Νέο γεωπολιτικό πόκερ, αλλά με ποιους παίκτες;
Του Αλέξη Παπαχελά
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Οι Αμερικανοί πήγαν να φύγουν από την Ευρώπη, αλλά στον... δρόμο κατάλαβαν ότι δεν θα είναι και τόσο εύκολο. Η κρίση στην Ουκρανία δείχνει με τον πιο έντονο τρόπο πως η Ευρώπη από μόνη της δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ζητήματα ασφάλειας.
Η Ε.Ε. είναι σχετικά επαρκής όταν διαχειρίζεται θέματα «ήπιας δύναμης» (soft power), αλλά εντελώς ανεπαρκής όταν έχει να χειρισθεί θέματα «σκληρής δύναμης» (hard power). Στην περίπτωση της Ουκρανίας δεν μπορεί να μην έβλεπαν οι Ευρωπαίοι ότι έπαιζαν με τη φωτιά, όταν ήθελαν τη χώρα μέλος του ΝΑΤΟ και στη δυτική σφαίρα επιρροής. Ολίγη γνώση της ιστορίας και της γεωγραφίας θα έπρεπε να τους δείξει πόσο επικίνδυνο ήταν αυτό το παιχνίδι. Ταυτοχρόνως, εμφανίσθηκαν να συμμαχούν με ακραία στοιχεία τα οποία δεν έχουν τίποτα να κάνουν με την υπεράσπιση της δημοκρατίας και του δυτικού τρόπου ζωής.
Η Ε.Ε. είναι σχετικά επαρκής όταν διαχειρίζεται θέματα «ήπιας δύναμης» (soft power), αλλά εντελώς ανεπαρκής όταν έχει να χειρισθεί θέματα «σκληρής δύναμης» (hard power). Στην περίπτωση της Ουκρανίας δεν μπορεί να μην έβλεπαν οι Ευρωπαίοι ότι έπαιζαν με τη φωτιά, όταν ήθελαν τη χώρα μέλος του ΝΑΤΟ και στη δυτική σφαίρα επιρροής. Ολίγη γνώση της ιστορίας και της γεωγραφίας θα έπρεπε να τους δείξει πόσο επικίνδυνο ήταν αυτό το παιχνίδι. Ταυτοχρόνως, εμφανίσθηκαν να συμμαχούν με ακραία στοιχεία τα οποία δεν έχουν τίποτα να κάνουν με την υπεράσπιση της δημοκρατίας και του δυτικού τρόπου ζωής.
Η Ευρώπη έχει όμως και άλλα δομικά προβλήματα σε σχέση με το πώς λειτουργούν οι ΗΠΑ ή η Ρωσία. Η λήψη αποφάσεων καθυστερεί αφόρητα και απαιτεί διαβουλεύσεις και συναίνεση. Αυτό φαίνεται τώρα ακόμη περισσότερο, γιατί δεν υπάρχει ένας, μα ούτε ένας ηγέτης με κεφαλαίο Η στο ευρωπαϊκό στερέωμα που να θυμίζει κάτι από Ντε Γκωλ, Κολ ή Θάτσερ. Αντιθέτως έχουμε ηγέτες που μετράνε τα πάντα λογιστικά, χάνοντας τη μεγάλη γεωπολιτική εικόνα και οι οποίοι σπανίως υποστηρίζουν μεγάλες πρωτοβουλίες. Σκεφθείτε λίγο τι συνέβη στο πρόσφατο παρελθόν και πόσο ρηχή είναι η προσέγγιση ορισμένων Ευρωπαίων. Ο Σαρκοζί ενέπλεξε τη Δύση σε έναν πόλεμο κατά του Καντάφι, ο οποίος πόλεμος δεν είχε κανέναν προφανή γεωπολιτικό στόχο και που οδήγησε εντέλει στην πλήρη αποσταθεροποίηση της περιοχής και την ενίσχυση της δύναμης της Αλ Κάιντα.
Ολα δείχνουν ότι το ενδεχόμενο ενός νέου Ψυχρού Πολέμου είναι πολύ πιθανό. Ο Πούτιν μοιάζει αποφασισμένος να κρατήσει την Ουκρανία στη δική του σφαίρα επιρροής. Ορισμένοι προβλέπουν ότι θα το κάνει χρησιμοποιώντας ακόμη και στρατιωτικά μέσα, μετά τη λήξη της ολυμπιακής του φιέστας. Εχει το τακτικό πλεονέκτημα ότι είναι ένας ηγέτης που αποφασίζει χωρίς να δίνει ιδιαίτερο λογαριασμό, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Οι Αμερικανοί βλέπουν με αγωνία αυτή την προοπτική, αλλά και την αδυναμία των Ευρωπαίων να «παίξουν μπάλα». Γιατί, αν όντως μπούμε σε ένα νέο Ψυχρό Πόλεμο, η Ε.Ε. δεν διαθέτει τους στοιχειώδεις μηχανισμούς άμυνας, πληροφοριών κλπ. που θα της δώσουν τη δυνατότητα να καλύψει το κενό που αφήνουν οι ΗΠΑ. Η Ουάσιγκτον επιχειρεί να «ξυπνήσει» τους Ευρωπαίους και να ζυγίσει τα μέτωπά της ώστε να μην αφήσει ακάλυπτο το ευρωπαϊκό «μέτωπο». Από καιρό, άλλωστε, προσπαθεί να κάνει τη Γερμανία να σκέφτεται λίγο περισσότερο γεωπολιτικά και σαν μεγάλη δύναμη, όχι μόνο με νούμερα και λογαριασμούς.
Τι κάνουμε εμείς μέσα σε αυτό το εκρηκτικό και πολύ ρευστό σκηνικό; Περιμένουμε να δούμε εάν οι εξελίξεις θα κάνουν το Βερολίνο να καταλάβει το πόσο επικίνδυνο θα ήταν να αποσταθεροποιηθεί η Ελλάδα και κοιτάμε προσεκτικά τα «χαρτιά» μας, γιατί το τραπέζι για ένα νέο γύρο γεωπολιτικού πόκερ έχει ήδη ετοιμαστεί…
