Η Τουρκία ξανά στο “μαντρί” των Ηνωμένων Πολιτειών
Του ΜΑΡΙΟΥ ΕΥΡΥΒΙΑΔΗ
Εδώ και αρκετούς μήνες, 5-6 ή και περισσότερους, η Τουρκία επιστρέφει στο αμερικανικό μαντρί, αφού τα γεγονότα στη Μέση Ανατολή, ένα χώρο που φιλόδοξα και αυθαίρετα αποπειράθηκε να ποδηγετήσει, την γρονθοκόπησαν, την ζάλισαν και αφού συνήλθε μερικώς, πήρε τον δρόμο της επιστροφής ασθμαίνοντας και καταϊδρωμένη.
Το γεγονός της επιστροφής στο “μαντρί” έχει τεράστια σημασία και συνέπειες για Αθήνα και άμεσα για Λευκωσία, εάν βέβαια ιδρώνει το αυτί κανενός αξιωματούχου στις δυο πρωτεύουσες. Ιδιαίτερα η τελευταία, εν μέσω μιας ατέρμονης οργασμικής ευφορίας από την νεοαποκτηθείσα στρατηγική της σχέση με την Ουάσιγκτον, θα πρέπει οσονούπω να αποφασίσει ποια ειρήνη θα πρέπει να αποδεχθεί–την τουρκική που της προσφέρεται μεγαλόψυχα καθημερινά, ή την δημοκρατική που δεν της προσφέρεται αλλά πρέπει να διεκδικήσει.
Θα αρχίσω απαριθμώντας κάποια ενδεικτικά δείγματα γραφής που καταδεικνύουν ότι η νεοθωμανική στρατηγική των Τούρκων (που δεν περιορίζεται στους ισλαμιστές αλλά έχει βαθιές Κεμαλικές ρίζες) να αυτονομηθούν από τον κύριο πάτρωνά τους, την Ουάσιγκτον, έχει χρεοκοπήσει, με τους τελευταίους να τρέχουν πίσω στη ασφάλεια που τους προσφέρει το αμερικανικό “μαντρί”- τουλάχιστον μέχρι να περάσει η υπό εξέλιξη καταιγίδα στην ευρύτερη περιοχή- κάνοντας και τους απαιτούμενους τεμενάδες.
Εδώ και αρκετούς μήνες έχουμε ένα πηγαινέλα Τούρκων αξιωματούχων στην Αμερικανική πρωτεύουσα, με πρώτο και καλύτερο τον ΥΠ.ΕΞ. Νταβούτογλου, όχι όμως όπως με το παλιό αλαζονικό του ύφος αλλά αυτό του μαθητή με το αυτί κοκκινισμένο από το τράβηγμα του βλοσυρού Γυμνασιάρχη.
Ίσως το πιο σημαντικό δείγμα γραφής της φανερής ενόχλησης των Αμερικανών, αφότου η Άγκυρα εμφανίσθηκε πλέον δημόσια να συγκρούεται με την Ουάσιγκτον ιδίως με την υλική και και επιτελική υποστήριξη εξτρεμιστικών ισλαμιστικών ( Σαλαφιστικών) στοιχείων στη Συρία και αλλού, ήταν ο αισθητός περιορισμός της προσωπικής επικοινωνίας του Προέδρου Ομπάμα με τον Ερντογάν. Υπογραμμίζεται ότι ο Ερντογάν και το σινάφι του πηγαινοέρχονταν στην αμερικανική πρωτεύουσα στη πρώτη θητεία του Ομπάμα, με τον τελευταίο να επαίρεται ότι ο ισλαμιστής πρωθυπουργός κατείχε προνομιακή θέση ξένου ηγέτη τον οποίο ο Ομπάμα υπολήπτετο και συμβουλευόταν ακόμη και για προσωπικά ζητήματα.
Αποκορύφωμα της ενόχλησης των Αμερικανών, πέραν της σχεδόν καθημερινής δαιμονοποίησης της τουρκικής κυβέρνησης από τα ΜΜΕ αλλά και από αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου και του Ερντογάν, του αντισημιτισμού και πολλών επιμέρους αντιαμερικανικών ενεργειών σε σχέση με το στρατηγικό ζήτημα π.χ. του Ιράν, υπήρξε η διαρροή της ουσίας της τελευταίας συνάντησης των δυο στον Λευκό Οίκο στις 16 Μαΐου 2012. Η συνάντηση υπήρξε οξεία, με τον Ομπάμα να ξεκαθαρίζει ότι οι αμερικανικές υπηρεσίες γνώριζαν ότι η Τουρκία υπέσκαπτε την αμερικανική πολιτική με προβοκατόρικες ενέργειες, και με ένα ευέξαπτο Ερντογάν να κουνά, κατά πηγή του Λευκού Οίκου “το γ… του δάκτυλο” στον αμερικανό Πρόεδρο. Ακολούθησε τον Αύγουστο του ιδίου έτος η γνωστή επίθεση με χημικά στη Συρία, με πάνω από 1000 θύματα, η οποία κατά την διαρροή, δεν προκλήθηκε από το καθεστώς Άσσαντ αλλά οργανώθηκε από την Τουρκία σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να διασώσει τη καταρρέουσα στρατηγική της στη Συρία, με μια προβοκάτσια που θα παγίδευε τους αμερικανούς να επιτεθούν και να ανατρέψουν τον Άσσαντ. Ο Ομπάμα υποψιασμένος πλέον από τις υπηρεσίες του απέφυγε την παγίδα του Ερντογάν. Και ναι μεν λόγω της παραδοσιακής συμμαχικής σχέσης δεν υπήρξε δημόσια ρήξη, αλλά το πλαίσιο των διμερών σχέσεων τέθηκε σε άλλο επίπεδο ξεκάθαρα αρνητικό για την Άγκυρα.
Η φαινομενικά εντυπωσιακή προέλαση των Σαλαφιστών στο Ιράκ τις τρέχουσες μέρες, σηματοδοτεί την κατάρρευση ενός Αμερικανό-Σουννιτικού μετώπου που είχε διπλή στόχευση. Την ανατροπή του Άσσαντ και στο βάθος την ανατροπή του σιιτικού καθεστώτος των μουλάδων του Ιράν. Η σθεναρή στήριξη του Άσσαντ απο την Μόσχα και Κίνα και η δυναμική υποστήριξη του Ιράν εγκλώβισε σε αδιέξοδο την στρατηγική αυτή . Ταυτόχρονα η Άγκυρα, που εξασφάλισε από τους Αμερικανούς κομβικό ρόλο στη στρατηγική αυτή, υλοποιούσε μια διπρόσωπη δική της πολιτική. Όπλιζε και υποστήριζε πάσης λογής εξτρεμιστές και σαλαφιστές στη Συρία, πιστεύοντας ότι θα τους ελέγχει στη μετά Άσσαντ εποχή, αλλά στο μεσοδιάστημα θα τους στρέφει κατά των Κούρδων της Συρίας όπως και άλλων μη μουσουλμάνων που υποστήριζαν τον Άσσαντ. Ωστόσο, τα πράγματα στο έδαφος ξέφυγαν πολύ γρήγορα του ελέγχου της Άγκυρας η οποία έχασε και τον μεγάλο σύμμαχο της, με την ανατροπή του Ισλαμιστή Μόρσι της Αιγύπτου. Και στο θέμα της Αιγύπτου, η Άγκυρα άνοιξε ένα ακόμη μέτωπο με την Ουάσιγκτον κατηγορώντας την ,ότι στήριξε τον πραξικοπηματία ηγέτη και σημερινό Πρόεδρο της Αιγύπτου Στρατηγό Σίσσι.
Η πρώτη επίσημη ένδειξη ότι η Τουρκία είχε ήδη κάνει σχεδόν μετωπική στροφή, δόθηκε από τον αποχωρούντα αμερικανό πρέσβη στη Άγκυρα Φράνκ Ριτσιαρντόνε σε αποχαιρετιστήρια ομιλία του, όπως και σε άλλη στο ετήσιο συνέδριο του American Turkish Council , εκδηλώσεις που έλαβαν χώρα αρχές Ιουνίου, στην Πόλη και Ουάσιγκτον αντίστοιχα. Ουσιαστικά ο αμερικανός πρέσβης εξήγγειλε μια ήδη σε εξέλιξη συνεργασία των δυο χωρών στους τομείς της “διπλωματίας, και συνεργασίας στους τομείς πληροφοριών και ασφάλειας”. Η αποκωδικοποίηση της φράσης αυτής σημαίνει ότι η Τουρκία αποδέχθηκε αμερικανικούς όρους και θέσεις για την καταπολέμηση των Σαλαφιστών που μέχρι πρόσφατα υποστήριζε άκρατα. ´Ετσι μέσα σε λίγες μέρες, στις αρχές Ιουνίου, είδαμε την προγραφή οργανώσεων και των χαρακτηρισμό τους ως “τρομοκρατικές”, όπως την Αλ Νούσρα της Συρίας ακόμη και την Μπόκο Χαράμ της Νιγηρίας τις οποίες μέχρι πρόσφατα η Άγκυρα υποστήριζε και τροφοδοτούσε με οπλισμό . Για την Μπόκο Χαράμ για παράδειγμα, που κρατά ακόμη αιχμάλωτες πάνω από 200 μαθήτριες στη Νιγηρία, διαβάζουμε ότι η Άγκυρα πάγωσε τα περιουσιακά της στοιχεία στη Τουρκία. Ποια ήταν αυτά; Λεφτά με τα οποία αγόραζε και πλήρωνε τουρκικά όπλα που μεταφέροντο εκεί, από τουρκικά αεροπλάνα της γραμμής! Το τελευταίο το γνωρίζουμε από τις συνομιλίες Ερντογάν με υφιστάμενους του, που διέρρευσαν πρόσφατα στον τουρκικό τύπο.
Τέλος και ίσως πιο ενδεικτικό, η Τουρκία συμφώνησε να τερματίσει την ελεύθερη χρήση του εδάφους της από ισλαμιστές με ευρωπαϊκά διαβατήρια που τροφοδοτούν συνεχώς τους Σαλαφιστές της Συρίας με ανθρώπινο δυναμικό , χρήματα και “ανθρωπιστική”βοήθεια. Μόλις λίγους μήνες πριν η Άγκυρα αρνείτο κάθετα και πεισματικά να εφαρμόσει τέτοια μέτρα.
Το ερώτημα, κυρίως για τη Λευκωσία, είναι πώς θα εξαργυρώσει την επιστροφή της στο “αμερικανικό μαντρί” η Άγκυρα. Ένα μέρος θα εξαργυρωθεί με αποκατάσταση των σχέσεων Ουάσιγκτον – Άγκυρας και ίσως και με τον περιορισμό των δραστηριοτήτων του δεδηλωμένου πλέον εχθρού του Ερντογάν, του Γκιουλέν Χότζα, που ως γνωστόν διαμένει στις ΗΠΑ και αντλεί το μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής του δύναμης από δραστηριότητες στις ΗΠΑ. Οι Αμερικάνοι ξεκαθάρισαν δημόσια, ότι δεν θα τον εκδώσουν στην Τουρκία, όπως απαίτησε ο Ερντογάν. Όμως ήδη διαβάζουμε ότι το FBI άρχισε να ερευνά τις δραστηριότητες του, κυρίως τα εκατοντάδες εκπαιδευτικά ιδρύματα που ελέγχει.
Είναι όμως στον δικό μας χώρο της ανατολικής Μεσογείου και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, -πάντοτε ένα ενιαίο μέτωπο για την Ουάσιγκτον-, που εκδηλώνεται το πραγματικά Μεγάλο Παιγνίδι. Βρισκόμαστε όπως φαίνεται, στα πρόθυρα ενός “αποκαλυπτικού” σεναρίου. Αυτό είναι η κυριαρχία των φανατικών ισλαμιστών σε μια γεωγραφική περιοχή από την ανατολική Συρία και το Βορειοδυτικό Ιράκ, και με απειλούμενη την Βαγδάτη. Είναι αυτή μια απέραντη γεωγραφικά περιοχή, στην οποία οι φανατικοί ισλαμιστές έχουν ήδη ανακηρύξει τον προπομπό του Χαλιφάτου- το Ισλαμικό Κράτος ( Εμιράτο) του Ιράκ και του Λεβάντ. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος, που η Τουρκία έτρεξε πίσω στο μαντρί. Φοβάται τον διάβολο που και αυτή δημιούργησε.
Ένα είναι σίγουρο. Η Αμερική δεν θα επιτρέψει την κατάληψη της Βαγδάτης. Και το ερώτημα για τον κ. Αναστασιάδη και το νεόκοπο Συμβούλιο του για την “Εθνική Ασφάλεια” είναι τι ρόλο θα διαδραματίσει η Τουρκία στους αμερικανικούς σχεδιασμούς για την ανάσχεση των Σαλαφιστών; Θα είναι όπως το 2003 με τον πόλεμο κατά του Σαντάμ που ως αντάλλαγμα δόθηκε στη Τουρκία ο στρατηγικός έλεγχος της Κύπρου μέσω του κρατοκτόνου Σχεδίου Ανάν;
Για να επαναλάβω το κρίσιμο ερώτημα που έθεσα με τη επίσκεψη Μπάΐντεν ( δες “Ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Μπάΐντεν στην Λευκωσία” Φιλελεύθερος 18/5 /14).”…Ήρθε ο Μπάΐντεν ως συνεχιστής της αμερικανικής πολιτικής έναντι της Κύπρου ή ως αναθεωρητής της; Είναι η Κύπρος πραγματικός “στρατηγικός εταίρος” των ΗΠΑ στη Μεσόγειο ή έχει πέσει άφθονη στάχτη στα μάτια του Αναστασιάδη ώστε αυτός, ζαλισμένος, να μην καταλαβαίνει τι συμβαίνει γύρω του και να αποδεχθεί την ” τουρκική ειρήνη”, που του προσφέρεται μέσω Ουάσιγκτον και να προχωρήσει στην κατάλυση του κυπριακού κράτους, του μόνου πραγματικού θεσμού ελευθερίας και ασφάλειας των πολιτών έναντι της βουλιμικής Τουρκίας;
