Ελεγχόμενη αλλαγή στον θρόνο της Ισπανίας
ΕΥΡΥΔΙΚΗ ΜΠΕΡΣΗ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Στα 76 του χρόνια, ο βασιλιάς Χουάν Κάρλος της Ισπανίας αποφάσισε να αλλάξει τα πάντα προκειμένου να μην αλλάξει τίποτα. Μετά τέσσερις δεκαετίες στον θρόνο, ο Ισπανός μονάρχης εξέπληξε τη χώρα τη Δευτέρα ανακοινώνοντας ότι παραδίδει τα σκήπτρα στον 46χρονο γιο του Φίλιππο.
Η ελεγχόμενη εναλλαγή στον θρόνο, ενόσω οι πολιτικές συνθήκες είναι ακόμη ευνοϊκές, θεωρήθηκε ο καλύτερος τρόπος για να διασφαλιστεί η επιβίωση του οίκου των Βουρβώνων τον 21ο αιώνα – αλλά και να θωρακιστεί ένα συνταγματικό status quo που κλυδωνίζεται. Τα προβλήματα υγείας του Χουάν Κάρλος, ο οποίος έχει υποβληθεί σε οκτώ χειρουργικές επεμβάσεις από τότε που έπεσε και έσπασε τη λεκάνη του ενώ κυνηγούσε ελέφαντες σε σαφάρι πολυτελείας στην Μποτσουάνα, το 2012, αποτελούν μόνο ένα τμήμα της εξήγησης. Ομοίως, η δικαστική υπόθεση διασπάθισης εκατομμυρίων από τα δημόσια ταμεία από την κόρη του Χουάν Κάρλος, πριγκίπισσα Χριστίνα, και τον επιχειρηματία σύζυγό της Ινιάκι Ουρντανγκαρίν πλήττει μεν την εικόνα του παλατιού, αλλά δεν εξηγεί την απόφαση του Χουάν Κάρλος να πετάξει το γάντι πέντε μήνες μετά το πρωτοχρονιάτικο διάγγελμα στο οποίο είχε υποσχεθεί ότι δεν το βάζει κάτω.
Αποσταθεροποίηση
Η παραίτηση του βασιλιά, μία εβδομάδα μετά τις ευρωεκλογές, έχει άμεση σχέση με το αποτέλεσμα της αναμέτρησης αυτής. Καθώς το Λαϊκό και το Σοσιαλιστικό Κόμμα υφίστανται έντονες πιέσεις, έχοντας χάσει πάνω από 15 ποσοστιαίες μονάδες το καθένα, η αποσταθεροποίηση του πολιτικού σκηνικού κινδυνεύει να διαβρώσει τη φιλομοναρχική κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Η τωρινή Βουλή, που εξελέγη στα τέλη του... μακρινού 2011, αναμένεται να υπερψηφίσει τον νόμο που χρίζει βασιλιά τον Φίλιππο με πλειοψηφία 90%. Ομως, η εκλογική αποτύπωση των πολιτικών ισορροπιών στις ευρωεκλογές της 25ης Μαΐου, με την άνοδο των αριστερών και αυτονομιστικών δυνάμεων, υποδεικνύει ότι η εικόνα της Βουλής θα αλλάξει μετά τις βουλευτικές του 2015.
Η δεινή ήττα των ευρωεκλογών υποχρέωσε σε παραίτηση τον ηγέτη του Σοσιαλιστικού Κόμματος και έμπιστο του βασιλιά, Αλφρέδο Πέρες Ρουβαλκάβα. Ενας σημαντικός αστερίσκος στην ανακοίνωση της παραίτησης αυτής ήταν ότι τίθεται σε ισχύ από τον Ιούλιο, αφήνοντας, όπως φάνηκε στη συνέχεια, στον Ρουβαλκάβα το περιθώριο να πνίξει, εν είδει κύκνειου άσματος, τις αντιμοναρχικές φωνές της κομματικής βάσης.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα δεν συγκυβερνά με το Λαϊκό Κόμμα του πρωθυπουργού Ραχόι, αλλά εκφράζει τη συμφωνία του στους κεντρικούς άξονες της πολιτικής λιτότητας, υφιστάμενο όλο και εντονότερες πιέσεις από τα αριστερά. Η φθίνουσα πορεία του ισπανικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, που έχει χαρακτηριστεί και «pasokizacion» (πασοκοποίηση), εγγυάται οξύτατες αντιπαραθέσεις με αβέβαιο αποτέλεσμα στο κομματικό συνέδριο του Ιουλίου.
Η στέψη του Φιλίππου θα έχει ολοκληρωθεί λίγες εβδομάδες νωρίτερα, σίγουρα όχι χωρίς αντιδράσεις. Οι δεκάδες χιλιάδες αντιμοναρχικοί διαδηλωτές που κατέκλυσαν τις ισπανικές πλατείες μόλις ανακοινώθηκε η παραίτηση του Χουάν Κάρλος έχουν υποσχεθεί να περικυκλώσουν το Κοινοβούλιο την ώρα της στέψης, ζητώντας να καθοριστεί η μορφή του πολιτεύματος με δημοψήφισμα. Η βασιλική διαδοχή ολοκληρώνεται επίσης πριν από τη «σύγκρουση τρένων», όπως έχει αποκληθεί το δημοψήφισμα του Νοεμβρίου για την ανεξαρτησία της Καταλωνίας. Ως «καλωσόρισμα» στον νέο βασιλιά, ακόμη και το συνεργαζόμενο με το Λαϊκό Κόμμα, καταλανικό κόμμα CiU του Καταλανού πρωθυπουργού Αρτούρ Μας ανακοίνωσε ότι θα απόσχει από την ψηφοφορία για τη στέψη.
Ο δικτάτορας Φράνκο είχε ορίσει τον Χουάν Κάρλος διάδοχό του παραχωρώντας του απόλυτες εξουσίες, τις οποίες δεν χρησιμοποίησε, εκτιμώντας ότι στην Ευρώπη του 1975 οι συνθήκες είχαν αλλάξει. Αντιστοίχως, σε μια στιγμή έντονης οικονομικής και πολιτικής ρευστότητας, το αποτέλεσμα ενός δημοψηφίσματος για το πολιτειακό μπορεί να είναι διαφορετικό από αυτό με το οποίο εγκρίθηκε πανηγυρικά η κοινοβουλευτική μοναρχία το 1978.
Η απάντηση του πρωθυπουργού Ραχόι προς όσους ζητούν δημοψήφισμα ήταν ότι θα πρέπει πρώτα να αλλάξουν το σύνταγμα – κάτι που ο ίδιος δεν είχε καμία δυσκολία να πράξει, τροποποιώντας εν μια νυκτί το άρθρο 135, σε συνεννόηση με τους Σοσιαλιστές, προκειμένου να κατοχυρωθεί συνταγματικά η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος.
