Καταλυτικός ο ρόλος ΗΠΑ για το Κυπριακό
ΠΑΝΑΓΗΣ ΓΑΛΙΑΤΣΑΤΟΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Επειτα από ένα παρατεταμένο χρονικό διάστημα, όπου το Κυπριακό έδειχνε να «βαλτώνει», οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές. Την Τρίτη, οι κ. Αναστασιάδης και Ερόγλου θα έχουν την επίσημη συνάντηση που θα σηματοδοτήσει την έναρξη των διαπραγματεύσεων.
Οπως ανακοίνωσε αργά την Παρασκευή το βράδυ, η ηγεσία των Τουρκοκυπρίων, οι δύο πλευρές συμφώνησαν στο κείμενο του κοινού ανακοινωθέντος, κάτι που ώς τώρα αποτελούσε εμπόδιο για την εναρκτήρια συνάντηση.
Καταλυτικό ρόλο στην επίτευξη συμφωνίας έπαιξαν παρασκηνιακά αλλά και στο προσκήνιο οι ΗΠΑ, υποκινούμενες από γεωπολιτικές αλλά και ενεργειακές επιδιώξεις.
Η γεωπολιτική διάσταση των εξελίξεων συζητήθηκε και στη συνάντηση των κ. Αναστασιάδη και Σαμαρά στην Αθήνα την Παρασκευή. Πηγές προσκείμενες στην κυπριακή κυβέρνηση θεωρούν ότι οι Αμερικανοί, αν και προσανατολίζονται περισσότερο προς την Ασία, θέλουν να δημιουργήσουν μια «ζώνη σταθερότητας και συνεργασίας» στην Ανατολική Μεσόγειο, στην οποία συμπεριλαμβάνουν την Ελλάδα, την Τουρκία, το Ισραήλ και την Κύπρο. Σημαντικό κίνητρο για τις ΗΠΑ αποτελούν και τα κοιτάσματα των υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου, στην εκμετάλλευση των οποίων πρωτοστατούν αμερικανικές εταιρείες.
Η επίλυση του Κυπριακού αποτελεί το «κλειδί» για τη δημιουργία της ζώνης συνεργασίας που επιθυμεί η Ουάσιγκτον και οι Αμερικανοί διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις, τόσο μέσω των απευθείας επαφών του Κέρι με τον Τούρκο ΥΠΕΞ Νταβούτογλου, όσο και μέσω του εξαιρετικά δραστήριου πρέσβη τους στη Λευκωσία, Τζον Κένιγκ.
Μάλιστα, ο κ. Κένιγκ έχει αναπτύξει δημόσια αυτούς τους σχεδιασμούς σε ομιλία του στη Λευκωσία στις 14 Νοεμβρίου. Αξίζει να σημειωθεί, ότι στην ομιλία αυτή ήταν κατηγορηματικός σε ό,τι αφορά το δικαίωμα της Λευκωσίας να διεξάγει έρευνες και να εκμεταλλεύεται τους υδρογονάνθρακες μέσα στη δική της ΑΟΖ. Οι Τούρκοι είχαν πρόσφατα την ευκαιρία να διαπιστώσουν ότι αυτή είναι η επίσημη αμερικανική θέση και ότι οι Αμερικανοί δεν θέλουν εντάσεις στην περιοχή.
Η Ουάσιγκτον κατέβαλε επίσης προσπάθεια ώστε να εξομαλυνθούν οι σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ. Και αυτό φαίνεται ότι συμβαίνει· την Παρασκευή ανακοινώθηκε και επισήμως η συμφωνία ανάμεσα στο Ισραήλ και την Τουρκία για την αποζημίωση των θυμάτων του «Μαβί Μαρμαρά», που ανοίγει αυτόν το δρόμο. Πάντως, εδώ έχουν παίξει ρόλο και άλλοι παράγοντες, όπως είναι η βελτίωση των σχέσεων των ΗΠΑ με το Ιράν, που προβλημάτισαν το Ισραήλ.
Οι βρετανικές βάσεις
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην προσπάθεια να προχωρήσει η επίλυση του Κυπριακού, ο Δυτικός παράγοντας (Αμερικανοί και Βρετανοί) διευκόλυναν τον κ. Αναστασιάδη, υιοθετώντας την άποψή του για το κοινό ανακοινωθέν. Οι Βρετανοί το έκαναν δημόσια στη διάρκεια της επίσκεψής του στο Λονδίνο, όπου του έδωσαν επιπλέον και τη συμφωνία για τη διευθέτηση του περιουσιακού καθεστώτος στα εδάφη των βάσεων και οι Αμερικανοί μέσω του σχεδίου συμφωνίας για το κοινό ανακοινωθέν, το οποίο αντανακλούσε τις απόψεις του.
Θετική άποψη για το κείμενο αυτό από συνταγματική πλευρά, φέρεται σύμφωνα με κυπριακές πηγές να διατύπωσε στη συνάντηση Αναστασιάδη-Σαμαρά στο Μαξίμου και ο κ. Ευ. Βενιζέλος.
Αθήνα και Λευκωσία συμφώνησαν εν όψει της επίσημης ανακοίνωσης της συμφωνίας στη δημιουργία επιτροπών συνεργασίας με αντικείμενο την επικείμενη διαπραγμάτευση. Οι Κύπριοι ανέλαβαν επίσης να προσεγγίσουν την αξιωματική αντιπολίτευση στην Ελλάδα ώστε να αποτραπεί ο κίνδυνος, το Κυπριακό να βρεθεί στο επίκεντρο της μικροκομματικής αντιπαράθεσης. Τον κίνδυνο αυτό, τον επισήμανε στη συζήτηση στο Μέγαρο Μαξίμου ο πρωθυπουργός εξ ου και οι δηλώσεις που έκανε μετά τη συνάντηση, ότι είναι απαραίτητη «ευρεία εθνική συναίνεση» σε Ελλάδα και Κύπρο. Ο κ. Αναστασιάδης το κατάλαβε, και στη δήλωση του έκανε λόγο για εθνική συνεννόηση που θα μας πάει μπροστά.
Τον κ. Σαμαρά τον ανησυχεί το προφανές, ότι η μικροπολιτική πολιτικοποίηση του Κυπριακού μπορεί στη συγκεκριμένη συγκυρία και εν όψει ευρωεκλογών, να λειτουργήσει υπέρ της Χρυσής Αυγής.
Θετική η Αγκυρα
Η κυβέρνηση Αναστασιάδη θεωρεί ότι έχει συμφέρον σε μια ικανοποιητική λύση του Κυπριακού. Εκτιμά ότι αυτό μακροπρόθεσμα μπορεί να αποτρέψει τον ορατό κίνδυνο της διχοτόμησης, αλλά και ότι άμεσα μπορεί να δώσει σημαντική ώθηση στην οικονομία του νησιού, μέσω της απρόσκοπτης εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων αλλά και της ανάπτυξης περιοχών όπως η Αμμόχωστος. Το ενδιαφέρον είναι, ότι και η Αγκυρα δείχνει θετική απέναντι στην προοπτική λύσης, κυρίως επειδή δεν θέλει να μείνει έξω από το παιχνίδι των υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου. Η Τουρκία έχει τεράστιες ενεργειακές ανάγκες, τις οποίες θα μπορούσε να καλύψει από τα κοιτάσματα της Κύπρου και του Ισραήλ ώστε να μην εξαρτάται σε τέτοιο βαθμό από τη Ρωσία και φιλοδοξεί επίσης να περάσουν οι αγωγοί που θα μεταφέρουν τους υδρογονάνθρακες στις ευρωπαϊκές αγορές από το έδαφός της. Ενας άλλος, σημαντικός όμως παράγοντας είναι ότι η τουρκική αλαζονεία των τελευταίων ετών που εκφραζόταν μέσα από δηλώσεις του τύπου «δεν χρειαζόμαστε την Ευρώπη», έχει υποχωρήσει αισθητά. Η αποτυχία της νεοθωμανικής πολιτικής στις αραβικές χώρες και ο κίνδυνος μεταφοράς του συριακού εμφυλίου στο έδαφός της προσανατολίζουν πάλι την Τουρκία προς την Ευρώπη. Γι’ αυτό όμως, το κλειδί είναι η λύση του Κυπριακού.
