Ο διπλός ρόλος της Δικαιοσύνης
Αλέξης Παπαχελάς
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Εδώ και λίγο καιρό μπήκε στο πολιτικό σκηνικό ένας νέος, απρόβλεπτος παράγοντας: η Δικαιοσύνη. Κανείς δεν αμφιβάλλει πλέον πως οι εισαγγελείς και δικαστές θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο τους επόμενους μήνες. Οποιος είχε την ψευδαίσθηση πως η Δικαιοσύνη μπορεί να ελεγχθεί, όπως ενδεχομένως συνέβαινε μερικώς παλαιότερα, έχει αντιληφθεί ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει.
Δύο είναι οι τομείς όπου η Δικαιοσύνη ενδέχεται να καθορίσει τις εξελίξεις. Πρώτα απ’ όλα με τις έρευνες για σκάνδαλα και υποθέσεις διαφθοράς. Ηδη έχουν αρχίσει οι αντιδράσεις από δύο διαφορετικές σκοπιές, οι μεν που φωνάζουν ότι «με αυτά που λένε και γράφουν κανείς δεν θα υπογράφει τίποτα για πολύ καιρό, θα τελειώσουν όλο το σύστημα» και οι δε που λένε «μακάρι να φτάσουν μέχρι τέλους και να μη νοιασθούν για τίποτα». Η αλήθεια είναι πως δεν θα ήθελα να είμαι στη θέση κάποιου που κρίνει μια υπόθεση τραπεζικής, ας πούμε, διαφθοράς. Γιατί διαφορετικό είναι να πιάσεις κάποιον με το «χέρι στο μέλι» και εντελώς άλλο να κρίνεις αν ορθώς έδωσε ένα δάνειο ή όχι. Θα απαιτηθεί μεγάλη ευθυκρισία και ψυχραιμία προκειμένου να εξαχθεί ένα αποτέλεσμα που θα δείχνει ότι λαμβάνει υπόψη την απαίτηση της κοινωνίας για κάθαρση, αλλά δεν καθίσταται και όμηρος ενός πρωτόγονου λαϊκισμού. Αλλά ως γνωστόν κανένα εκκρεμές δεν στέκεται στο κέντρο πριν περάσει και από το άλλο άκρο…
Ο δεύτερος τομέας όπου η Δικαιοσύνη θα παίξει κρίσιμο ρόλο είναι οι αποφάσεις για την αντισυνταγματικότητα διαφόρων μνημονιακών ρυθμίσεων και νόμων. Ηδη η πλάστιγγα αρχίζει να γέρνει από την πλευρά της αντισυνταγματικότητας, καθώς πληθαίνουν οι ενδείξεις για πολλές ακόμη αποφάσεις αναλόγου «φιλοσοφίας». Οι δικαστές υποστηρίζουν ότι δεν είναι δική τους αρμοδιότητα να βρουν ισοδύναμα που θα αναπληρώσουν τις τρύπες που μπορεί να δημιουργήσουν οι αποφάσεις τους. Ορισμένοι, μάλιστα, υποστηρίζουν ότι «πολύ πιο συνταγματική θα ήταν η πραγματική κατάργηση θέσεων εργασίας στον ευρύτερο δημόσιο τομέα από τις περικοπές που έχουν συνθλίψει τον στενό πυρήνα του Δημοσίου και κάθε έννοια ιεραρχίας». Γεγονός είναι πως και εδώ η Δικαιοσύνη μπορεί να οδηγήσει τις πολιτικές, και όχι μόνο, εξελίξεις στη χώρα.
Από μιαν άποψη, ο ρόλος της Δικαιοσύνης ωθεί τη χώρα σε «ιταλοποίηση» και δείχνει ότι, όπως πάντα, όταν η πολιτική εξουσία αδυνατίζει ή απαξιώνεται, άλλοι θεσμοί αναπληρώνουν γρήγορα το κενό.
