Τα προβληματικά νησιά της Αιγύπτου
Η πολιτική της μεταβίβασης εδαφών στην Σαουδική Αραβία
Michael Wahid Hanna
(Πηγή : http://foreignaffairs.gr)
Στις 10 Απριλίου, η Αίγυπτος ανακοίνωσε ότι θα μεταφέρει τον έλεγχο του Tiran και του Sanafir, δύο μικρών νησιών της Ερυθράς Θάλασσας [1], των οποίων η κυριότητα αμφισβητείται επί δεκαετίες, στην Σαουδική Αραβία, προκαλώντας οργισμένη αντίδραση σε ολόκληρη την Αίγυπτο.
Η εγχώρια αντίδραση έχει επισκιάσει τις περιφερειακές και εγχώριες πραγματικότητες που ήρθαν στο φως από την μεταβίβαση: Οι νομικές αξιώσεις της Σαουδικής Αραβίας στα νησιά δεν είναι παράλογες ή αβάσιμες και το αιγυπτιακό καθεστώς βρίσκεται σε επισφαλή κατάσταση, καθώς προσπαθεί να ισορροπήσει τα εγχώρια πάθη με τα διεθνή συμφέροντα. Δεν είναι λιγότερο σημαντικό το τι σημαίνει η συμφωνία για το Ισραήλ και την Σαουδική Αραβία.
Το 1906, η υπό βρετανικό έλεγχο Αίγυπτος κατέλαβε τα νησιά, σε μια προσπάθεια να δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες στο έδαφος πριν οριοθετηθεί το ανατολικό σύνορό της με την Οθωμανική Αυτοκρατορία αργότερα εκείνο το έτος. Παρά το γεγονός ότι η Αίγυπτος κέρδισε την επίσημη ανεξαρτησία της το 1922, το Ηνωμένο Βασίλειο επιφυλάχθηκε του δικαιώματός του να διατηρήσει τον έλεγχο της ασφάλειας επί της πρώην αποικίας του, χρησιμοποιώντας την ως βάση κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το Ηνωμένο Βασίλειο επίσης δεν αναγνώρισε ποτέ επίσημα την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων της Αιγύπτου, η οποία περιελάμβανε τα νησιά. Υπό το φως αυτών των περιστάσεων, το νομικό καθεστώς των νησιών παρέμεινε ασαφές μέχρι το 1949.
Μια αλληλουχία γεγονότων το 1949 και το 1950, ωστόσο, έθεσε μια σειρά από προηγούμενα που ενίσχυσαν την Σαουδική διεκδίκηση για την κυριαρχία των νησιών. Τον Μάρτιο του 1949 το Ισραήλ κατέλαβε την Umm al-Rashrash (αργότερα γνωστή ως Eilat [2]), μια πόλη σφηνωμένη ανάμεσα στην Αίγυπτο και την Σαουδική Αραβία, η οποία βλέπει τα δύο νησιά απέναντι από τον κόλπο της Άκαμπα. Μετά από αυτό το περιστατικό και φοβούμενη τις προθέσεις του Ισραήλ, η Σαουδική Αραβία ζήτησε από τις αιγυπτιακές δυνάμεις να καταλάβουν τα νησιά, σε μια προσπάθεια να εμποδίσουν τα ισραηλινά σκάφη να περνούν από τα Στενά του Tiran. Σtο έγκυρο βιβλίο του, Τα κράτη της Μέσης Ανατολής και το Δίκαιο της Θάλασσας (The Middle Eastern States and the Law of the Sea), ο μελετητής Ali A. el-Hakim σημειώνει ότι η συμφωνία μεταξύ Αιγύπτου και Σαουδικής Αραβίας για τα νησιά κοινοποιήθηκε σε άλλες χώρες μέσω ενός αιγυπτιακού μνημονίου γραμμένου το 1950. Το έγγραφο σημείωνε ότι «η κυβέρνηση της Αιγύπτου ενεργώντας σε πλήρη συμφωνία με την κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας έδωσε εντολή να καταληφθούν αποτελεσματικά αυτά τα δύο νησιά. Αυτή η κατοχή είναι τώρα ένα τετελεσμένο γεγονός».
Καθώς οι αιγυπτο-σαουδικές σχέσεις επιδεινώθηκαν κατά την διάρκεια της εποχής του Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ [3], διαφωνίες προέκυψαν για μια ακόμη φορά για την κυριαρχία των νησιών, με την Σαουδική Αραβία να επιμένει ότι της ανήκει δικαιωματικά το έδαφος και την Αίγυπτο να επανέρχεται στις προηγούμενες αξιώσεις κυριαρχίας της. Κατά την διάρκεια μιας συνεδρίας του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών το 1954, η Αίγυπτος υποστήριξε ότι τα νησιά είναι δικά της, αλλά, το σημαντικότερο, αργότερα ήταν σιωπηλή όταν η Σαουδική Αραβία υποστήριξε την κυριαρχία επί του εδάφους το 1957. Αυτό το είδος της ασυνέπειας έχει υπονομεύσει το αίτημα της Αιγύπτου.
Μετά τη Πόλεμο των Έξι Ημερών τον Ιούνιο του 1967 το Ισραήλ κατέλαβε τα [νησιά] Tiran και Sanafir, αλλά τα επέστρεψε στην Αίγυπτο το 1982 ως μέρος της συνθήκης ειρήνης του 1979 [4]. Η συνθήκη ορίζει τα νησιά ως μέρος της Ζώνης του Σινά Γ [5], ένας προσδιορισμός που σημαίνει ότι μόνο οι Πολυεθνικές Δυνάμεις και Παρατηρητές (μια ειρηνευτική δύναμη που επιβλέπει την ειρηνευτική συμφωνία) και η αιγυπτιακή αστική αστυνομία μπορούν να σταθμεύουν εκεί. Σύμφωνα με την επίσημη αλληλογραφία μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών της Αιγύπτου και της Σαουδικής Αραβίας εκείνης της εποχής -Ahmed Asmat Abdel Meguid και Σαούντ αλ Φαϊζάλ- το Κάιρο ζήτησε από το Ριάντ να αναβάλει τις συζητήσεις της τελικής ιδιοκτησίας των νησιών για μετά την απόσυρση του Ισραήλ από όλα τα αιγυπτιακά εδάφη, σύμφωνα με την συνθήκη ειρήνης.
Αιγύπτιοι διαδηλωτές και μέλη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στο Κάιρο της Αιγύπτου, φωνάζουν συνθήματα εναντίον του προέδρου Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι και της κυβέρνησης κατά την διάρκεια διαδήλωσης διαμαρτυρόμενοι για την απόφαση της κυβέρνησης να μεταβιβάσει στην Σαουδική Αραβία δύο νησιά στην Ερυθρά Θάλασσα, στις 15 Απριλίου 2016. AMR ABDALLAH DALSH / REUTERS
Τα νομικά και ιστορικά ζητήματα πίσω από την μεταβίβαση επισκιάστηκαν από ένα συνδυασμό υπερ-εθνικισμού, που εξαπέλυσε το πραξικόπημα του Σίσι [6] τον Ιούλιο του 2013, και μακροχρόνιας αιγυπτιακής δυσαρέσκειας για τον πλούτο του Κόλπου. Η διαφορά, όμως, αποτελεί από καιρό ένα σημείο συζήτησης και διαπραγμάτευσης μεταξύ του Καΐρου και του Ριάντ. Για παράδειγμα, η δήλωση του Καΐρου τον Ιούλιο του 2015, ήτοι μια κοινή οικονομική και στρατιωτική συμφωνία για την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των δύο χωρών, σημείωσε ότι ο ορισμός των θαλάσσιων συνόρων ήταν ένας βασικός τομέας συνεργασίας.
Το κοινό έχει θεωρήσει την μεταβίβαση ως παραχώρηση που επιβεβαιώνει την αδυναμία και την εξάρτηση [της Αιγύπτου] από την Σαουδική Αραβία. Οι οπτικές της συναλλαγής για την πρόσφατη συμφωνία -συνέπεσε με μια σημαντική δέσμευση παροχής βοήθειας και συνδρομής από το Ριάντ- ενίσχυσε την αντίληψη ότι η Αίγυπτος έχει συμπεριφερθεί σαν άπορη που ψάχνει για βασιλικές ελεημοσύνες. Ως εκ τούτου, η κίνηση έχει φέρει ένα υπερμέγεθες πολιτικό κόστος.
Το βάθος της απογοήτευσης θυμίζει άλλες στιγμές λαϊκής οργής που αφορούν εδαφικές παραχωρήσεις οι οποίες έχουν προσδιορίσει την δύσμοιρη εποχή της Αιγύπτου μετά τον Χόσνι Μουμπάρακ. Υπήρχαν κατηγορίες εναντίον του τότε προέδρου Μοχάμεντ Μόρσι [7] για συνωμοτική δράση ότι επρόκειτο να κάνει εδαφικές παραχωρήσεις προς τους Παλαιστινίους στην χερσόνησο του Σινά, προς το Κατάρ στην ζώνη της διώρυγας του Σουέζ, και προς το Σουδάν στο Τρίγωνο Χαλάιμπ, ένα κομμάτι που άλλοτε ήταν μοιρασμένο και τώρα αποτελεί διεκδικούμενη γη στα σύνορά τους. Αυτές οι κατηγορίες δημιουργούν ακραίο θυμό και ήταν αποτελεσματικές στην υπονόμευση του ηγέτη που υποστηριζόταν από την Μουσουλμανική Αδελφότητα. Στην πραγματικότητα, υπήρχε τέτοια φασαρία γύρω από αυτούς τους ισχυρισμούς που το 2014, το νέο σύνταγμα περιλάμβανε μια ξεκάθαρη ρήτρα με την εντολή ότι «οι ψηφοφόροι πρέπει να κληθούν σε δημοψήφισμα σχετικά με Συνθήκες που σχετίζονται με την οικοδόμηση της ειρήνης και της συμμαχίας, και εκείνες που σχετίζονται με τα δικαιώματα της εθνικής κυριαρχίας».
Αλλά για την μεταβίβαση των νησιών, δεν υπήρχε καμία δημόσια διαβούλευση ή προπαρασκευή, πόσω μάλλον ένα δημοψήφισμα. Φυσικά, η εγχώρια οργή έχει προσφέρει ένα νέο άνοιγμα στους επικριτές του καθεστώτος Σίσι, ιδιαίτερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο Bassem Youssef, η διάσημη προσωπικότητα των μέσων ενημέρωσης, χλεύασε την μεταβίβαση στο Twitter, γράφοντας, «Έλα κοντά, έλα κοντά ya basha [κύριε], το νησί για ένα δισεκατομμύριο, η πυραμίδα για δύο, κι επιπλέον ένα ζευγάρι αγαλμάτων ως δώρο». Μια ομάδα ακτιβιστών γνωστή ως «Κίνημα Νεολαίας της 6ης Απριλίου» χαρακτήρισε την απόφαση ως προδοτική, και (προφανώς χωρίς ειρωνεία) κάλεσε τις ένοπλες δυνάμεις να επέμβουν και να υπερασπιστούν την πατρίδα. Δικηγόροι έχουν επίσης καταθέσει νομικές αξιώσεις κατά της απόφασης, επικαλούμενοι την συνταγματική ρήτρα που επιβάλλει διαβούλευση με το κοινό για τέτοιες συμφωνίες. Ο θυμός έχει επιδεινωθεί περαιτέρω από δημοσιεύματα ότι η Αίγυπτος είχε κοινοποιήσει στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ την μεταβίβαση πριν από την δημόσια ανακοίνωσή της.
Ίσως αυτό που ήταν το πιο ανησυχητικό για το καθεστώς είναι η δημόσια κριτική μέσα από τους πιο ηχηρούς εθνικιστικούς υποστηρικτές της. Για παράδειγμα, ο Tahani al-Gebali, ένας πρώην αναπληρωτής πρόεδρος του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου και εξέχων αρωγός του αιγυπτιακού στρατού, εξέφρασε την δυσπιστία του για την μεταβίβαση και τον τρόπο με τον οποίο αποκαλύφθηκε.
Η έλλειψη δημόσιας διαβούλευσης δείχνει ότι ο Σίσι είτε έχει χάσει την επαφή του με το δημόσιο αίσθημα είτε πιστεύει ότι η δημόσια διαβούλευση θα είχε αποκαλύψει αυτή την αντίθεση στην μεταβίβαση οπότε δεν θα ήταν σε θέση να προχωρήσει με την συμφωνία. Σε αυτή την περίπτωση, μπορεί απλά να είναι απελπισμένος για στενότερες αιγυπτο-σαουδικές σχέσεις σε μια περίοδο σημαντικής οικονομικής δυσχέρειας για την Αίγυπτο. Παρά τις τεράστιες δαπάνες σε οικονομική βοήθεια (μέχρι τα τέλη του 2015, η Αίγυπτος είχε λάβει κατ’ εκτίμηση 30 δισεκατομμύρια δολάρια σε διάφορες μορφές οικονομικής βοήθειας από τους συμμάχους του Κόλπου) και την σημαντική διπλωματική υποστήριξη, υπήρξε σημαντική τριβή στην σχέση Αιγύπτου-Σαουδικής Αραβίας, με μεγάλες δημόσιες αποκλίσεις στις περιφερειακές προτεραιότητες και τις προοπτικές. Αυτά ήρθαν στο προσκήνιο όταν η Αίγυπτος αρνήθηκε να αναπτύξει χερσαίες δυνάμεις για την υποστήριξη της υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας στρατιωτική εκστρατεία στην Υεμένη˙ επίσης και στην Συρία, όπου η Αίγυπτος τάχθηκε ουσιαστικά με την Ρωσία για την υποστήριξη του Σύριου προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ, κάτι που την θέτει ξεκάθαρα σε αντίθεση με την Σαουδική Αραβία. Ο Σίσι έτσι είχε πιθανό κίνητρο να προσπαθήσει να επιδιορθώσει τα πράγματα μέσα από μια χειρονομία καλής θέλησης.
Ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι και ο βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας Salman στο Κάιρο της Αιγύπτου, στις 7 Απριλίου 2016. SAUDI PRESS AGENCY / REUTERS
Το ερώτημα για το καθεστώς Σίσι τώρα είναι πόσο παρατεταμένη και βαθιά θα είναι η δημόσια δυσαρέσκεια. Αυτό που είναι χαρακτηριστικό για ετούτη την τελευταία περίοδο δυσαρέσκειας είναι ότι όχι μόνο έχει παράσχει ένα άνοιγμα στους σθεναρούς αντιπάλους του καθεστώτος, αλλά έχει επίσης εξοργίσει πολλούς από τους πιο πιστούς εθνικιστές συμμάχους της. Θα πρέπει να σημειωθεί, βέβαια, ότι αυτό το τελευταίο πλήγμα έρχεται επίσης σε συνέχεια μιας σειράς από άλλα λάθη, πολιτικά, οικονομικά και στην ασφάλεια, που έχουν πλήξει την εμπιστοσύνη των πολιτών στην κυβέρνηση και στην ικανότητάς της να κυβερνά.
Ωστόσο, το ίδιο το εύρος των ατόμων που είναι εξοργισμένοι από την μεταβίβαση, παραδόξως, θα υπονομεύσει τις πιθανότητες αυτού του περιστατικού να περιορίσει σημαντικά την σταθερότητα καθεστώτος. Αντιμέτωποι με το γεγονός ότι οι υποστηρικτές της Αδελφότητας και οι ακτιβιστές της αντιπολίτευσης θα προσπαθήσουν να επωφεληθούν από την τρέχουσα δυσαρέσκεια με την κινητοποίηση της βάσης τους, οι εθνικιστικές υποστηρικτές του καθεστώτος κατά πάσα πιθανότητα θα μετριάσουν την κριτική τους και θα αποφεύγουν εκκλήσεις για διαμαρτυρίες, υπό τον φόβο της ενίσχυσης των αντιπάλων τους. Η δυναμική [του παιγνίου] μηδενικού αθροίσματος στην αιγυπτιακή πολιτική ζωή παραμένει ένα χαρακτηριστικό γνώρισμά της.
Το θέμα θα μπορούσε να παραπεμφθεί στο Κοινοβούλιο, το οποίο θα είναι επιφορτισμένο με την αναθεώρηση και την εφαρμογή της συμφωνίας των θαλάσσιων συνόρων. Ήδη υπάρχουν ενδείξεις ότι η κοινοβουλευτική έγκριση της μεταβίβασης των νησιών δεν θα είναι τελείως απλή, με ορισμένους βουλευτές και πολιτικά κόμματα να εκφράζουν την αποδοκιμασία τους. Αν και η απερίφραστη απόρριψη παραμένει απίθανη, το επίπεδο της κοινοβουλευτικής αντίστασης θα είναι ένας σημαντικός δείκτης της δημόσιας διάθεσης, της γνώμης των ελίτ και της στήριξης στο καθεστώς. Εάν ένα νομοθετικό σώμα που συχνά θεωρείται ως κάτι περισσότερο από σφραγίδα επιλέξει να αυτοεπιβεβαιωθεί μέσω ενός τέτοιου εξαιρετικά αμφιλεγόμενου και ευαίσθητου θέματος, αυτό θα είναι ένα μεγάλο πλήγμα για το καθεστώς Σίσι.
Μέχρι σήμερα, τα συλλογικά συμφέροντα της ελίτ και του κράτους έχουν συγκλίνει για να περιοριστεί η φύση των προκλήσεων προς το καθεστώς. Αυτή η προσοχή είναι προϊόν της μετά τον Μουμπάρακ ταραχώδους περιόδου της χώρας [8], της επιδείνωσης του περιφερειακού περιβάλλοντος ασφαλείας, και, πιο σημαντικό, μιας αίσθησης του να είσαι υπεύθυνος για το ξεκίνημα άλλης μιας εξέγερσης. Η πιο σημαντική πηγή σταθερότητας του καθεστώτος ήταν λοιπόν η δομή ασφάλειας, και αυτό παραμένει έτσι. Προς το παρόν, ορισμένοι εντός της δομής ασφαλείας είναι σύμφωνα με πληροφορίες οργισμένοι για την μεταβίβαση, αφού για τον στρατό το θέμα είναι επενδυμένο με εθνική υπερηφάνεια και το βλέπει μέσα από το πρίσμα του πολέμου της Αιγύπτου με το Ισραήλ. Παρ’ όλα αυτά, παραμένει εξαιρετικά απίθανο ότι η δομή της ασφάλειας στο σύνολό της θα αναλάβει μια άλλη μεγάλη πολιτική παρέμβαση, δεδομένου μάλιστα ότι η ανώτερη ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων είναι στενά συνδεδεμένη με τον πρόεδρο.
Σε περιφερειακό επίπεδο, το Ισραήλ είναι βασικά σιωπηλό σχετικά με την μεταβίβαση, κάτι που αντανακλά μια εξέλιξη στις ισραηλινές σκέψεις σχετικά με την συνθήκη ειρήνης και τις περιφερειακές δυναμικές. Και το 1956 και το 1967, κατά την διάρκεια του ξεσπάσματος του πολέμου με το Ισραήλ [9], η Αίγυπτος απέκλεισε την ισραηλινή πρόσβαση στα Στενά του Tiran. Από τότε, το Ισραήλ έχει καταστήσει την αντιμετώπιση της απειλής μελλοντικών αποκλεισμών ως μια σημαντική στρατηγική επιταγή. Μέχρι πρόσφατα, το Ισραήλ ήταν επίσης αρκετά προσεκτικό με την προοπτική τροποποίησης των διατάξεων της συνθήκης ειρήνης, η οποία αναθέτει την διαχείριση της ασφάλειας των νησιών στην Αίγυπτο. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πολύ πιο ευέλικτο σχετικά με την ανάπτυξη αιγυπτιακών στρατευμάτων στο Σινά πέραν των καθορισμένων ορίων και ζωνών της συνθήκης ειρήνης. Η αντίδρασή του στην συμφωνία είναι ακόμη μια απόδειξη της πιο χαλαρής προσέγγισης, αλλά είναι επίσης σημαντικό ότι εμπλέκει την Σαουδική Αραβία, με την οποία το Ισραήλ δεν έχει επίσημες σχέσεις. Στα σχόλιά του προς τους δημοσιογράφους, ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Moshe Yaalon είπε, «Καταλήξαμε σε μια συμφωνία μεταξύ τεσσάρων μερών -οι Σαουδάραβες, οι Αιγύπτιοι, το Ισραήλ και οι Ηνωμένες Πολιτείες- για να μεταβιβάσουμε την ευθύνη για τα νησιά, υπό την προϋπόθεση ότι οι Σαουδάραβες θα αντικαταστήσουν τους Αιγύπτιους στο στρατιωτικό τμήμα της συμφωνίας ειρήνης».
Ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας, Adel Al-Jubeir, τόνισε ότι η Σαουδική Αραβία δεν θα έχει άμεσες σχέσεις ή επαφές με το Ισραήλ, αλλά θα σέβεται τις «συμφωνίες και δεσμεύσεις που σχετίζονται με τα νησιά και έχουν εγκριθεί από την Αίγυπτο». Ωστόσο, η άνεση του Ισραήλ με τις ρυθμίσεις φαίνεται να συνδέεται με γραπτές διαβεβαιώσεις από την Σαουδική Αραβία ότι η μεταβίβαση δεν θα επηρεάσει αρνητικά την ελευθερία της ναυσιπλοΐας του Ισραήλ μέσα από τα Στενά του Tiran. Αυτό το επίπεδο της έμμεσης διπλωματικής αλληλεπίδρασης αντανακλά την αυξανόμενη σύγκλιση συμφερόντων μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας σε σχέση με την περιφερειακή απειλή από το Ιράν.
Ωστόσο, αυτές οι αλλαγές έχουν όρια, και παρά τις προβλέψεις περί μεγάλων περιφερειακών ευθυγραμμίσεων κατά μήκος ενός αντι-ιρανικού άξονα, αυτή η μορφή έμμεσης δημόσιας αλληλεπίδρασης (σε αντίθεση με τις μυστικές επαφές) πιθανότατα θα είναι το όριο. Αν και το παλαιστινιακό ζήτημα έχει χάσει μεγάλο μέρος της κεντρικότητας του στον αραβικό κόσμο, η έλλειψη μιας επίλυσης της σύγκρουσης θα συνεχίσει να αποκλείει οποιαδήποτε περαιτέρω επίσημα βήματα προς εξομάλυνση του Ισραήλ στην περιοχή.
Εν ολίγοις, αν και η μεταβίβαση των [νησιών] Tiran και Sanafir από την Αίγυπτο, με κατ’ ουσίαν νομικούς όρους, δεν είναι μια σημαντική παραχώρηση, η απρόσμενη κίνηση αυτή είχε σημαντικές επιπτώσεις για την εγχώρια και περιφερειακή πολιτική και έχει εκθέσει υποκείμενες πραγματικότητες και στις δύο σφαίρες.
* Ο MICHAEL WAHID HANNA είναι βασικός συνεργάτης στο Century Foundation και συνδεδεμένος βασικός συνεργάτης στο Κέντρο Νόμου και Ασφάλειας στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.
(Στην πρώτη φωτογραφία : Χάρτης των νήσων Tiran και Sanafir. Πηγή Google maps)
Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.
Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/egypt/2016-04-26/egypts-troubled...
Σύνδεσμοι:
[1] http://www.theguardian.com/world/2016/apr/11/egypt-saudi-arabia-tiran-sa...
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/israel/2015-08-12/israels-iran-d...
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/middle-east/2013-11-05/nasser-pl...
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/israel/1978-12-01/camp-david-unf...
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/egypt/2015-11-08/sinais-stubborn...
[6] https://www.foreignaffairs.com/articles/egypt/2014-06-08/banality-abdel-...
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/egypt/2013-07-11/muslim-brotherh...
[8] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-africa/2011-02-07/egypts-d...
[9] https://www.foreignaffairs.com/reviews/capsule-review/2007-09-01/1967-is...
