθηκε από τον εκπρόσωπο της ρωσικής κρατικής εταιρείας εξαγωγών όπλων Rosoboronexport. Στις 6 Μαρτίου 2014 η τουρκική εφημερίδα Sabah ανέφερε ότι το Αζερμπαϊτζάν είχε εκφράσει ενδιαφέρον για την απόκτηση επιθετικών ελικοπτέρων T-129 εξοπλισμένα με μεγάλου βεληνεκούς αντιαρματικά βλήματα Mizrak-U της τουρκικής εταιρείας Roketsan. Αυτό το έτος η Τουρκία θα πρέπει επίσης να προμηθεύει το Μπακού με 36 αυτοκινούμενα οβιδοβόλα T-155 Firtina, σύμφωνα με μια σύμβαση που υπογράφηκε το 2011.
Περαιτέρω, το Αζερμπαϊτζάν προσέγγισε τη Νότια Κορέα για να αγοράσει όπλα αξίας από 3 δισ. δολάρια, τα οποία ως επί το πλείστον στοχεύουν την ενίσχυση των επιθετικών δυνατοτήτων, και περιλαμβάνουν αυτοκινούμενα οβιδοβόλα, μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα (UAV) και ελικόπτερα.
Οι στρατιωτικές προμήθειες του Αζερμπαϊτζάν υπαγορεύονται από τους παρακάτω τομείς:
► Διαφοροποίησης της στρατιωτικής συνεργασίας του Μπακού με τρίτες χώρες
► Αγορές εξοπλισμού και όπλων
► Προσπάθειες για την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής
Η Ουκρανία ήταν η κύρια πηγή εξοπλισμού μέχρι το 2012, όταν ακολούθησε μια σημαντική συμφωνία με τη Ρωσία, η οποία θα πουλήσει στο Μπακού όπλα και στρατιωτικό εξοπλισμό για 4 δισ. δολάρια σε διάστημα τριών ετών. Επίσης σημαντική είναι η σχετική πρωτοβουλία για την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής στον τομέα της άμυνας. Το 2012 ο όγκος της παραγωγής αυξήθηκε κατά 12 % σε σχέση με το 2011, και σήμερα υπάρχουν περίπου 700 είδη άμυνας που παράγονται εγχωρίως. Ωστόσο, είναι πιθανό ότι το Μπακού θα στηρίζεται στο εξωτερικό για τις προμήθειες υψηλής τεχνολογίας
Ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Αλίγιεφ σημειώνει σε κάθε ευκαιρία ότι όλο αυτό το υλικό δεν είναι μόνο για το θεαθήναι. Αυτοί οι εξοπλισμοί κρίνονται απαραίτητοι λόγω των άλυτων συγκρούσεων με την Αρμενία για το Ναγκόρνο Καραμπάχ. Η περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ ήταν τη σοβιετική εποχή μέρος του Αζερμπαϊτζάν, από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 ήρθε υπό τον έλεγχο της τοποικής διοίκησης των Αρμενίων. Ο πόλεμος έληξε με μια εκεχειρία, αλλά δεν ακολούθησε μια ειρηνευτική συμφωνία.
Ο πρωταρχικός παράγοντας που μετριάζει τον κίνδυνο πολέμου μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας είναι η στρατιωτική παρουσία της Ρωσίας στην Αρμενία, και η δέσμευση της Μόσχας προς το Ερεβάν, με τη μορφή μιας συνθήκης ασφάλειας από τον Αύγουστο του 2010. Αυτό υπογράμμισε στη συνέντευξη που παραχώρησε στις 10 Οκτωβρίου 2013 ο διοικητής της 102ης ρωσικής στρατιωτικής βάσης στο Γκιουμρί της Αρμενίας, στρατηγός Αντρέι Ρουζίνσκι. Ο Ρώσος στρατηγός δήλωσε ότι αν το Αζερμπαϊτζάν αποφασίσει να αποκαταστήσει τον έλεγχο της ΔΝΚ με τη βία, οι δυνάμεις από τη βάση του θα μπορούσαν να εισέλθουν στη σύγκρουση, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της Ρωσίας στο πλαίσιο του Οργανισμού Συλλογικής Συνθήκης Ασφάλειας. Η βάση αυτή φιλοξενεί διάφορες στρατιωτκές μονάδες και όπλα, συμπεριλαμβανομένων των μαχητικών αεροσκαφών MiG-29 και επιθετικών ελικοπτέρων, και πρόσφατα έχει ξεκινήσει και η αναβάθμισή της.
Το Αζερμπαϊτζάν περιορίζεται επίσης από δυνατότητες βαλλιστικών πυραύλων της Αρμενίας, η οποία εάν ξεσπάσουν οι εχθροπραξίες, θα στοχεύει πιθανώς την ενεργειακή υποδομή του Μπακού. Από τη μία πλευρά, παρά το γεγονός με τα προβλήματα με την πειθαρχία και το ηθικό των Αζέρων, η στρατιωτική ηγεσία του Αζερμπαϊτζάν μπορεί να ενθαρρυνθεί να ενεργήσει λόγω του ανώτερου εξοπλισμού. Από την άλλη πλευρά, η αρμενική στρατιωτική ηγεσία, φοβούμενη ότι η πολιτοφυλακή της ΛΔΚ είναι πιθανό να λυγίσει σε μια επίθεση, είναι πιθανό να επιλέξει να χρησιμοποιήσει τους βαλλιστικούς πυραύλους για να χρησιμεύσουν ως αποτρεπτικός παράγοντας και να αποτρέψουν περαιτέρω κλιμάκωση. Με άλλα λόγια, η Αρμενία είναι πιθανό να αναγκαστεί από την πιθανή κατωτερότητά της σε συμβατικές δυνάμεις, να καταφύγει στη χρήση των βαλλιστικών πυραύλων της για να πλήξει το Αζερμπαϊτζάν.
Ο επικεφαλής του τμήματος της ασφάλειας των ενεργειακών υποδομών του υπουργείου Ασφάλειας στο Μπακού, Γιαβάτ Τιναγιέβ, σε συνέδριο για την ασφάλεια στο Μπακού στις 21 Νοεμβρίου του 2013, σημείωσε ότι η γειτνίαση με τη γραμμή επαφής αποτελεί απειλή για τους αγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου. Ωστόσο, τα βαλλιστικά βλήματα της Αρμενίας είναι πιθανό να στερούνται της ακρίβειας για να εγγυηθούν την επιτυχή στόχευση της κύριας αρτηρίας εξαγωγής πετρελαίου (Μπακού - Τιφλίδα - Τσεϊχάν) και φυσικού αερίου (Μπακού - Τιφλίδα - Ερζερούμ). Παρόλα αυτά, η Αρμενία θα έχει λιγότερα να χάσει από το Αζερμπαϊτζάν με τη διεύρυνση του πολέμου, οπότε δεν θα ήταν έκπληξη η επίθεση στις υποδομές πετρελαίου και φυσικού αερίου, όπως ο τερματικός σταθμός Σανγκαχάλ στις ακτές της Κασπίας Θάλασσας.
Ένας επόμενος περιοριστικός παράγοντας για τους Αζέρους είναι το τελευταίο σύστημα αεράμυνας που απέκτησε η Αρμενία από την Ρωσία. Η νεότερη έκδοση αυτού του όπλου έχει εντοπιστεί να αναπτύσσεται σε ακτίνα επτά χιλιομέτρων από τα ντε φάκτο σύνορα μεταξύ Αρμενίας και ΛΔΚ. Αυτό θα επιτρέψει τα συστήματα να παρέχουν επαρκή κάλυψη στην ΛΔΚ.
Η ανάπτυξη των κινητών συγκροτημάτων S-300PS στην επαρχία Σιγιούνικ τοποθετεί ολόκληρη την περιοχή Ναγκόρνο-Καραμπάχ υπό την προστασία της αεράμυνας του δικτύου της Αρμενίας. Επιπλέον, το S- 300PS απολαμβάνει την κινητικότητα που το S -300PT δεν έχει, επιτρέποντας την ταχεία μετεγκατάστασή του, όταν αυτό απαιτείται. Ως εκ τούτου, το S-300PS θα μπορούσε να μετακινηθεί σε προκαθορισμένες θέσεις κοντά στο Στεπανακέρτ, συπληρώνοντας ή αντικαθιστώτας τυχόν απώλειες των συγκροτημάτων 2K11 ή S-125 που είναι ήδη στην ΛΔΚ. Σε ένα τέτοιο σενάριο, η χωροθέτηση των συγκροτημάτων εκτόξευσης S-300PS επιτρέπει την μεταβίβαση δεδομένων από το Ερεβάν με βάση το ραντάρ 64N6 ή από το ίδιο το Ναγκόρνο-Καραμπάχ με βάση το ραντάρ 36D6 EW. Επιπλέον, η τρέχουσα θέση των S-300PS σφραγίζει μια προϋπάρχουσα τρύπα στην αεράμυνα, δίνοντας την Αρμενία την δυνατότητα να αρνηθεί την αεροπορική σύνδεση του Μπακού με τον θύλακά του δυτικά της Αρμενίας, η επαρχία Νακιβάν.
Οι ένοπλες δυνάμεις των Αζέρων είναι πιθανό να διαταράξουν την κατασκευή του αυτοκινητοδρόμου Βαρντένις - Μπαρτακέρτ. Η περιοχή Μαρτακέρτ στη ΛΔΚ δεν ελέγχεται εξ ολοκλήρου από τις δυνάμεις της ΛΔΚ, και μέρος της έχει ανακτηθεί από τα στρατεύματα των Αζέρων, το οποίο αυξάνει την πιθανότητα επιθέσεων. Κάθε τέτοια προσπάθεια να εκτροχιαστεί αυτό το κατασκευαστικό έργο με τη βία, διατρέχει δυνητικά τον κίνδυνο να οδηγήσει σε εσφαλμένους υπολογισμούς που με τη σειρά τους θα οδηγήσουν σε μια πλήρους κλίμακας μάχη, και στη συνέχεια σε ανοιχτή πολεμική σύγκρουση.
Η συνεχιζόμενη απόκτηση προηγμένων όπλων από το Αζερμπαϊτζάν έχει δώσει μια στρατιωτική υπεροχή πάνω από την Αρμενία, την οποία η Ρωσία είναι σε θέση να αποκαταστήσει με αναπτύξεις ή μεταβιβάσεις όπλων στην Αρμενία. Το Αζερμπαϊτζάν μάλλον ελπίζει ότι το αυξανόμενο οπλοστάσιό του θα αναγκάσει την Αρμενία να κάνει παραχωρήσεις όσον αφορά τη διαφωνία για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, αλλά η μεταβαλλόμενη δυναμική της ασφάλειας στο έδαφος είναι πιθανό να αναγκάσει μία ή και τις δύο πλευρές να δράσουν πριν από κάθε υλοποίηση ενός συμβιβασμού.
ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΔΥΝΑΜΕΩΝ
Αζερμπαϊτζάν
Ενώ οι ένοπλες δυνάμεις δεν έχουν ακόμη ολοκληρώσει με επιτυχία το στάδιο μετάβασης από το μοντέλο της σοβιετικής εποχής, η αύξηση των αμυντικών δαπανών έδωσε την ευκαιρία να αποκτήσουν κάποια πιο ικανό στρατιωτικό εξοπλισμό. Τα πλούσια έσοδα από το πετρέλαιο έχουν παράσχει τα οικονομικά περιθώρια για αγορές, συμπεριλαμβανομένου του συστήματος αεράμυνας S-300, αλλά δεν είναι σαφές κατά πόσον τα πιθανά οφέλη από αυτά τα σύγχρονα συστήματα έχουν κάνει την αίσθησή τους στο επίπεδο της επιχειρησιακής ικανότητας.
Οι ένοπλες δυνάμεις εξακολουθούν να βασίζονται στην επιστράτευση, και η ετοιμότητα στο πλαίσιο των στρατιωτικών υπηρεσιών ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των μονάδων. Σε διεθνείς ειρηνευτικές αποστολές συμμετάσχει ένας μικρός αριθμός του στρατιωτικού προσωπικού στο Αφγανιστάν. Το Αζερμπαϊτζάν διατηρεί αμυντικές σχέσεις με το ΝΑΤΟ και έχει μια στενή σχέση με την Τουρκία. Με την υποστήριξη του ΝΑΤΟ, τα στρατεύματα εσωτερικής ασφάλειας έχουν αναπτυχθεί να είναι διαθέσιμα για ΝΑΤΟϊκές επιχειρήσεις. Η αμερικανική στρατιωτική βοήθεια συμπεριλαμβάνει υποστήριξη στις ενέργειες στην Κασπία Θάλασσα. Η αεροπορική δύναμη υποφέρει από τα προβλήματα εκπαίδευσης και συντήρησης [ο αμυντικός προϋπολογισμός του τρέχοντος έτους περιλαμβάνει επίσης κεφάλαια για την τοπική βιομηχανία μέσω ενός προγράμματος για την επαναδραστηριοποίηση και τον εκσυγχρονισμό των μαχητικών αεροσκαφών MiG-25 και των μαχητικών βομβαρδιστικών Su-24 που έχουν πάψει να λειτουργούν]. Οι ένοπλες δυνάμεις δεν μπορεί να υποστηρίξουν οργανικά αποστολές στο εξωτερικό.
Ενεργό δυναμικό: 66.950 (56.850 Στρατός, 2.200 Ναυτικό, 7.900 Aεροπορία)
Παραστρατιωτικές μονάδες: 15.000
Υποχρεωτική θητεία 17 μηνών, αλλά μπορεί να παραταθεί για τις επίγειες δυνάμεις
Εφεδρεία: 300.000 με κάποια κινητοποίηση, στρατιωτική θητεία εντός των τελευταίων 15 ετών
Δημοκρατία Ναγκόρνο Καραμπάχ (αποσχίσθηκε από το Αζερμπαϊτζάν)
Οι διαθέσιμες εκτιμήσεις διαφέρουν σε σχέση με τις στρατιωτικές ικανότητες στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Τα άρματα μάχης αναφέρονται συνήθως σε περίπου 200-300 μονάδες, με παρόμοιους αριθμούς για τα τεθωρακισμένα οχήματα μάχης και το πυροβολικό, με μικρούς αριθμούς αεροσκαφών και ελικοπτέρων. Οι διαθέσιμες εκτιμήσεις για τον αριθμό του προσωπικού είναι μεταξύ 18.000 - 20.000 ατόμων.
Αρμενία
Οι ένοπλες δυνάμεις της Αρμενίας επικεντρώνονται στην εδαφική άμυνα. Ενώ συνολικά το στρατιωτικό δόγμα εξακολουθεί να επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τη ρωσική σκέψη, η ανάπτυξη των στρατιωτών της Αρμενίας σε διεθνείς αποστολές, οι οποίες περιλαμβάνουν τη στήριξη της επιχείρησης ISAF στο Αφγανιστάν, επιτρέπουν στους Αρμένιους να αντλήσουν διδάγματα από τους ομολόγους τους στο ΝΑΤΟ.
Η συμβολή στην ISAF αυξήθηκε το 2011. Το Νοέμβριο του 2011 η Αρμενία υπέγραψε ένα νέο Ατομικό Σχέδιο Δράσης της Σύμπραξης με το ΝΑΤΟ. Ενώ η υποχρεωτική στρατολόγηση συνεχίζεται, υπάρχει μια αυξανόμενη ομάδα επαγγελματιών αξιωματικών. Οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας κατά κανόνα θεωρούνται τουλάχιστον ικανές και με υψωμένο το ηθικό. Η δυνατότητα επισκευής και συντήρησης ήταν ένα πρόβλημα για την αεροπορική δύναμη, και η Ρωσία παράσχει την αεράμυνα από μία μισθωμένη βάση.
Ο στρατός ασκείται τακτικά, και έχει ως στόχο να είναι σε θέση να αναπτύξει μια μονάδα μεγέθους τάγματος, ενδεχομένως μέχρι το 2015, ως μέρος μιας πολυεθνικής αποστολής.
Ενεργό δυναμικό: 44.800 (41.850 Στρατός, 1.100 Αεροπορία / Αεράμυνα (Κοινή), 1.850 άλλες Δυνάμεις Αεράμυνας)
Παραστρατιωτικές μονάδες: 4.300
Υποχρεωτική στράτευση: 24 μήνες
Εφεδρεία: ενδεχομένως 210.000, στρατιωτική θητεία εντός των τελευταίων 15 ετών
