Σαμαράς και Καραμανλής σε δύσκολες ισορροπίες
Πώς διαμορφώθηκε η πολύχρονη σχέση σύμπλευσης και απόστασης των δύο ανδρών
Tης Έλλης Τριανταφύλλου
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Πριν από 13 χρόνια ο Κων. Καραμανλής έκλεινε το μάτι στον Αντώνη Σαμαρά για το πολυπόθητο come back του στην πολιτική σκηνή. Ηταν λίγο μετά τις εκλογές του 2000, σε κατ’ ιδίαν συνάντηση των δύο στο σπίτι τού τότε προέδρου της Ν.Δ. πίσω από το Κάραβελ.
«Σε ευχαριστώ για τη βοήθειά σου στις εκλογές. Θα περιμένεις λίγο ακόμη, αλλά θα επανέλθεις» είχε πει τότε ο κ. Καραμανλής στον ομοϊδεάτη του. Ο τελευταίος είχε ξεκινήσει τουλάχιστον έναν χρόνο πριν τις προσπάθειες τερματισμού της πολιτικής του αυτοαπομόνωσης, αποφασίζοντας, μεταξύ άλλων, να μη συμμετάσχει η ΠΟΛΑΝ στην εκλογική διαδικασία και τα στελέχη του ανά την επικράτεια να συνδράμουν τις γαλάζιες δυνάμεις.
Σήμερα, μετά μια μακρά πορεία, η προσωπική σχέση των δύο ανδρών είναι από τυπική έως ανύπαρκτη και η απευθείας επικοινωνία «κομμένη», παρότι οι κ. Σαμαράς και Καραμανλής γνωρίζονται από τα φοιτητικά τους χρόνια. Παλιοί νεοδημοκράτες, μάλιστα, επιβεβαιώνουν ότι ο νεαρός τότε Καραμανλής ήταν μεταξύ θερμών «αφισοκολλητών» νεολαίων που είχαν αναλάβει να βάψουν γαλάζια την Καλαμάτα πριν από την πρώτη, κεντρική ομιλία του 26χρονου, τότε, Σαμαρά στις εκλογές του 1977. Ηταν αυτές που του άνοιξαν την πόρτα για τη Βουλή.
Αντίστοιχα, ο νυν πρωθυπουργός ήταν εκείνος που ξενάγησε τον κ. Καραμανλή στο κτίριο της Βουλής, μετά την πρώτη του εκλογή ως βουλευτού Θεσσαλονίκης το 1989.
Το νεοδημοκρατικό παρασκήνιο βρίθει ιστοριών για τις ζωηρές παρέες της εποχής, οι οποίες όμως σταδιακά αραίωσαν, αφού οι δύο φίλοι, λόγω κυρίως των επιλογών «των μεγαλυτέρων», ακολουθούν διαφορετικές πορείες. Ο Αντ. Σαμαράς γίνεται εκ των στενότερων συνεργατών του Ευαγγ. Αβέρωφ, ενώ ο φίλος του Κώστας παραμένει σταθερός στις επιλογές του καραμανλικού στρατοπέδου, το οποίο διακριτικά αλλά ευδιάκριτα δείχνει την προτίμησή του στον Γ. Ράλλη.
Οι δρόμοι απομακρύνθηκαν ακόμη περισσότερο, όταν ο πολιτικός μέντορας του κ. Σαμαρά έδωσε το σύνθημα της μάχης εναντίον του Μιλτ. Εβερτ, για τον οποίον ο Κ. Καραμανλής ουδέποτε έκρυψε την αγάπη του. Η αποπομπή Σαμαρά από την κυβέρνηση Μητσοτάκη και η μετέπειτα ίδρυση της ΠΟΛΑΝ μεγαλώνουν κι άλλο τη μεταξύ τους απόσταση, με τον κ. Καραμανλή να λειτουργεί με κομματική «νομιμοφροσύνη».
«Πρέπει να γυρίσει ο Αντώνης στη Ν.Δ.», λέει μετά την εκλογή του στην ηγεσία του κόμματος ο κ. Καραμανλής, ο οποίος, ωστόσο, θεωρεί ότι η απώλεια της εξουσίας κυριολεκτικά στο νήμα, το 2000, δεν διευκολύνει το εγχείρημα. Στη διετία που ακολουθεί, η μεταξύ τους επικοινωνία είναι σχεδόν ανύπαρκτη, με αποκορύφωμα την επίσκεψη Καραμανλή στη γενέτειρα του κ. Σαμαρά, στην οποία δεν ανταλλάσσουν παρά τυπικές χειραψίες, τροφοδοτώντας πολλές ενδονεοδημοκρατικές συζητήσεις για τις προθέσεις τού τότε προέδρου σχετικά με το πολιτικό μέλλον του Μεσσήνιου.
Παρά τη φαινομενική απόσταση όμως, η οποία κατά πολλούς συνδεόταν με την επιθυμία του τότε προέδρου να μη διαταράξει τις σχέσεις με την κυρία Μπακογιάννη, ο Κ. Καραμανλής στέλνει σε τακτά χρονικά διαστήματα λοχαγούς και άλλους στενούς συνεργάτες στην Κηφισιά για να διαμηνύσουν στον Αντ. Σαμαρά ότι «χθες ο πρόεδρος είχε την κουβέντα του».
Οι τότε συνομιλητές του κ. Καραμανλή λένε ότι ο πρόεδρος, ο οποίος θεωρούσε απολύτως αναγκαία την επανένωση των δυνάμεων και τη διεύρυνση της παράταξης, παρακολουθούσε μάλλον με ενόχληση τη διαφαινόμενη από την αρθρογραφία του έμμεση στήριξη του κ. Σαμαρά στην εξωτερική πολιτική του τότε υπουργού Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου.
Αλλωστε, ήταν η εποχή που το ΠΑΣΟΚ του κ. Σημίτη επιχειρούσε τη δική του διεύρυνση με τους κ. Μάνο, Ανδριανόπουλο, Κοντογιαννόπουλο κ.ά.
Η επάνοδος μέσω της Ευρωβουλής
Λίγο πριν από τα Χριστούγεννα του 2003, ο Κ. Καραμανλής αποσαφηνίζει προς κάθε κατεύθυνση ότι το «βέτο» Μητσοτάκη έχει μικρή σημασία μπροστά στη σημασία της επόμενης αναμέτρησης, κατά την οποία «κρίνονται» τα πάντα. Τηλεφωνεί στον Αντ. Σαμαρά και στη συνάντηση που ακολουθεί, τον διαβεβαιώνει ότι η πορεία επανόδου θα ξεκινήσει από την Ευρωβουλή και θα συνεχίσει από τη Μεσσηνία… Οπερ και εγένετο.
Το κλίμα στις σχέσεις τους είναι άριστο. Τρίτο πρόσωπο, μάλιστα, διηγείται μία χαρακτηριστική ιστορία λίγο μετά την εκλογική νίκη του 2004.
Ο νεοεκλεγείς πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής καλεί τον Αντ. Σαμαρά στο σπίτι του στη Ραφήνα για εφ’ όλης της ύλης συζήτηση. Επειτα από κάποια ώρα, επιβιβάζονται και οι δύο στο πρωθυπουργικό αυτοκίνητο για να ολοκληρώσουν εν κινήσει την κουβέντα τους. Σε ένα σημείο της διαδρομής προς την Αθήνα, φορτηγά αδειάζουν μπάζα σε ένα ρέμα. Ο κ. Σαμαράς προτείνει να σταματήσουν το αυτοκίνητο και να φωνάξουν την αστυνομία προκειμένου να συλληφθούν οι παρανομούντες. Ο τότε πρωθυπουργός απάντησε ότι η στιγμή δεν είναι κατάλληλη για τέτοιου είδους επέμβαση…
Στις ευρωεκλογές του 2004, ο κ. Σαμαράς καταλαμβάνει έδρα στην Ευρωβουλή, ενώ μήνες πριν από τις εκλογές του 2007 είναι από τους πρώτους που ανακοινώνεται ότι θα συμμετέχουν στις εθνικές λίστες.
Μέχρι σήμερα, οι καραμανλικοί θεωρούν την τοποθέτησή του στο υπουργείο Πολιτισμού ως δώρο του τότε πρωθυπουργού προς τον κ. Αντ. Σαμαρά, ο οποίος δι’ αυτής της οδού είχε την ευκαιρία να συμμετέχει στο κυβερνητικό σχήμα όχι όμως και στη φθορά από την ασκούμενη οικονομική πολιτική. Κι ας γκρίνιαζε ο ίδιος ότι ουδέποτε έγινε αποδεκτό το αίτημά του για πρόσθετα κονδύλια στον πολιτισμό.
Τις δραματικές ώρες που ακολούθησαν την πρωτόγνωρη ήττα της Ν.Δ. στις εκλογές του 2009, όσοι από τους στενούς του συνεργάτες επισκέπτονταν τον Κ. Καραμανλή, στο ισόγειο πια και όχι στο γραφείο του στη Ρηγίλλης, διαβεβαιώνουν ότι ο πρώην πρωθυπουργός υπογράμμιζε την εκατέρωθεν πολύ καλή συνεργασία του με την Ντόρα Μπακογιάννη, αλλά και να μην αντιστέκεται, εν συνεχεία, στην κλιμακούμενη τάση για εκλογή του νέου αρχηγού από τη βάση.
Στους πρώτους μήνες της θητείας του, ο εκλεγμένος από τη βάση αρχηγός μεταδίδει με κάθε τρόπο την εντύπωση ότι θεωρεί πολύτιμη την εμπειρία και το κεφάλαιο Καραμανλή, ενώ σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις εκφράζεται πολύ θετικά για τα τακτικά πολιτικά ανακλαστικά του πρώην πρωθυπουργού. Το σηματοδοτεί, μάλιστα, με τον πιο ηχηρό τρόπο, όταν στις παραμονές της κρίσιμης απόφασης για την υπογραφή ή μη του Μνημονίου, επισκέπτεται τον πρώην πρωθυπουργό στο γραφείο του στη Βουλή και του ζητεί την άποψή του. «Οποια απόφαση πάρεις σήμερα, να ξέρεις ότι θα πρέπει να την κρατήσεις μέχρι τέλους, διότι το ζήτημα είναι πολυεπίπεδο και έχει να κάνει με την πορεία της πατρίδας αλλά και της παράταξης», λέγεται ότι είπε τότε ο κ. Καραμανλής. Λέγεται ακόμη ότι ο πρώην πρωθυπουργός ήταν ο βασικός εισηγητής της πρότασης να αναδειχθεί ως κεντρικό διακύβευμα των εκλογών του περασμένου καλοκαιριού το δίλημμα «ευρώ ή δραχμή» προκειμένου να φοβηθούν οι «νοικοκύρηδες» ψηφοφόροι της Ν.Δ. αλλά και της μετριοπαθούς αριστεράς.
Μετά τις πρώτες εκλογές, οι τηλεφωνικές επικοινωνίες μεταξύ της Συγγρού και του γραφείου Καραμανλή πληθαίνουν. Οι συνεργάτες του πρώην πρωθυπουργού νιώθουν ότι ο πρόεδρος της Ν.Δ. θέλει να βεβαιωθεί ότι δεν θα υπάρξει κίνηση αμφισβήτησής του από τη δική τους πλευρά.
Ο κ. Σαμαράς δίνει σε κάθε αφορμή εντολή στους συνεργάτες του να διαχειριστούν με προσοχή θέματα που αφορούν την πενταετή γαλάζια διακυβέρνηση, αλλά τα απόνερά της φαντάζουν συχνά απειλητικά για το νέο σύστημα εξουσίας και της μάχης του για κατάκτηση εκλογικής νίκης.
Οι τριγμοί για την υπόθεση του Βατοπεδίου δημιουργούν για πρώτη φορά ορατό ρήγμα στις σχέσεις των δύο πλευρών, στις οποίες καταγράφεται εκατέρωθεν επιφυλακτικότητα. Τις πιο δύσκολες αποστολές αναλαμβάνει πάντα ο κ. Τ. Μπαλτάκος, ο οποίος θεωρείται… βαθύ κράτος της Ν.Δ. και χαίρει της απολύτου εμπιστοσύνης και των δύο αρχηγών.
Η απευθείας επικοινωνία των δύο ανδρών αρχίζει και εξαντλείται σε τυπικά τηλεφωνήματα για ανταλλαγή ευχών, παρουσίες σε εκδηλώσεις και αυτονόητες κινήσεις, όπως η δημόσια στήριξη Καραμανλή στη Ν.Δ. στις παραμονές των εκλογών.
Μόνη εξαίρεση, η επικοινωνία Σαμαρά - Καραμανλή εν όψει της μετάβασης του πρωθυπουργού στη Ρωσία, με το σύστημα εξουσίας της οποίας ο πρώην πρωθυπουργός είχε εμβαθύνει τις σχέσεις.
«Αφήστε τα αυτά, θα χάσουμε τον κόσμο»
Η σημερινή, επίμονη σιωπή του Κων. Καραμανλή στις εκφράσεις οργής των συνομιλητών του για τις πρόσφατες βολές Στουρνάρα κατά της γαλάζιας διακυβέρνησης 2004-09, κατά γενική εκτίμηση δεν αποτελεί επανάληψη της πάγιας στάσης που τηρεί μετά την αλλαγή φρουράς στη Ν.Δ., αλλά ένδειξη έντονης ενόχλησης.
Πιθανότατα γιατί, πέραν των άλλων, αυτή τη φορά, η εμφανής απροθυμία του Μεγάρου Μαξίμου να «ξορκίσει» τις απόψεις του προερχόμενου από τον χώρο του ΠΑΣΟΚ υπουργού Οικονομικών, εκλαμβάνεται από το περιβάλλον Καραμανλή ως ισχυρή ένδειξη της βούλησης Σαμαρά να κλείσει τον πρώτο ιστορικό κύκλο της παράταξης που ίδρυσε ο Κων. Καραμανλής, μετεξελίσσοντας τη Ν.Δ. σε ένα κόμμα με τελείως άλλα χαρακτηριστικά από εκείνα που της προσδόθηκαν τις προηγούμενες δεκαετίες.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ο ίδιος ο πρώην πρωθυπουργός διεμήνυσε άπαξ τη δυσφορία του το φθινόπωρο, όταν πρωτοξεκίνησε η συζήτηση για τη δημιουργία μεγάλου ευρωπαϊκού μετώπου, το οποίο προϋποθέτει βεβαίως τη διάλυση της Ν.Δ.
Οπως καταμαρτυρούν ανώτατα κομματικά στελέχη, ο κ. Καραμανλής σχολίασε με έμφαση «αφήστε τα αυτά, θα χάσουμε όλον τον κόσμο από τα δεξιά μας προς τη Χρυσή Αυγή»…
