Οταν στην Κύπρο μεταφέρονταν χρήματα από το Βελιγράδι σε αεροπορικούς σάκους
Πώς η Λευκωσία φέρεται να έγινε στο παρελθόν το «παράθυρο στον κόσμο» για τον Μιλόσεβιτς
Tου Τάσου Τέλλογλου
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Μάιος 2008. Ο πρώην πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Τάσσος Παπαδόπουλος εξηγεί σε συνομιλία μας στο γραφείο του στη Λευκωσία τη συμμετοχή του γραφείου του στην εξαγωγή συναλλάγματος από το κεντρικό κατάστημα της «Μπεογκράντσκα Μπάνκα» στο Βελιγράδι σε 8 υπεράκτιες εταιρείες στην Κύπρο.
«Μέχρι την επιβολή του περιορισμού στη διακίνηση ρευστού, που στην Κύπρο επιβλήθηκε μετά το 2004, η μεταφορά χρημάτων σε ρευστό ήταν επιτρεπτή. Απλώς σε κάθε μεταφορά χρημάτων ειδοποιούνταν τα τελωνεία, η Κεντρική Τράπεζα και η κυπριακή τράπεζα που θα έπαιρνε τα χρήματα. Τα μετρούσαν στο αεροδρόμιο και τα έπαιρναν».
«Παράθυρο» στον κόσμο
Από το 1992, η «Μπεογκράντσκα Μπάνκα» είχε ιδρύσει μία υπεράκτια οντότητα (Offshore Unit) στην Κύπρο, η οποία όμως εξ αιτίας του εμπάργκο των Ηνωμένων Εθνών προς τη Γιουγκοσλαβία δεν είχε τη δυνατότητα συναλλαγών με τη μητρική της εταιρεία.
Καθώς όμως ένα μεγάλο μέρος των συναλλαγών της Σερβίας γινόταν μέσω της Κύπρου, βρέθηκε η λύση να μεταφέρονται με αεροπλάνα τα έσοδα των σερβικών τελωνείων στη Λάρνακα, όπου έμενε ανοιχτό όλη τη νύχτα το υποκατάστημα της Λαϊκής Τράπεζας, να κατατίθενται σε αυτό τα χρήματα των 8 εταιρειών και στη συνέχεια να γίνονται οι αγορές από όλο τον κόσμο για λογαριασμό της Γιουγκοσλαβίας. Η ίδρυση των εταιρειών ήταν κατά τον Τ. Παπαδόπουλo «απολύτως νόμιμη και έγινε με την έγκριση της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου».
Ομως, στη δίκη του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς ο Νορβηγός εμπειρογνώμονας του δικαστηρίου του ΟΗΕ Μόρτεν Τόρκιλντσεν, έχοντας επεξεργασθεί δεκάδες αρχεία της Ομοσπονδιακής Διεύθυνσης Τελωνείων της Γιουγκοσλαβίας, με τη βοήθεια του πρώην επικεφαλής των τελωνείων Μ. Κέρτες, απέδειξε ότι ένα μεγάλο μέρος των κεφαλαίων που είχαν διοχετευθεί από και προς αυτήν την «κατασκευή» στην Κύπρο εξυπηρέτησε αποκλειστικά τις ανάγκες της αστυνομίας και του στρατού της χώρας που βρισκόταν αποκλεισμένη με βάση το εμπάργκο του ΟΗΕ.
Το σύμπλεγμα αυτών των εταιρειών εξυπηρετούσε τις αγορές του στρατού και της αστυνομίας της Σερβίας, ανάμεσά τους και η εταιρεία ΝΕΟΚΟΜ Trading, που συνέβαλε στην αγορά ελικοπτέρων από την Ουκρανία.
Ο ρόλος της Μπ. Βούτσιτς
Για τον συντονισμό των πληρωμών ο Μιλόσεβιτς είχε εξουσιοδοτήσει τη γυναίκα που του εμαθε τα διεθνή τραπεζικά, την κυρία Μπόρκα Βούτσιτς».
Η Βούτσιτς ήταν η βασική υπεύθυνη για την οικονομική επιβίωση της Γιουγκοσλαβίας ως χώρας, υποστήριξε ο Κέρτες. Στις καταθέσεις του ο Κέρτες είπε ότι κατά τη διάρκεια μιας πτήσης του προς τη Λάρνακα υπήρχε συμπτωματικά ρευστό στο αεροπλάνο, «που αμέσως μετά την προσγείωση, παραδόθηκε στα χέρια των υπευθύνων της Λαϊκής Τράπεζας στην Κύπρο».
Τα ποσά κατευθύνθηκαν σε πάνω από 50 χώρες, όπως Γερμανία, Αυστρία, Ελλάδα, Ελβετία, Λουξεμβούργο, Λιχτενστάιν, Σιγκαπούρη, Μονακό, Γκέρνσεϊ κ.λπ.
Από το 2001, οπότε υπεβλήθη σε έλεγχο από το ΔΝΤ για το κατά πόσον τηρεί τις συνθήκες που έχει υπογράψει για το «ξέπλυμα» χρήματος, η Κύπρος υπέστη άλλες 4 επιθεωρήσεις. Οι επιθεωρητές βρήκαν ότι η κυβέρνηση και η διοίκηση του νησιού συμμορφώνονται με τις διεθνείς τους υποχρεώσεις.
Aπό το 2005, στο πλαίσιο του καθεστώτος του παγώματος περιουσιακών στοιχείων, έχουν δοθεί 51 διεθνείς και εθνικές εντολές «παγώματος» περιουσιακών στοιχείων και 14 εντολές κατασχέσεων, αλλά μόνο 9 αφορούν το ξέπλυμα «βρώμικου» χρήματος.
Κατά την τελευταία εξέταση, το 2011, στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης, επισημαίνεται ότι δεν έχει ρυθμιστεί ακόμα το θέμα «των Πολιτικά Εκτεθειμένων Προσώπων (ΠΕΠ) σε ό,τι αφορά τη συνέχιση μιας εμπορικής σχέσης με κάποιον» που γίνεται ΠΕΠ ή βρίσκεται να είναι ΠΕΠ σε μία σχέση που έχει αρχίσει από πριν.
Το Συμβούλιο προτείνει την έγκριση σε παρόμοιες περιπτώσεις του ανωτάτου μάνατζμεντ χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
Σε μία σειρά μη χρηματοπιστωτικών δραστηριοτήτων, όπως τα καζίνο, δεν αναφέρεται εποπτική αρχή για την παρακολούθηση των πράξεων που γίνονται σε αυτά, ενώ σε τομείς όπως οι 2.030 δικηγόροι του νησιού σημειώνεται ότι η εποπτική δραστηριότητα ασκείται από τον τοπικό δικηγορικό σύλλογο.
Λαθρεμπόριο
Παρά το γεγονός ότι ο κυπριακός νόμος είναι χαλαρότερος σε ό,τι αφορά τον καθορισμό του τελικού δικαιούχου (beneficial owner) νομικού προσώπου (10% συν μία μετοχή έναντι 25% του διεθνούς στάνταρ) ο κανόνας δεν εφαρμόζεται «σε όλες τις μορφές των νομικών προσώπων» και δεν παρακολουθούνται όλα τα νομικά πρόσωπα σε ό,τι αφορά την εφαρμογή. Ιδιαίτερα εκείνα που ασχολούνται με τους παροχείς υπηρεσιών για τη δημιουργία τραστ. Ενα ζήτημα που συνδέεται με αυτήν την αδυναμία είναι η έλλειψη στατιστικών ή οι ελλιπείς στατιστικές, όπως σε εγκλήματα που αφορούν το λαθρεμπόριο, όπου στην έκθεση του 2011 εμφανίζεται η ένδειξη Ν/Α (noavailable). Σε ό,τι αφορά το «πάγωμα» περιουσιακών στοιχείων υπόπτων για τρομοκρατία, «δεν υπάρχει εθνικός μηχανισμός για την εκτίμηση αιτημάτων να «παγώνουν» περιουσιακά στοιχεία υπηκόων της Ε.Ε., αλλά ούτε και να «ξεπαγώνουν» μετά την επαλήθευση περιουσιακά στοιχεία οντοτήτων που αποδεικνύεται ότι δεν έχουν σχέση με την τρομοκρατία.
