Αντιμετωπίζοντας τη νέα Αλ Κάιντα
Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Με τους συμμάχους της συνεργάζεται η κυβέρνηση Ομπάμα για την εκπόνηση στρατηγικής, με στόχο την αντιμετώπιση της «νέας Αλ Κάιντα», της εξελισσόμενης τρομοκρατικής απειλής χωρίς συγκεκριμένο επιχειρησιακό κέντρο, αλλά ικανή να δημιουργήσει προβλήματα σε χαώδεις και ακυβέρνητες περιοχές, όπως η Λιβύη, η Υεμένη, η Συρία και το Μάλι.
Αμερικανοί αξιωματούχοι παρομοιάζουν το πρόβλημα με την εξάπλωση καρκινικών κυττάρων: πυρήνες της Αλ Κάιντα εμφανίζονται σε διάφορα σημεία, εκμεταλλευόμενοι τοπικές τριβές και αδικίες. Οι πυρήνες αυτοί διακρίνονται για τη χαλαρή, ιδεολογική σχέση τους με τα απομεινάρια της κεντρικής ηγεσίας της Αλ Κάιντα στο Πακιστάν. Κύριο γνώρισμά τους όμως είναι η αντοχή και ο φανατισμός.
Κάθε πλήγμα στους τοπικούς αυτούς πυρήνες, όπως των Γάλλων στο Μάλι, διαταράσσει τα νέα τρομοκρατικά δίκτυα. Αναλυτές προειδοποιούν ότι η τακτική αυτή θα έχει συνέπειες: οι πυρήνες μπορεί να πραγματοποιήσουν μεταστάσεις, προσελκύοντας νέους μαχητές του τζιχάντ στον αγώνα και δημιουργώντας νέες απειλές για στόχους σε ΗΠΑ και Ευρώπη.
Η βασική αντιτρομοκρατική στρατηγική των ΗΠΑ παραμένει όμοια με εκείνη που υιοθετήθηκε μετά την 11η Σεπτεμβρίου: η CIA επιδιώκει να ενισχύσει τις υπηρεσίες ασφαλείας περιφερειακών συμμάχων των ΗΠΑ, ικανών να διεισδύουν και να πλήττουν τρομοκρατικά δίκτυα, με τρόπο που παραμένει ανέφικτος για τις αμερικανικές υπηρεσίες. Η νέα αντιτρομοκρατική συμμαχία, με στόχο την πάταξη της νέας εκδοχής της Αλ Κάιντα, εμφανίζεται πιο περίπλοκη σε σχέση με την προηγούμενη προσπάθεια του τότε διευθυντή της CIA Τζορτζ Τένετ.
Ορισμένοι νέοι σύμμαχοι, όπως η Λιβύη, η Αίγυπτος και η Υεμένη, έπαψαν να είναι συνεργάσιμοι εξαιτίας των αλλαγών που προκάλεσε η Αραβική Ανοιξη. Η επανάσταση αυτή οδήγησε σε κατάρρευση τα αυταρχικά αυτά καθεστώτα και τις μυστικές τους υπηρεσίες -γνωστές ως «μουχαμπαράτ»- που βοήθησαν για τη διατήρησή τους στην εξουσία. Παρότι η εξέλιξη αυτή αποτελεί δημοκρατική επιτυχία, που ενισχύει την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων, αποτέλεσε σημαντικό πλήγμα στις αντιτρομοκρατικές προσπάθειες.
Φρένο από Καντάφι
Η Λιβύη του Μουαμάρ Καντάφι ήταν ένα τέτοιο καταπιεστικό καθεστώς. Οι υπηρεσίες πληροφοριών του εμπόδιζαν τους τρομοκράτες της Αλ Κάιντα να δραστηριοποιούνται και να διέρχονται από τη Λιβύη. Η νέα λιβυκή κυβέρνηση επιθυμεί να βοηθήσει. Υπό τις χαώδεις παρούσες συνθήκες, ιδιαίτερα στην Ανατολική Λιβύη, το νέο καθεστώς εμφανίζεται ανίσχυρο να προσφέρει ουσιαστική αρωγή στον αντιτρομοκρατικό αγώνα.
Οι αιγυπτιακές μυστικές υπηρεσίες διατηρούν μεγάλο μέρος της παλιάς τους ικανότητας και αποτελεσματικότητας. Υπό την κυβέρνηση του προέδρου Μοχάμεντ Μόρσι όμως οι Αιγύπτιοι έπαψαν να αποτελούν μαχητικό σύμμαχο στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Αυτό είναι κατανοητό, μιας και ο Μόρσι και η Μουσουλμανική Αδελφότητα υπήρξαν κάποτε στόχοι της «μουχαμπαράτ». Η αιγυπτιακή υπηρεσία, υπό τη διοίκηση σήμερα του στρατηγού Μοχάμεντ Ραφάατ Σεχάτα, διστάζει να κινηθεί χωρίς προηγούμενη πολιτική κάλυψη από την προεδρία.
Οι ΗΠΑ σχεδίαζαν να αξιοποιήσουν την περιφερειακή συμμαχία για την αντιμετώπιση της Αλ Κάιντα στο Μάλι. Η ιδέα πίσω από τη στρατηγική αυτή αφορούσε την ενίσχυση των υπηρεσιών πληροφοριών στο Μάλι και τη γειτονική Μαυριτανία, τον Νίγηρα και τη Νιγηρία. Η στρατηγική αυτή, ωστόσο, δυσχεράνθηκε από την ταχεία εισβολή της «Αλ Κάιντα στο Ισλαμικό Μαγκρέμπ» στο Μάλι. Οταν οι μαχητές της οργάνωσης άρχισαν να κινούνται προς την πρωτεύουσα, Μπαμακό, οι Γάλλοι φοβήθηκαν ότι η Αλ Κάιντα είχε εξασφαλίσει ασφαλή βάση για επιθέσεις εναντίον της Γαλλίας.
Η γαλλική στρατιωτική αποστολή ίσως αποδειχθεί δαπανηρή. Αμερικανοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι η προσπάθεια των Γάλλων θα απαιτήσει δύο με τρία χρόνια, ενώ εκφράζουν τη βεβαιότητά τους για επιθέσεις αντιποίνων στην περιοχή, ίσως ακόμη και στη Γαλλία και τις δυτικές συμμάχους της. Το Μάλι θα μπορούσε επίσης να καταστεί μαγνήτης για τους μαχητές του τζιχάντ, όπως συνέβη με το Ιράκ και το Αφγανιστάν.
Η παραφυάδα Αλ Νούσρα
Η πιο επικίνδυνη νέα απειλή της Αλ Κάιντα μπορεί να αφορά το Μέτωπο Αλ Νούσρα στη Συρία. Παρότι ιδρύθηκε ως παραφυάδα της Αλ Κάιντα στο Ιράκ, Αμερικανοί αναλυτές πιστεύουν ότι το Μέτωπο έχει πλέον ανεξαρτητοποιηθεί σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση και τη στρατολόγηση.
Αν ο πόλεμος στη Συρία συνεχιστεί, αναλυτές εκτιμούν ότι η χώρα θα κατακερματιστεί, δημιουργώντας σημαντική τρομοκρατική απειλή και θέτοντας υπό αμφισβήτηση το μέλλον του χημικού οπλοστασίου της Δαμασκού. Παρά τον άμεσο κίνδυνο, η Ουάσιγκτον εξακολουθεί να μη διαθέτει αξιόπιστη πολιτική αναφορικά με το θέμα.
Στυλοβάτες της αμερικανικής αντιτρομοκρατικής εκστρατείας παραμένουν οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουάσιγκτον, όπως η Βρετανία και η Γαλλία, καθώς και οι Αραβες σύμμαχοι στις μοναρχίες της Σαουδικής Αραβίας, της Ιορδανίας, των Εμιράτων και του Κατάρ.
Η κυβέρνηση Ομπάμα επιθυμεί να αποφύγει τη ρητορική και την ιδεολογική σύγχυση που είχε προκαλέσει ο όρος της προεδρίας Μπους: «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας». Στενός σύμβουλος του προέδρου Ομπάμα εξηγεί: «Η αντιτρομοκρατική μας προσέγγιση είναι -όπου αυτό είναι εφικτό- να αξιοποιούμε τις δυνατότητες των συμμάχων μας, χωρίς αμερικανική εμπλοκή».
