Το «ΣΥΡΙΖΑ effect» και οι μειώσεις στις συντάξεις
Γιώργος Στρατόπουλος
(Πηγή : http://www.protagon.gr/)
Αν δεν είχε μεσολαβήσει o ΣΥΡΙΖΑ που ανέκοψε την ανάκαμψη και βύθισε πάλι σε ύφεση την οικονομία, το ΑΕΠ θα ήταν αρκετά υψηλότερο και η... επάρατη για τους δανειστές συνταξιοδοτική δαπάνη θα έδειχνε χαμηλότερη. Και για αυτά ευθύνονται συγκεκριμένοι πολιτικοί, με ονοματεπώνυμο...Παρατηρήστε το διάγραμμα Ι. Ας υποθέσουμε πως οι γκρι μπάρες είναι ένα μέτρο της εμπιστοσύνης, με την οποία η διεθνής επενδυτική κοινότητα περιβάλλει την ελληνική οικονομία.
Οπως βλέπετε, από το 4o τρίμηνο του 2009 οι μπάρες χαμηλώνουν. Το 2012 σχεδόν εξαφανίζονται. Αλλά το 1o τρίμηνο του 2013 αρχίζουν πάλι ανοδική πορεία που διακόπτεται απότομα το 2015.
Ο,τι συνέβη μεταξύ 2010-2012 έχει αναλυθεί, η πτώση έχει επαρκώς εξηγηθεί: το ΑΕΠ της χώρας υποχώρησε κατά 25%, βγήκαμε εκτός αγορών, χρεοκόπησαν οι τράπεζες, μπήκαμε σε Μνημόνια κ.λπ. Μετά όμως, τι συνέβη το 1o τρίμηνο του 2015 εξίσου φοβερό και τρομερό; Συνέβη το «Syriza effect».
«Syriza effect» ονομάζω τη συστηματική και δραματική επιδείνωση όλων των δεικτών της οικονομίας το 2015. Επιδείνωση που προκάλεσε η κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ, που γύρισε το χρόνο πίσω, παρέτεινε την κρίση, ακύρωσε τις θυσίες και πρόσθεσε νέα βάρη στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις της χώρας.
Διάγραμμα Ι: Η έκθεση των ξένων τραπεζών στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα
To Διάγραμμα Ι απεικονίζει γραφικά την έκθεση των ξένων τραπεζών στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα (Πηγή: Bank for International Settlements-ultimate risk, εδώ) και αποτυπώνει ανάγλυφα τι ακριβώς προκάλεσε ο ΣΥΡΙΖΑ στη χώρα το 2015. Κι ακόμη δεν μπορούμε να πούμε με ακρίβεια πόσα χρόνια πίσω γύρισε το ρολόι της κρίσης λόγω Syriza effect.
Ξαφνιάζει πραγματικά η ένταση της εικόνας, το γεγονός ότι οι ξένες τράπεζες μηδένισαν την έκθεσή τους στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα μόλις σ’ ένα τρίμηνο (1ο του 2015).
Τρεις παρατηρήσεις επ΄αυτού.
Α. Η τάση μείωσης της έκθεσης στην Ελλάδα το 2015 ήταν εμφανής σε όλα τα ελληνικά αξιόγραφα και τους δείκτες που αποτυπώνουν την εμπιστοσύνη του επενδυτικού κόσμου στη χώρα (ομόλογα, μετοχές, καταθέσεις κ.λπ. εδώ).
Το γεγονός ότι η μείωση της έκθεσης των ξένων τραπεζών ήταν τόσο απότομη οφείλεται, κυρίως, στη φύση των συναλλαγών. Ήταν πολύ εύκολο στις τράπεζες να μειώσουν την έκθεσή τους αμέσως και χωρίς ζημιά. Αντιθέτως, όσοι επενδυτές ήθελαν, για τους ίδιους λόγους, να πουλήσουν μετοχές ή ομόλογα και να εγκαταλείψουν την Ελλάδα ήταν αναγκασμένοι να ρευστοποιούν τις θέσεις τους σιγά-σιγά, εξαιτίας της περιορισμένης ρευστότητας της χρηματιστηριακής αγοράς. Γι’ αυτό η επενδυτική τάση που καταγράφεται στο διάγραμμα Ι είναι η πιο αυθεντική αποτύπωση των διαθέσεων της επενδυτικής κοινότητας.
Β. Οι ξένες τράπεζες δεν είχαν ούτε το 2013 ούτε το 2014 ουσιαστική έκθεση στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Αυτό που αποτυπώνεται στις λογιστικές καταστάσεις των τραπεζών ως έκθεση είναι στην πραγματικότητα «δανεισμός έναντι ενεχύρου». Δηλαδή, οι ξένες τράπεζες παρείχαν ρευστότητα μικρής χρονικής διάρκειας στις ελληνικές, κρατώντας ως ενέχυρο ομόλογα EFSF (πρόκειται για συναλλαγές repos). Ακόμα κι αν οι ελληνικές τράπεζες αθετούσαν τις υποχρεώσεις τους, οι ξένες τράπεζες μπορούσαν να ρευστοποιήσουν τα ενέχυρα και να αποζημιωθούν 100%. Αυτό σημαίνει πως όταν οι ξένες τράπεζες έσπευδαν να μηδενίσουν τις θέσεις τους, δεν το έκαναν για να αποφύγουν κάποιο σοβαρό κίνδυνο. Κι αυτό κάνει ακόμη ισχυρότερο το statement που προκύπτει από την στάση των ξένων τραπεζών. Δεν λένε «φοβάμαι το ρίσκο της χώρας», γιατί δεν είχαν τέτοιο ρίσκο. Αυτό που λένε είναι «δεν θέλω να έχω καμία σχέση με αυτήν τη χώρα».
Γ. Δεν υπήρξε προκατάληψη ή φόβος των επενδυτών έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, δεν σταμάτησαν οι συναλλαγές με την Ελλάδα ενωρίτερα, ενόψει της ανόδου του στην εξουσία. Το αποδεικνύει το γεγονός ότι η έκθεση των ξένων τραπεζών στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα στο τέλος του 2014 ήταν ίδια με το κλείσιμο του 2013. Η διακοπή των συναλλαγών έγινε το 1ο τρίμηνο του 2015. Οι επενδυτές, δηλαδή, περίμεναν, είδαν, αντιλήφθηκαν και το ‘βαλαν στα πόδια!
Άλλωστε, η επενδυτική κοινότητα δεν είχε λόγο ν’ αποχωρήσει από την ελληνική αγορά νωρίτερα. Το 2014 δεν μπορούσε να φανταστεί τι σημαίνει «ΣΥΡΙΖΑ». Όλοι υπέθεταν πως ο κ. Τσίπρας ήταν ο «Λούλα» (πρόεδρος τότε της Βραζιλίας) της Μεσογείου, ένας σοσιαλιστής που υιοθετούσε λαϊκιστική ατζέντα και ρητορική για να κερδίσει την εξουσία αλλά στη συνέχεια θα εφάρμοζε ρεαλιστική πολιτική προς όφελος της οικονομίας, των πολιτών και των επενδυτών. Όμως, αποδείχτηκε πως και οι επενδυτές ήταν «μακριά νυχτωμένοι». Όπως και οι έλληνες πολίτες εξάλλου, που παρέδωσαν τη διοίκηση της χώρας σε περιθωριακές αριστερίστικες συνιστώσες, υπερήφανα και με μεγάλες προσδοκίες ανάκαμψης!
Οι επενδυτές άρχισαν να υποψιάζονται ακροθιγώς «τι εστί ΣΥΡΙΖΑ» μόλις στο τέλος του 2014. Υπενθυμίζω την υπόθεση ενός ενημερωτικού email που έστειλε ο αναλυτής του Capital Γιεργκ Σπόνερ προς τους πελάτες του. Το Capital είναι επενδυτικός κολοσσός. Συστηματικά τα τελευταία 20 χρόνια είχε σημαντικές επενδύσεις σε ελληνικές εισηγμένες εταιρείες. Στις 26/11/2014 οι καθηγητές Γιάννης Μηλιός και Γιώργος Σταθάκης επισκέφτηκαν το Λονδίνο και παρουσίασαν σε ομάδες επενδυτών το οικονομικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ. Η επενδυτική κοινότητα έμεινε εμβρόντητη. Ο αναλυτής του Capital περιέγραφε στους πελάτες του έναν τραγέλαφο με πολύ αρνητικά σχόλια και ανησυχίες για την Ελλάδα. Τότε, ο ΣΥΡΙΖΑ αμφισβήτησε την παρουσία του αναλυτή στις παρουσιάσεις και τα κίνητρά του – μίλησε για προβοκάτσια. Aν όμως διαβάσουμε ξανά, σήμερα, εκείνο το email, θα αναγνωρίσουμε πως οι εκτιμήσεις του συντάκτη του επαληθεύτηκαν.
Υπενθυμίζω μερικά ενδεικτικά σημεία (ολόκληρο εδώ):
«Ήμουν στη συνάντηση με τον Σταθάκη (15 επενδυτές) και σε μια χωριστή συνάντηση με τον κ. Γιάννη Μηλιό, επικεφαλής οικονομικό σύμβουλο (20 επενδυτές)….
Βγαίνοντας από τη συνάντηση όλοι ήθελαν να πουλήσουν τα πάντα στην Ελλάδα.
….περιμένω ότι αν ο ΣΥΡΙΖΑ πετύχει ποσοστό 36,5%, δηλαδή απόλυτη πλειοψηφία δεδομένων των +50 εδρών, θα δούμε να επαναλαμβάνεται το σενάριο της Κύπρου – μαζική φυγή καταθέσεων, οι επιχειρήσεις να μεταφέρουν ό,τι μπορούν στο εξωτερικό, ενώ θα σημειωθεί και απόλυτος τερματισμός ξένων επενδύσεων.
Εάν δεν ήταν τόσο σοβαροί την ώρα που μιλούσαν (οι κύριοι Μηλιός και Σταθάκης), θα νόμιζα ότι βρισκόμουν σε φαρσοκωμωδία στο θέατρο».
Παραθέτει μάλιστα κι ένα απάνθισμα από όσα είπαν οι υπεύθυνοι για το οικονομικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ προσπαθώντας να προσελκύσουν επενδύσεις.
«Αισθανόμαστε πιο κοντά στο Podemos και στο γερμανικό “die Linke”, αν και εκείνοι είναι υπέρ το δέον “φιλελεύθεροι”».
«Θα τερματίσουμε τη λιτότητα – είπαμε στον κόσμο που βγαίνει στους δρόμους να σταματήσει να κάνει διαμαρτυρίες, γιατί θα αναλάβουμε (σ.σ. την εξουσία) και θα τους φροντίσουμε».
«Πρόσληψη πολλών χιλιάδων υπαλλήλων σε κυβερνητικές θέσεις (σ.σ. Δημόσιο)».
«Πρωτογενές πλεόνασμα 1% με πάταξη της παραοικονομίας (δεν θα αποτελεί κίνητρο, γιατί οι φτωχοί θα έχουν τον βασικό μισθό των 750 ευρώ το μήνα (αστειεύονται…) – δεν θα υπάρχουν φόροι στα ακίνητα (κόστος 2 δισ. ευρώ), περικοπή όλων των φόρων κατά 20%, εκτός των υψηλών εισοδημάτων (κόστος 2 δισ. ευρώ), όλα θα πληρωθούν από τα 70 δισ. των απλήρωτων φόρων. Αναμένουν ότι η αύξηση του ΑΕΠ στη μετά την εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ εποχή θα απογειωθεί πάνω από 3-5%, καθώς οι ΜμΕ θα μπορούν να επενδύουν με κάθε εμπιστοσύνη (εδώ γελάμε δυνατά…). Αναμένουν επίσης (σ.σ. στον ΣΥΡΙΖΑ) ότι θα έρθει κύμα ξένων επενδύσεων».
Γιατί επιμένει το ΔΝΤ
Παρά τις αλλεπάλληλες μειώσεις στις συντάξεις, παραμένουμε το κράτος – μέλος της ΕΕ που δαπανά το μεγαλύτερο ποσοστό ΑΕΠ για συντάξεις. Εκεί εδράζεται η απαίτηση του ΔΝΤ για περαιτέρω μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 1% του ΑΕΠ.
Όμως, η συνταξιοδοτική δαπάνη ως % του ΑΕΠ μπορεί να μειωθεί με δύο τρόπους:
α) με μείωση του αριθμητή (μείωση δαπάνης) και
β) με αύξηση του παρονομαστή (αύξηση ΑΕΠ).
Και με δεδομένο ότι αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ κατά 6% ισοδυναμεί με μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 1% (από 17% σε 16%), αν δεν είχε μεσολαβήσει το «ΣΥΡΙΖΑ effect», που ανέκοψε την ανάκαμψη και βύθισε πάλι σε ύφεση την οικονομία, σήμερα το ΑΕΠ της Ελλάδας θα ήταν αρκετά υψηλότερο και η συνταξιοδοτική δαπάνη ως % του ΑΕΠ θα έδειχνε τουλάχιστον κατά 1% χαμηλότερη από το σημερινό επίπεδο.
Και δεν έχασαν μόνον οι συνταξιούχοι. Εχασαν και οι επιχειρήσεις, τα νοικοκυριά, οι άνεργοι… Χάσαμε όλοι. Οταν χάνει η χώρα, χάνουν όλοι ή σχεδόν όλοι, όσοι δραστηριοποιούνται εντός της επικράτειάς της.
Για τον εκτροχιασμό της ελληνικής οικονομίας από τις ράγες της ανάκαμψης το 2015 δεν ευθύνονται όσοι εμπιστεύτηκαν τον ΣΥΡΙΖΑ. Ευθύνονται συγκεκριμένοι πολιτικοί, με ονοματεπώνυμο. Και παρά τα πολύ κρίσιμα λάθη τους παραμένουν αλαζόνες και αμετροεπείς. Αφού τορπίλισαν το 2ο πρόγραμμα και υποθήκευσαν την οικονομία, ενώ υποσκάπτουν την επιτυχία του δικού τους 3ου προγράμματος δια των καθυστερήσεων, δηλώνουν κιόλας γεμάτοι αυτοπεποίθηση ότι «…δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Ή αυτή η κυβέρνηση θα πετύχει ή τα προγράμματα διάσωσης θα αποτύχουν οριστικά» (Αλέξης Τσίπρας εδώ).
(Ενα γκράφιτι στην Αθήνα. Οι συνταξιούχοι βρέθηκαν στο στόχαστρο όλων. Η μη αύξηση του ΑΕΠ επέτρεψε στους δανειστές να απαιτούν μεγαλύτερη μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης |Alexandros Michailidis / SOOC)
