Σότσι 2014: Το μεγάλο στοίχημα της Ρωσίας
Ντομινίκ Μπασούλτο
(Πηγή : http://rbth.gr/)
Η Ρωσία πάει για το χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο στο Σότσι φιλοδοξώντας, εάν όλα εξελιχθούν όπως έχουν προγραμματιστεί, να αναδειχθεί και επισήμως σε μια μεγάλη δύναμη και μια σύγχρονη οικονομία.
Τη στιγμή που όλος ο κόσμος θα συντονίζεται στους δέκτες του, για να παρακολουθήσει τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες Σότσι 2014, είναι βέβαιο ότι θα εκπλαγεί από αυτό που θα δει: Εικόνες από φουτουριστικής αισθητικής γήπεδα δίπλα στη θάλασσα, εκπληκτική θέα της χιονισμένης οροσειράς του Καυκάσου από χιονοδρομικά κέντρα παγκοσμίου κλάσης, καθώς κι ένα τεράστιο καινούργιο Ολυμπιακό πάρκο που πλαισιώνεται από κήπους με υποτροπικούς φοίνικες. Η ανάπτυξη του Σότσι, ως πόλη υποδοχής των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων αποτέλεσε μια επικών διαστάσεων δέσμευση ότι, αν όλα πάνε καλά, μια «νέα Ρωσία» θα αναδειχθεί σε όλο τον κόσμο, ως μια μεγάλη δύναμη και μια σύγχρονη οικονομία.
Αυτό που καθιστά τον μετασχηματισμό του Σότσι μια φιλόδοξη υπόθεση είναι το γεγονός ότι τίποτα από όλα αυτά δεν υπήρχαν πριν από μερικά χρόνια. Όταν το 2007 το Σότσι κέρδισε τη διοργάνωση των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων, υπήρξε μεγάλη γκρίνια με κύριο επιχείρημα ότι, η Πιεονγκτσάνγκ που τερμάτισε 2η και το Σάλτσμπουργκ που τερμάτισε στην 3η θέση ήταν πιο άξιες επιλογές. Πράγματι, οι τελευταίες πινελιές σε πολλές από τις Ολυμπιακές εγκαταστάσεις του Σότσι, συμπεριλαμβανομένου του Ολυμπιακού Σταδίου Fisht όπου θα γίνουν οι τελετές έναρξης και λήξης εξακολουθούσαν να μπαίνουν μέχρι την άφιξη του νέου έτους. Επομένως, η Τελετή Έναρξης αναμένεται να αποτελέσει μια δραματική στιγμή, όχι μόνο για τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά και για τους Ρώσους διοργανωτές των Αγώνων.
Αντιστροφή του παραδοσιακού μοντέλου
Μπορεί οι αγωνιστικοί χώροι στο Σότσι να έχουν ήδη φιλοξενήσει διεθνείς εκδηλώσεις, ωστόσο συνιστούν κάτι το εντελώς καινούργιο, τόσο για τη ρωσική ολυμπιακή ομάδα όσο και για τους ξένους Ολυμπιονίκες που αναμένονται. Η περιοχή άλματος σκι τέθηκε σε λειτουργία μόλις πρόσφατα, μετά από σημαντικές καθυστερήσεις και υπερβάσεις κόστους. Μάλιστα οι υπερβάσεις ήταν τόσο εξοργιστικές, ώστε ο επικεφαλής του έργου δέχθηκε δημοσίως επίπληξη από τον Βλαντιμίρ Πούτιν, μέσω του εθνικού τηλεοπτικού δικτύου. Φέτος, για πρώτη φορά τέθηκε σε λειτουργία το τρένο που θα πραγματοποιεί ταχείες μεταφορές των ολυμπιακών επισκεπτών από τα παράκτιες εγκαταστάσεις στις ορεινές. Μόλις ξεκίνησε η φετινή σεζόν του σκι άρχισε να ανεβαίνει και να κατεβαίνει τα βουνά.
Επιλέγοντας το Σότσι ως διοργανώτρια πόλη των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 2014, η Ρωσία αντέστρεψε εντελώς το παραδοσιακό μοντέλο. Το μοντέλο που υπήρχε, όσο οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες γίνονταν στις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Ευρώπη, ήταν να αναλαμβάνει τους αγώνες μια περιοχή που αποτελούσε αποδεδειγμένο χειμερινό θέρετρο, κομψό και περιποιημένο, στο οποίο προστίθενται μερικές σύγχρονες πινελιές, χωρίς να υπάρχει ανησυχία για οτιδήποτε άλλο, όπως για παράδειγμα το κατά πόσον θα χιονίσει ή όχι. Η Ρωσία όμως επέλεξε να ξεκινήσει από το μηδέν σε μια πόλη χωρίς αλπική παράδοση σκι, και η οποία είναι περισσότερο γνωστή ως καλοκαιρινό θέρετρο, και με το προσωνύμιο: "ρωσική Ριβιέρα". Με δεδομένο λοιπόν το υποτροπικό κλίμα του Σότσι, το αν θα χιονίσει ή όχι εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο παγκόσμιου προβληματισμού.
Πριν από μια δεκαετία, το Σότσι δεν διέθετε ούτε ένα χιονοδρομικό κέντρο παγκόσμιας κλάσης και σίγουρα τίποτε δεν έδειχνε πως θα μπορούσε να φιλοξενήσει τους μελλοντικούς Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες. Όλα άλλαξαν όταν ο πρόεδρος Πούτιν έκανε τα βουνά της Κράσναγια Πολιάνα προσωπικό καταφύγιο για σκι.
Μια …Disneyland στα βουνά
Για να πείσει μάλιστα τους πλούσιους Ρώσους που αντί να επισκέπτονται τα χιονοδρομικά κέντρα του Σότσι, πήγαιναν στο εξωτερικό, δεν φείστηκε δαπανών. Το χιονοδρομικό Rosa Khutor, το λεγόμενο πετράδι του στέμματος, διαθέτει μία από τις μεγαλύτερες κάθετες πτώσεις στον κόσμο και χτίστηκε με τη βοήθεια δυτικοευρωπαίων και αμερικανών εμπειρογνωμόνων του σκι. Αν ρίξετε μια ματιά στα υψηλότερα υψόμετρα, θα νομίζετε ότι είστε στην Ελβετία ή την Αυστρία. Ξεχασμένοι ορεινοί δρόμοι είναι πλέον γεμάτοι με σαλέ για σκι σε ευρωπαϊκό στυλ και ξενοδοχεία σε παστέλ χρώματα. Ολυμπιακοί σκιέρ που επέστρεψαν από το Σότσι λένε ότι είναι ένα σουρεαλιστικό τοπίο, και πως η Ρωσία έχτισε μια χειμωνιάτικη Disneyland στα βουνά.
Οι κριτικές φωνές που ακούγονται, τόσο στη Ρωσία όσο και στο εξωτερικό, υποστηρίζουν ότι το Σότσι 2014 είναι απλά ένα project προσωπικού κύρους του Βλαντιμίρ Πούτιν, και μια μεγάλη προσπάθεια να βάλει και πάλι στο χάρτη τη Ρωσία, με εξωφρενικά υπερβολικές δαπάνες. Άλλοι επισημαίνουν την κλιμάκωση του τιμήματος - 50 δισεκατομμύρια δολάρια - γεγονός που καθιστά επίσημα τους Αγώνες του Σότσι, ως τους πιο ακριβούς Ολυμπιακούς Αγώνες στην ιστορία. Άλλες φωνές που ακούγονται κυρίως στη Δύση υπογραμμίζουν ότι τα 50 δισεκατομμύρια δολάρια έχουν διογκωθεί από την ενδημική διαφθορά και τη βυζαντινή γραφειοκρατία της Ρωσίας.
Και, δεδομένου ότι το έργο απαιτεί τη μετατροπή ενός υποτροπικού θέρετρου σε μια χειμερινή χώρα των θαυμάτων, το Σότσι έγινε μία από τις μεγαλύτερες κατασκευαστικές ζώνες στην Ευρώπη.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες Σότσι 2014 θα είναι από τους μεγαλύτερους και πιο εξωφρενικούς Ολυμπιακούς της πρόσφατης ιστορίας, ίσως και διαχρονικά. Η Ολυμπιακή Λαμπαδηδρομία των 123 ημερών έφτασε στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, επισκέφθηκε ένα ενεργό ηφαίστειο, και βυθίστηκε κάτω από το νερό στη λίμνη Βαικάλη. Επίσης, οι ίδιοι Ολυμπιακοί Αγώνες υπόσχονται τον μεγαλύτερο αριθμό μεταλλίων στην ιστορία των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων αλλά και τα περισσότερα αγωνίσματα που έγιναν ποτέ.
Σαφής η μετά –ολυμπιακή χρήση
Η πραγματική δοκιμασία, βέβαια, έρχεται μετά, όταν οι Αγώνες θα είναι μόνο μια ανάμνηση. Και το ερώτημα που τίθεται είναι εάν μπορεί πράγματι το Σότσι να τραβήξει μακριά και να γίνει ένας διεθνής τουριστικός και αθλητικός προορισμός!
Και σε αυτό τον τομέα ίσως η Ρωσία να ξεπεράσει τα έθνη που έχουν φιλοξενήσει στο παρελθόν Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες. Ενώ άλλες χώρες μαστίζονται από την κληρονομιά των Αγώνων χρησιμοποιώντας ελάχιστα γήπεδα, η Ρωσία έχει δηλώσει από την αρχή ότι οι εγκαταστάσεις δεν θα έχουν την ίδια τύχη. Για καθέναν από τους τόπους αγωνισμάτων, υπάρχει μια πολύ σαφής μετα-ολυμπιακή χρήση. Στις εγκαταστάσεις του χόκεϊ επί πάγου «Μπολσόι» για παράδειγμα, πρόσφατα φιλοξενήθηκε το Διεθνές Επενδυτικό Φόρουμ. Το Ολυμπιακό Χωριό, κοντά στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας, θα γίνει ένα πολυτελές συγκρότημα κατοικιών. Υπάρχουν ακόμη σχέδια για μεταφορά μερικών εγκαταστάσεων από το Σότσι σε άλλες περιοχές ως «εθνικό δώρο».
Και για να γίνουν όλα αυτά πραγματικότητα, στο Σότσι διοργανώνονται συνεχώς εκδηλώσεις προκειμένου η πόλη να καταστεί ένας πραγματικός προορισμός όλο το χρόνο. Τον Ιούνιο του 2014, το Σότσι θα φιλοξενήσει την επόμενη Σύνοδο Κορυφής της G8. Οι εκδηλώσεις του Grand Prix της νέας Formula1 προγραμματίζονται να ξεκινήσουν από το φθινόπωρο του 2014. Στη συνέχεια, το 2018 το Ολυμπιακό Στάδιο Fisht θα υποδεχθεί το Παγκόσμιο Κύπελλο της FIFA, όταν έρθει στη Ρωσία. Ταυτόχρονα, τα νέα χειμερινά θέρετρα χτισμένα στα βουνά θα προσελκύσουν επισκέπτες από τη Ρωσία και την Ευρώπη.
Οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες Σότσι 2014 θα πρέπει να εκτιμηθούν ως μέρος μιας ευρύτερης γεωπολιτικής τάσης - αυτό που ο Τόμας Φρίντμαν έχει αποκαλέσει ως «ισοπέδωση» του κόσμου – όπου νέες δυνάμεις φιλοξενούν με τη σειρά τους διεθνή γεγονότα, ανακοινώνοντας το ντεμπούτο τους στην παγκόσμια σκηνή. Ο κατάλογος συνεχίζει να μεγαλώνει: Πεκίνο (Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες 2008), Νότια Αφρική (Παγκόσμιο Κύπελλο 2010), Βραζιλία (Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014 και Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες 2016), Πιεονγκτσάνγκ (Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες 2018) και το Κατάρ (Παγκόσμιο Κύπελλο 2022). Από αυτή την άποψη, το γεγονός ότι η Ρωσία φιλοξενεί τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στο Σότσι το 2014 δεν αποτελεί ιστορική ανωμαλία αλλά, μάλλον, σημάδι των πραγμάτων που έρχονται!
