Γιατί καταθέσαμε ρηματική διακοίνωση στα Ηνωμένα Εθνη
Της Δωρας Αντωνιου
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Ο άμεσος κίνδυνος να επιχειρήσει η Τουρκία τη δημιουργία τετελεσμένων στο Αιγαίο, μετατρέποντας τις διεκδικήσεις στα χαρτιά σε πράξεις, και η διαβεβαίωση ότι η Ελλάδα θα έχει την υποστήριξη του διεθνούς παράγοντα σε όλες τις ενέργειές της που υπαγορεύονται από το διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας
ήταν οι καθοριστικοί παράγοντες της επιλογής της Αθήνας να καταθέσει τώρα ρηματική διακοίνωση στα Ηνωμένα Εθνη, με την οποία καταγγέλλει και απορρίπτει τις τουρκικές αμφισβητήσεις επί της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Οπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές, αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά που η Αγκυρα ανακοίνωσε περιοχές ερευνών που αμφισβητούν την ελληνική υφαλοκρηπίδα. Στη δεδομένη συγκυρία, ωστόσο, υπάρχει μία σημαντική ειδοποιός διαφορά. Η Τουρκία απέκτησε το τελευταίο διάστημα δύο ερευνητικά πλοία. Αγόρασε το ένα, το μετονομασθέν σε «Barbaros Hayrettin Pasa», από νορβηγική εταιρεία και πριν από λίγες ημέρες καθέλκυσε ένα μικρότερο, τουρκικής κατασκευής ερευνητικό πλοίο, το «TUBITAK Marmara». Οι απόπειρες της Αγκυρας κατά το παρελθόν να μετουσιώσει τις στα χαρτιά ανακοινωθείσες αμφισβητήσεις της σε πράξη με πραγματοποίηση ερευνών προϋπέθεταν τη μίσθωση σκάφους από τρίτη χώρα και αντιμετωπίσθηκαν από την Αθήνα με διαβήματα προς τις χώρες αυτές και τις ιδιοκτήτριες εταιρείες των πλοίων. Τώρα, η Αγκυρα μπορεί ανά πάσα στιγμή να στείλει δικό της σκάφος στις περιοχές για τις οποίες έχει ανακοινώσει έρευνες και να δημιουργήσει τετελεσμένα. Μάλιστα, ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν ότι μέσα στον Μάρτιο η Τουρκία προγραμματίζει την έξοδο ερευνητικού σκάφους στο Αιγαίο. Γνωστοποιώντας τις θέσεις της για τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στον ΟΗΕ, η Ελλάδα δημιουργεί ισχυρό «ανάχωμα» έναντι των τουρκικών ισχυρισμών και αξιώσεων, καθιστώντας κοινωνό των θέσεών της, με παράλληλες αναφορές στο Δίκαιο της Θάλασσας, τη διεθνή κοινότητα και προϊδεάζοντας για την αντίδρασή της.
Ταυτόχρονα, τους τελευταίους μήνες, όπως αναφέρουν πηγές του υπουργείου Εξωτερικών, η Αθήνα απευθύνθηκε στους εταίρους της και έλαβε διαβεβαιώσεις από την Ε.Ε. ότι θα έχει ισχυρή υποστήριξη στις ενέργειές της για κατοχύρωση της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων που απορρέουν από τη Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας. Υπήρξε, μάλιστα, παραπομπή στη στάση αλληλεγγύης της Ε.Ε. έναντι των αμφισβητήσεων και απειλών που δέχθηκε η Κυπριακή Δημοκρατία όταν αποφάσισε να ανακηρύξει ΑΟΖ και να προχωρήσει σε έρευνες για ενεργειακά αποθέματα. Μάλιστα, τις διαβεβαιώσεις αυτές επανέλαβε στην Αθήνα ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ. Οι δεσμεύσεις που έλαβε η ελληνική πλευρά για στήριξη των θέσεών της συνδέονται εν πολλοίς με μια γενικευμένη συζήτηση που έχει ανοίξει στους κόλπους της Ε.Ε. για συνολική διευθέτηση των εξωτερικών συνόρων και θαλασσίων ζωνών της Ευρώπης. Η συζήτηση πυροδοτείται από τη συγκυρία, δηλαδή τις εξελίξεις όσον αφορά τον εντοπισμό νέων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στη λεκάνη της νοτιοανατολικής Μεσογείου και την προσπάθεια της Ε.Ε. να εξασφαλίσει ασφαλή περάσματα για αγωγούς, που θα ενισχύσουν την ενεργειακή αυτονομία, αλλά και τη συνολικότερη αξιοποίηση του θαλάσσιου πλούτου σε κάθε του μορφή. Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν ότι με όλα αυτά τα ζητήματα ανοιχτά, στις Βρυξέλλες θεωρούν ότι η συμφωνία όλων σε κοινούς κανόνες θα αποσοβήσει πηγές εντάσεων. Και οι ευρύτερα αποδεκτοί κοινοί κανόνες είναι η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Σε αυτό το πλαίσιο, του ευρύτερου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος για τον καθορισμό ορίων των θαλασσίων ζωνών, δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη η αναφορά του υπουργού Εξωτερικών Δημήτρη Αβραμόπουλου στη δήλωσή του για την κατάθεση ρηματικής διακοίνωσης στον ΟΗΕ, σε εκμετάλλευση πλουτοπαραγωγικών πηγών, «σε μια περίοδο που η ανάπτυξη είναι το ζητούμενο για την Ελλάδα και για την Ευρώπη».
Πέραν όλων αυτών, στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών παραπέμπουν και στην πάγια θέση των Ηνωμένων Πολιτειών περί αποφυγής μονομερών ενεργειών όσον αφορά τις έρευνες για κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην περιοχή. Οπως επισημαίνουν, η αναφορά αυτή απευθύνεται και στις δύο πλευρές του Αιγαίου και όχι μόνο στην Ελλάδα. Με την απόφασή της να αδειοδοτήσει έρευνες στα συγκεκριμένα οικόπεδα, είναι η Τουρκία που προχώρησε πρώτη σε μονομερείς ενέργειες, και μάλιστα παραβιάζοντας καταφανώς το διεθνές δίκαιο, προσθέτουν. Με βάση αυτό, διπλωματικοί παράγοντες εκτιμούν ότι η ελληνική πλευρά θα έχει και τη στήριξη της Ουάσιγκτον στον τρόπο που επέλεξε να κινηθεί. Συμπληρώνουν, δε, ότι η αμερικανική πολιτική ηγεσία στη δεδομένη χρονική συγκυρία εξετάζει πολύ σοβαρά την προοπτική κύρωσης της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, εξέλιξη που ισχυροποιεί ακόμα περισσότερο τις ελληνικές θέσεις. Ο εντοπισμός κοιτασμάτων υδρογονανθράκων σε περιοχές απομακρυσμένες από τις ακτές και η εξέλιξη των τεχνολογικών μέσων, που επιτρέπει την άντλησή τους από μεγάλα θαλάσσια βάθη, έχουν στρέψει την αμερικανική πλευρά στην κατεύθυνση οριοθέτησης ΑΟΖ.
