Οι επιλογές της Ιαπωνίας για την Βόρεια Κορέα
Το Τόκιο θα εξοπλιστεί για ένα προληπτικό χτύπημα;
J. Berkshire Miller
(Πηγή : http://foreignaffairs.gr/)
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η Βόρεια Κορέα [1] εκτόξευσε τέσσερις βαλλιστικούς πυραύλους προς την Ιαπωνία. Τρεις από αυτούς προσγειώθηκαν στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της Ιαπωνίας, λιγότερο από 200 μίλια από τις ακτές της χώρας, σε μια περιοχή όπου συχνάζουν ιαπωνικά αλιευτικά σκάφη.
Η πυραυλική δοκιμή, όπως υποστήριξαν τα βορειοκορεατικά κρατικά μέσα ενημέρωσης, είχε ως στόχο «τις βάσεις των αμερικανικών ιμπεριαλιστικών επιθετικών δυνάμεων στην Ιαπωνία». Με το να επιδείξει ότι θα μπορούσε να πραγματοποιήσει την λεγόμενη σαρωτική επίθεση (saturation attack) –μια επίθεση στην οποία ένα τεράστιο φράγμα πυραύλων θα κατακλύσει τις άμυνες της Ιαπωνίας [2]- η Pyongyang προσπάθησε να αποδυναμώσει την αξιοπιστία της στρατιωτικής αποτροπής που η Ιαπωνία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Νότια Κορέα [3] έχουν δομήσει εναντίον της.
Η Βόρεια Κορέα έχει πραγματοποιήσει δεκάδες δοκιμές πυραύλων και τρεις πυρηνικές δοκιμές, από τότε που ο Κιμ Γιονγκ-ουν ανέλαβε τα καθήκοντά του στα τέλη του 2011. Κατά την ίδια περίοδο, οι πυραυλικές δυνατότητες της Πιονγιάνγκ έχουν μεγαλώσει και η ευπάθεια του οπλοστασίου της απέναντι σε επίθεση, έχει μειωθεί.
Τον περασμένο Αύγουστο, η Βόρεια Κορέα δοκίμασε με επιτυχία έναν βαλλιστικό πύραυλο που εκτοξεύτηκε από υποβρύχιο. Τον Φεβρουάριο, δοκίμασε έναν μέσου βεληνεκούς βαλλιστικό πύραυλο που κινείται από στερεά καύσιμα [4] -ένα τεχνολογικό άλμα που θα επιτρέψει στην Πιονγιάνγκ να μειώσει δραματικά τα σημάδια μιας επικείμενης εκτόξευσης, βοηθώντας να προστατέψει τους πυραύλους της από προληπτικά χτυπήματα. Το καθεστώς Κιμ [5] προσπαθεί τώρα να δημιουργήσει μια πυρηνική κεφαλή αρκετά μικρή ώστε να χωρέσει στην μύτη ενός πυραύλου, ένα βήμα προς τον τελικό στόχο της δημιουργίας ενός διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου που θα μπορούσε να φέρει μια πυρηνική βόμβα στις ηπειρωτικές Ηνωμένες Πολιτείες. Μέσα από ένα περίτεχνο παιχνίδι τεχνασμάτων που περιλαμβάνει κινητούς εκτοξευτές πυραύλων και διαφοροποίηση των χώρων εκτόξευσής τους, η Βόρεια Κορέα προσπάθησε να σπείρει αμφιβολίες στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα για την δυνητική αποτελεσματικότητα της προληπτικής δράσης.
Όλες αυτές οι εξελίξεις ανησυχούν τους Ιάπωνες πολιτικούς, βαθαίνοντας μια μακρά συζήτηση στο Τόκιο σχετικά με την στάση της χώρας για την ασφάλειά της [6]. Επίμαχο θέμα είναι αν η ενίσχυση των δυνατοτήτων αντιπυραυλικής άμυνας της Ιαπωνίας θα είναι αρκετή για να αντιμετωπίσει την απειλή και κατά πόσον το Τόκιο θα πρέπει να εξοπλιστεί για ένα προληπτικό χτύπημα κατά της Βόρειας Κορέας -μια κίνηση που θα μπορούσε να ξυπνήσει την οργή της Κίνας και να δημιουργήσει εγχώρια διαμάχη λόγω των συνταγματικών περιορισμών της ίδιας της Ιαπωνίας.
Ο Ιάπωνας πρωθυπουργός, Σίνζο Άμπε, στην Βουλή μετά τις αναφορές για πυραυλική δοκιμή από την Βόρεια Κορέα, στο Τόκιο, τον Μάρτιο του 2017. ISSEI KATO / REUTERS
ΠΟΥ ΣΤΕΚΕΤΑΙ Η ΙΑΠΩΝΙΑ
Η τρέχουσα άμυνα της Ιαπωνίας κατά των πυραύλων της Βόρειας Κορέας βασίζεται σε ένα σύστημα δύο επιπέδων. Στη Θάλασσα της Ιαπωνίας, ιαπωνικά αντιτορπιλικά εξοπλισμένα με το σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας Aegis χρησιμεύουν ως τα αναχαιτιστικά πρώτης γραμμής της χώρας. Χερσαίες συστοιχίες Patriot Advanced Capability-3 (PAC-3) παρέχουν ένα δεύτερο επίπεδο προστασίας. Αυτό το σύστημα είναι αποτελεσματικό από ορισμένες απόψεις, αλλά γίνεται ολοένα και πιο ανεπαρκές υπό το πρίσμα της επέκτασης των δυνατοτήτων των Βορείων -ιδιαίτερα η δυνητική του ικανότητα για μια σαρωτική επίθεση στην οποία πολλαπλά βλήματα θα εκτοξευτούν σε διαφορετικούς στόχους.
Καθώς η στρατηγική θέση της Ιαπωνίας έχει επιδεινωθεί, το ενδιαφέρον των Ιαπώνων πολιτικών για νέες στρατιωτικές δυνατότητες έχει αυξηθεί, θέτοντας στο κέντρο της πολιτικής της χώρας μια μακρόχρονη τεχνοκρατική συζήτηση για το πώς να ανταποκριθεί [η χώρα] στην απειλή της Βόρειας Κορέας. Την ίδια ημέρα της πυραυλικής δοκιμής της Πιονγκγιάνγκ, ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Σίνζο Άμπε [7] είπε στην Βουλή ότι η απειλή από την Βόρεια Κορέα είχε φθάσει σε ένα «νέο στάδιο». Μια ημέρα αργότερα, ο Itsunori Onodera [8] -ο πρόεδρος της επιτροπής του κυβερνώντος Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος που ασχολείται με την βορειοκορεατική πυραυλική απειλή και πρώην υπουργός Άμυνας- τόνισε την ανάγκη η Ιαπωνία να αρχίσει να εξετάζει επιθετικές επιλογές. «Αν μας επιτεθούν βομβαρδιστικά [αεροσκάφη] ή μας βομβαρδίσουν πολεμικά πλοία, θα απαντήσουμε με τον ίδιο τρόπο», είπε στο Reuters. «Το να χτυπήσουμε μια χώρα που ρίχνει πυραύλους σε εμάς δεν είναι διαφορετικό». (Πολλοί πολιτικοί της αντιπολίτευσης, όπως ο Akihisa Nagashima, ένα βασικό μέλος του Δημοκρατικού Κόμματος στην Βουλή και πρώην αναπληρωτής υπουργός Άμυνας, συμφωνούν ότι η αμυντική στάση της Ιαπωνίας έχει ανάγκη μεταρρύθμισης, αν και η φύση των αλλαγών είναι αμφιλεγόμενη).
Στους επόμενους μήνες, το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα θα υποβάλει έκθεση προς την κυβέρνηση περιγράφοντας τις επιλογές της Ιαπωνίας για την αντιμετώπιση της απειλής της Βόρειας Κορέας. Το Τόκιο έχει ήδη δεσμεύσει 1 δισεκατομμύριο δολάρια για την αναβάθμιση των αναχαιτιστικών PAC-3, και εξετάζει επίσης την ανάπτυξη επίγειων συστημάτων Aegis για να συμπληρώσει τις θαλάσσιες δυνατότητές του. Τον Φεβρουάριο, η Ιαπωνία πραγματοποίησε μια επιτυχημένη κοινή με τις Ηνωμένες Πολιτείες δοκιμή του συστήματος Standard Missile-3 Block ΙΙΑ [9] –ένα αναχαιτιστικό πυραύλων συνδεδεμένο με το σύστημα Aegis που, αν αναπτυχθεί στην Ιαπωνία, θα βελτιώσει την πυραυλική άμυνα της χώρας τόσο στην ξηρά όσο και στην θάλασσα.
Πολλοί στο Τόκιο εξετάζουν τώρα το ενδεχόμενο να προστεθεί ένα τρίτο στρώμα στις πυραυλικές άμυνες της Ιαπωνίας, ζητώντας από την Ουάσιγκτον να αναπτύξει το σύστημα Terminal High Altitude Area Defense (THAAD) στην Ιαπωνία. Το εξελιγμένο ραντάρ του THAAD και η ικανότητά του να καταστρέψει τα εισερχόμενα βλήματα σε υψηλό υψόμετρο, θα μειώσει τις διαρροές που παράγονται από την αναχαίτιση πυραύλων, περιορίζοντας την ζημιά σε αυτή που θα μπορούσαν να προκαλέσουν τα συντρίμμια τους σε κατοικημένες περιοχές, ένα πλεονέκτημα που θα είναι ακόμη πιο πολύτιμο σε περίπτωση πυρηνικής επίθεσης. (Οι Ηνωμένες Πολιτείες αυτή την στιγμή αναπτύσσουν το THAAD στη Νότια Κορέα [10], σε μια κίνηση στην οποία η Κίνα έχει αντιταχθεί).
Τα μέτρα αυτά θα είναι χρήσιμα, αλλά μπορεί να μην είναι αρκετά για να αποτρέψουν μια επίθεση της Βόρειας Κορέας ή να αντέξουν σε μια ιδιαίτερα εξελιγμένη [επίθεση]. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι Ιάπωνες πολιτικοί συζητούν επίσης την απόκτηση όπλων που θα επέτρεπαν στην χώρα τους να καταστρέψουν τους βορειοκορεατικούς πυραύλους πριν εκτοξευθούν, ίσως σε συνδυασμό με τις Ηνωμένες Πολιτείες -μια δυνατότητα που η Ιαπωνία δεν έχει τώρα. Για παράδειγμα, η Ιαπωνία θα μπορούσε να αγοράσει πυραύλους Tomahawk από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ή θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το μαχητικό F-35A, που η Ιαπωνία έχει προετοιμαστεί για να προμηθευτεί τα επόμενα χρόνια, για να χτυπήσει βορειοκορεατικούς στόχους. Κατευθυνόμενα βλήματα ακριβείας, όπως το Joint Air-to-Surface Standoff Missile της Lockheed Martin, είναι μια άλλη επιλογή. Οι καλύτερες επιλογές μεταξύ αυτών των προληπτικών επιλογών είναι εκείνες που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν καλά με τα αντιτορπιλικά της Ιαπωνίας στην θάλασσα της Ιαπωνίας, όπως το F35A και οι πύραυλοι κρουζ Tomahawk.
ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΦΘΗΝΑ
Η συζήτηση για το αν πρέπει να αποκτηθούν αυτά τα είδη των όπλων θα ενταθεί πιθανότατα κατά τους προσεχείς μήνες, εάν η Βόρειος Κορέα εντείνει τις προκλήσεις της. Αυτό είναι πιθανό να περιπλέξει την συζήτηση για την αναθεώρηση του ειρηνιστικού συντάγματος της Ιαπωνίας [11], το οποίο έχει εμποδίσει το Τόκιο από το να έχει έναν παραδοσιακό στρατό από τότε που τελείωσε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Επίσης απαγορεύει στην Ιαπωνία να προμηθεύεται επιθετικά οπλικά συστήματα, όπως διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους και μεγάλου βεληνεκούς στρατηγικά βομβαρδιστικά αεροπλάνα, που θα υπερέβαιναν το ελάχιστο επίπεδο της ισχύος που απαιτείται για την αυτο-άμυνα της χώρας. Το έγγραφο υπήρξε μαγνήτης για την κριτική από τους συντηρητικούς, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι είναι υπερβολικά απαγορευτικό. Η αναθεώρησή του φαίνεται να είναι ένας από τους κύριους στόχους του Άμπε˙ το αν θα είναι σε θέση να το πράξει πριν από την αποχώρησή του δεν είναι σαφές. Ο χρόνος που εξαντλείται δεν είναι τόσο πολύ θέμα όπως ήταν παλαιότερα: Ο Abe θα μπορούσε να παραμείνει θεωρητικά στην πρωθυπουργία μέχρι το 2021, χάρη σε μια αλλαγή των κανόνων του LDP, το οποίο επιτρέπει τώρα μια τρίτη θητεία για τον ηγέτη του κόμματος.
Ακόμη και στη σημερινή του μορφή, ωστόσο, το σύνταγμα της Ιαπωνίας δεν απαγορεύει κατ’ ανάγκην στην χώρα την διεξαγωγή προληπτικών χτυπημάτων ενάντια σε μια απειλή από την Βόρεια Κορέα. Το σύνταγμα μπορεί να επιτρέψει προληπτικές ενέργειες όταν είναι ο μόνος τρόπος για την διαφύλαξη της ασφάλειας της Ιαπωνίας έναντι επικείμενου κινδύνου και όταν πραγματοποιούνται με ένα αναλογικό ποσό ισχύος. Έτι περαιτέρω, αν και η επικρατούσα ερμηνεία του συντάγματος τοποθετεί έξω από τα όρια της αυτοάμυνας την ανάπτυξη των ιαπωνικών δυνάμεων στο εξωτερικό με στόχο την χρήση βίας, δεν αποκλείει ρητά το χτύπημα στόχων στο εξωτερικό με χρήση εξοπλισμού που εδρεύει στην Ιαπωνία. Αυτό αφήνει την πόρτα ανοιχτή στους νομοθέτες και τους νομικούς για να δικαιολογήσουν τη χρήση προληπτικών όπλων. Σε κάθε περίπτωση, η προμήθεια και η ανάπτυξη όπλων όπως οι πύραυλοι cruise δεν θα χρειαζόταν να πληρούν τις απαιτήσεις του συντάγματος για την χρήση βίας.
Αλλά υπάρχουν προκλήσεις για την απόκτηση δυνατοτήτων προληπτικού χτυπήματος που υπερβαίνουν το σύνταγμα. Κατ’ αρχάς, δεν είναι σαφές κατά πόσον τέτοιες δυνατότητες -ακόμα και όταν συνδυάζονται με ένα καθοδηγούμενο από τις ΗΠΑ χειρουργικό χτύπημα- θα είναι σε θέση να εξουδετερώσουν τα πυραυλικά προγράμματα της Πιονγιάνγκ, τα οποία αναπτύσσονται έτσι ώστε να αντέχουν προληπτικές επιθέσεις. Δεύτερον, το κόστος που συνδέεται με ένα τέτοιο χτύπημα, το οποίο κατά πάσα πιθανότητα θα περιλαμβάνει αντίποινα από την Βόρεια Κορέα εναντίον της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας, ίσως να αντισταθμίζει τα οφέλη. Και τέλος, η ανάπτυξη προληπτικών δυνατοτήτων από την Ιαπωνία θα προσελκύσει την προσοχή των ειρηνιστών στην Ιαπωνία και των αξιωματούχων αλλού στην περιοχή -ιδίως στην Κίνα- και θα βοηθήσει να τροφοδοτηθούν ψευδείς αφηγήσεις για δήθεν επαναστρατιωτικοποίηση της Ιαπωνίας. Το Πεκίνο είναι επίσης πιθανό ότι θα διαμαρτυρηθεί για την ανάπτυξη του THAAD ή άλλων συστημάτων αντιπυραυλικής άμυνας στην Ιαπωνία. Ακόμα κι αν αυτά τα επιχειρήματα από την Κίνα ακουστούν κούφια υπό το πρίσμα της δυνατότητας του ίδιου του Πεκίνου να χτυπήσει την Ιαπωνία, θα είναι δύσκολο για το Τόκιο να ενισχύσει την εθνική του ασφάλεια χωρίς να επιδεινώσει τις ευρύτερες εντάσεις στην βορειοανατολική Ασία. Οι Ιάπωνες αξιωματούχοι και οι σύμμαχοί τους στη Νότια Κορέα και τις Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να συνεχίσουν να συζητούν δημοσίως τις επιλογές τους ούτως ή άλλως, έστω και μόνο για να επισημαίνουν στην Πιονγκγιάνγκ ότι οι κλιμακώσεις της δεν θα αντιμετωπιστούν με την σιωπή.
* Ο J. BERKSHIRE MILLER είναι συνεργάτης Διεθνών Υποθέσεων στο Council on Foreign Relations και ανώτερος συνεργάτης για την Ανατολική Ασία στο Ινστιτούτο Ανατολής-Δύσης. Εδρεύει στο Τόκιο.
(Στην φωτογραφία : Άνθρωποι παρακολουθούν ένα ρεπορτάζ σχετικά με την πυραυλική δοκιμή της Βόρειας Κορέας σε έναν σιδηροδρομικό σταθμό στη Σεούλ, στη Νότια Κορέα, τον Φεβρουάριο του 2017. KIM HONG-JI / REUTERS)
Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.
Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/japan/2017-03-15/japans-north-ko...
Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/2017-02-13/trump-and-north-korea
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/japan/japans-new-realism
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2015-10-08/path-less-chosun
[4] http://www.japantimes.co.jp/news/2017/02/14/asia-pacific/solid-fuel-beli...
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2010-10-25/once-and-...
[6] https://www.foreignaffairs.com/articles/japan/2015-05-11/good-defense-ea...
[7] https://www.foreignaffairs.com/interviews/2013-05-16/japan-back
[8] http://www.reuters.com/article/us-northkorea-missiles-japan-idUSKBN16F0YE
[9] http://www.navy.mil/submit/display.asp?story_id=98719
[10] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2017-02-15/good-th...
[11] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2014-01-10/battle-ready-japan
