Η σπίθα του ’21
Γράφει ο Γιάννης Τριάντης
(Πηγή : http://www.eboulevard.gr)
Μια χούφτα κόσμος. Αλλά με πίστη και σθένος εναντίον της πανίσχυρης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που δυνάστευε το γένος και το κρατούσε υπόδουλο επί αιώνες.
Ακοίμητη η ελπίδα για αποτίναξη του ζυγού, συνεχής η προσπάθεια, όπως δηλούν τα γεγονότα, επισήμως καταγεγραμμένα που μιλούν για πλήθος προεπαναστατικών κινήσεων. Γεγονότα που αποκαλύπτουν εναργώς την αδιάλειπτη συνέχεια του Ελληνισμού, σε πείσμα των μικρόψυχων προσεγγίσεων που «σπέρνει» η αποδομητική λογική.
Η επανάσταση του ’21 ήταν η εξανάσταση του γένους. Το μεγαλείο της κλασσικής Ελλάδος, ο ένδοξος Βυζαντινισμός και το κήρυγμα της Ορθοδοξίας συνέθεσαν το εκρηκτικό επαναστατικό καύσιμο. Και σε συνδυασμό με την αμέριστη υποστήριξη που προσέφερε η δυτική διανόηση και η ρωσική πρωτοπορία, το όνειρο συγκροτημένης μαζικής επανάστασης έλαβε σάρκα και οστά…
Έχει ελάχιστη σημασία αν το ’21 ξεκίνησε την 25η Μαρτίου στην Αγία Λαύρα, αν υπήρχε Κρυφό Σχολειό ή αν δεν μιλούσαν ελληνικά κάποιοι από τους πρωταγωνιστές της Επανάστασης. Μύθοι και κατασκευές σε επιμέρους ζητήματα επισημαίνονται στην ιστορία όλων των κρατών, επομένως και στη δική μας. Κατά τούτο, επιβάλλεται να συζητήσουμε νηφάλια τα της ιστορικής διαδρομής, να εμπλουτίσουμε τα στοιχεία της, να διαγράψουμε ορισμένα και να προβληματιστούμε με στόχο την εθνική αυτογνωσία.
Όμως εκείνο που εντυπωσιάζει είναι η εμμονική επιθετικότητα ορισμένων ιστορικών να υπονομεύσουν ολοκληρωτικά την «εθνική αφήγηση». Το έλασσον ανάγεται σε μείζον, τα μεγαλειώδη υποβαθμίζονται και τα επώδυνα αυτονόητα, δηλαδή ζητήματα που αποτελούν κοινό τόπο (π.χ. σφαγές σε ταραγμένες επαναστατικές περιόδους) δαιμονοποιούνται και καυτηριάζονται ως εγκλήματα και παραδείγματα προς αποφυγήν (π.χ. Άλωση της Τριπολιτσάς). Δεν εκφέρουν απλώς την άποψή τους οι εν λόγω ιστορικοί. Δεν προσπαθούν να πείσουν με επιχειρήματα. Μιλούν πολεμικά. Χλευάζουν, λοιδορούν και εγκαλούν για εθνικισμό εκείνους που έχουν αντίθετη άποψη. Και δεν διαφέρουν σε τίποτε από τη χορεία των σοβινιστών της ακροδεξιάς άκρης, που διακρίνονται από έναν επιθετικό πρωτογονισμό εναντίον των αλλοδόξων.
Ρίχνοντας μια ματιά στην Επανάσταση του ’21, διακρίνεις ατόφια τα παθογενή που δυναστεύουν και σήμερα τον τόπο. Το νέο ελληνικό κράτος ξεκίνησε απελπιστικά εξαρτημένο από βαριά και δυσβάσταχτα δάνεια που εξελίχθηκαν σε διαρκή βρόχο. Ταυτόχρονα, η σωτήρια αρωγή των ξένων δυνάμεων εμπεριείχε τον σπόρο της εξάρτησης από ξένα κέντρα, γεγονός αναντίρρητο που διαμόρφωσε βαθμηδόν ένα καθεστώς υποτέλειας. Και βέβαια ουδείς καλόπιστος μπορεί να αρνηθεί ότι υπέβοσκε μονίμως ή έπαιρνε μορφή άγριας σύγκρουσης η διαμάχη μεταξύ πρωταγωνιστών της Επανάστασης.
Όλα τούτα ουδόλως υποτιμούν την αξία του ’21. Απεναντίας, δύνανται να αποδειχθούν πολύτιμα και να συμβάλουν στην εθνική αυτογνωσία. Συγκεκριμένα, όταν γνωρίζεις, μπορείς να δεις π.χ. την αφετηρία της εξάρτησης και το ευάλωτον μιας μικρής χώρας σε μια δύσκολη περιοχή της υφηλίου και να κρίνεις νηφάλια χωρίς να καταφεύγεις σε συνωμοσιολογικές θεωρίες. Επίσης, η μελέτη φαινομένων σχετικά με τη συμπεριφορά πολιτικών προσώπων και χώρων προσφέρει τη δυνατότητα αξιολογικής κρίσης που δεν έχει απλώς ιστορική αξία, αλλά παραπέμπει σε ζητήματα αρχών, αξιών και νοοτροπίας. Και εν πάση περιπτώσει, η Επανάσταση του ’21 μπορεί να αποτελέσει και σήμερα πηγή έμπνευσης. Σήμερα που η πατρίδα δυναστεύεται πολλαπλώς και δείχνει μετέωρη στο κενό, η σπίθα του ’21 -η προοπτική του εφικτού, δηλαδή- μπορεί να εξαρπάσει ιαματικά την επικράτεια και να δώσει νέα πνοή και προοπτική στον Ελληνισμό.
*Πρώτη μάχη των Ελλήνων κατά των Τούρκων στη γέφυρα της Αλαμάνας (σε στοχασμό Μακρυγιάννη) / Ζωγραφική: Παναγιώτης Ζωγράφος
