Η σημερινή κρίση στην Αργεντινή δυσχεραίνει τις επόμενες διασώσεις
THE ECONOMIST
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Οι κυβερνήσεις έχουν μακρά ιστορία δανεισμού και αθέτησης πληρωμών. Η πρώτη καταγεγραμμένη χρεοκοπία ενός κράτος χρονολογείται στον 4ο αιώνα π.Χ.
Τότε, δέκα πόλεις-κράτη στην αρχαία Ελλάδα δεν κατάφεραν να αντεπεξέλθουν στις δανειακές υποχρεώσεις τους απέναντι στον ναό της Δήλου. Μέχρι σήμερα, ωστόσο, δεν έχει υπάρξει μια ξεκάθαρη διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθείται όταν μια χώρα δεν μπορεί να πληρώσει τα δάνειά της. Αυτή η θεσμική ασάφεια έγινε εμφανής αυτήν την εβδομάδα, όταν η Αργεντινή φάνηκε διατεθειμένη να διαπραγματευτεί με το 8% των επενδυτών που αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στο «κούρεμα» του χρέους της, μετά τη χρεοκοπία του 2001. Παράλληλα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) ανακοίνωσε σχέδια για την αναθεώρηση των προγραμμάτων δανεισμού, δημιουργώντας πρόσφορο έδαφος για μεγαλύτερη διαφάνεια και συνέπεια.
Στα μέσα Ιουνίου, το ανώτατο δικαστήριο των ΗΠΑ αποφάσισε ότι η Αργεντινή θα μπορεί μόνο να πληρώσει το 92% των πιστωτών που αποδέχτηκαν το «κούρεμα» μόνο εάν αποζημιώσει πλήρως τους επενδυτές που αρνήθηκαν να συμμετάσχουν σε αυτό, συμπεριλαμβανομένων των τόκων. Οι αμερικανικές τράπεζες δεν έχουν το δικαίωμα να διευκολύνουν καμία πληρωμή που θα υπονομεύει την απόφαση του δικαστηρίου. Εκ πρώτης όψεως, αυτή η νίκη προάγει τον νόμο και την τάξη. Το πρόβλημα είναι πως αυτός ο δικαστικός θρίαμβος ανήκει σε μια μειοψηφία επενδυτών εις βάρος της πλειοψηφίας που δέχτηκε τους όρους της τμηματικής αποζημίωσής τους λόγω της χρεοκοπίας της Αργεντινής. Από εδώ και στο εξής, όμως, η υπόθεση αυτή θα αποτελέσει δεδικασμένο και οι επενδυτές θα προβάλουν μεγαλύτερες αντιστάσεις σε οποιοδήποτε άλλο σχέδιο χρεοκοπίας στο μέλλον. Θα είναι δυσκολότερη η διαχείριση των κρίσεων σε χρεοκοπημένες χώρες που θα έχουν εκδώσει ομόλογα με βάση το αμερικανικό δίκαιο.
Παράλληλα, όμως, τα νέα σχέδια του ΔΝΤ ενδεχομένως να καταστήσουν συχνότερη την αλλαγή των όρων στα συμβόλαια αποπληρωμής δανείων κρατών. Επειδή το ΔΝΤ είναι συχνά η μοναδική πηγή ρευστού μιας προβληματικής χώρας, οι όροι δανεισμού της ορίζουν τον τρόπο αποζημίωσης των επενδυτών. Αυτό κατέστη σαφές στην περίπτωση της Ελλάδας. Παρείχε ένα τεράστιο πακέτο διάσωσης στα μέσα του 2010 για να αποφευχθεί μια αναδιάρθρωση χρέους που έλαβε χώρα, ούτως ή άλλως, το 2012.
Σήμερα προτείνει δύο αλλαγές στους κανόνες του. Πρώτον, μεγαλύτερη ευελιξία για τον «επαναπροσδιορισμό» του προφίλ της χρεοκοπημένης χώρας. Αυτός ο επαναπροσδιορισμός, επί της ουσίας, των όρων αποπληρωμής είναι μια πιο ευγενής μορφή αναδιάρθρωσης του χρέους, όπου δίνεται παράταση στον χρόνο αποπληρωμής και μείωση του επιτοκίου, αλλά το ύψος του δανείου παραμένει σταθερό.
Αυτές οι δύο προτάσεις –οι οποίες θα πρέπει να εγκριθούν από το διοικητικό συμβούλιο του ΔΝΤ– είναι πολύ λιγότερο φιλόδοξες από προηγούμενες. Το 2002, οι εμπειρογνώμονες του ΔΝΤ προώθησαν την υιοθέτηση ενός «μηχανισμού αναδιάρθρωσης του χρέους», παρόμοιο με ένα διεθνές δικαστήριο χρεοκοπιών. Αλλά δεν υιοθετήθηκε τελικά από τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου. Το νέο σχέδιο οδηγηθεί απλώς σε μια πιο ισάξια μεταχείριση μελλοντικών δανειστών. Ισως και να ενθαρρύνει τους δανειζόμενους να επαναπροσδιορίσουν τους όρους αποπληρωμής πριν επιδεινωθούν τα πράγματα. Αυτό θα ήταν κάτι καλό. Οι δανειζόμενες χώρες, οι περισσότεροι πιστωτές και οι φορολογούμενοι όλου του κόσμου θα βρίσκονταν σε καλύτερη θέση εάν το πρόβλημα του χρέους τους αντιμετωπιζόταν νωρίτερα. Από το 1970, περίπου, 70 κυβερνήσεις έχουν αναδιαρθρώσει τις δανειακές τους υποχρεώσεις απέναντι σε τράπεζες και κατόχους ομολόγων τους. Και αυτές οι χρεοκοπίες οδηγούν σε χειρότερες συνθήκες δανεισμού ήδη προβληματικών χωρών, διογκώνοντας ακόμη περισσότερο το πρόβλημα αντί να αμβλύνουν τις πιέσεις.
