Το Κουρδικό απειλεί την Τουρκική ενεργειακή ασφάλεια
Ιωακείμ Δ. Αμπαρτζίδης
Στον απόηχο της αποπομπής Νταβούτογλου από τον «Σουλτάνο» Ερντογάν επανέρχεται στο προσκήνιο η απειλή του Κουρδικού ζητήματος.
Ένας από τους βασικούς λόγους που ο - μέχρι πρότινος ευνοούμενος του - θεωρητικός του Νεοθωμανισμού εξωθήθηκε προς παραίτηση ήταν και η διαφωνία του για σκλήρυνση της γενοκτονικής πολιτικής της τουρκικής Κυβέρνησης έναντι του κουρδικού στοιχείου.
Ο Πρόεδρος της Τουρκίας μετά τις βουλευτικές εκλογές της 7ης Ιουνίου, 2015 αποφάσισε να τερματίσει την εκεχειρία και το διάλογο με το PKK και ξεκίνησε να απειλεί το συριακό παρακλάδι του PYD με εισβολή στα εδάφη που ελέγχει. Με την απόφαση ρήξης η περιοχή του τουρκικού Κουρδιστάν και η τουρκοσυριακή μεθόριος μετετράπησαν σε θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων με χιλιάδες Κούρδων εκτοπισμένων, κατεστραμμένες συνοικίες -χωρία και εκατοντάδες νεκρούς Τούρκους στρατιώτες.
Η αναζωπύρωση του Κουρδικού πέρα των άλλων εκτός του ότι απειλεί ευθέως την εδαφική ακεραιότητα της, προκαλεί σοβαρά προβλήματα και στην χάραξη ενεργειακής στρατηγικής και ασφάλειας της Τουρκίας.
PKK-PYD vs Τουρκικών αγωγών
Ουκ ολίγες φορές, από το 1984 που ξεκίνησε ο αγώνας πάλης για τα δικαιώματα των Κούρδων της Τουρκίας, οι αγωγοί πετρελαίου Μπακού-Τιφλίδα-Τσεϊχάν, Κιρκούκ-Τσεϊχάν και οι αγωγοί φυσικού αερίου Ιράν-Τουρκίας και Μπακού-Θεοδοσιούπολης (Ερζερούμ) έχουν γίνει στόχοι του PKK. Οι λόγοι προφανείς ως μια ακόμα προσπάθεια του κουρδικού στοιχείου να προκαλέσει με ασύμμετρες μεθόδους σημαντικό οικονομικό κόστος στην Τουρκία, ως αντίποινα για τις πολιτικές εθνοκάθαρσης και διωγμού των Κούρδων από τις πατρογονικές του εστίες.
Οι Κούρδοι παράλληλα επιδιώκουν να απο-νομιμοποιήσουν την δικαιοδοσία του Τουρκικού κράτους στα εδάφη τους, να πλήξουν την ενεργειακή ασφάλεια και τους ενεργειακούς στρατηγικούς σχεδιασμούς της Τουρκίας που επιδιώκει να καταστεί ενεργειακός δίαυλος και να αυτοπροβληθούν ως μόνοι ιδιοκτήτες, δικαιούχοι και ρυθμιστές της ασφάλειας των ενεργειακών δρόμων που συνδέουν την Μέση Ανατολή με την Δύση μέσω Τουρκίας.
Εσωτερικές έριδες Κούρδων
Οι δεκάδες επιθέσεις που έχουν σημειωθεί κατά καιρούς στις ενεργειακές υποδομές της Τουρκίας πέρα από τις άμεσες οικονομικές ζημίες στο τουρκικό κράτος στοχεύουν επίσης και στο να ναρκοθετήσουν την προσπάθεια της Τουρκίας να προσεταιριστεί-«φιλανδοποιήση» τον ενεργειακό πλούτο των Κούρδων σε Κιρκούκ και Μοσούλη που λειτουργεί αυτόνομα ως Περιφερειακή Διοίκηση Κουρδιστάν (ΚRG) υπό τον Μπαρζανί. Ο αμερικανόφιλος Κούρδος ηγέτης του αυτόνομου κουρδικού κρατιδίου του Ιράκ με αμερικανικές και τουρκικές ευλογίες επέτρεψε το οικονομικό αλισβερίσι με την Τουρκία, δέχθηκε πλειάδα τουρκικών επιχειρήσεων στο έδαφος του και την μεταφορά του Κουρδικού πετρελαίου μέσω Τουρκίας από το 2014. Σχηματικά, τα κέρδη για την KRG μόνο από την εξαγωγή πετρελαίου μέσω Τουρκίας ανέρχονται στα $4 δις ετησίως.
Τα PKK/PYD αντιστρατεύονται σφόδρα της προοπτική εναγκαλισμού της μόνης ελεύθερης κουρδικής περιοχής με την Τουρκία και τους Αμερικάνους. Αντιμάχονται ιδεολογικά αλλά και πολιτικά την προσπάθεια του Μπαρζανί να ηγηθεί του συνόλου του αγώνα των Κούρδων για αυτονομία και ανεξαρτησία. Δεν είναι τυχαίο πως στην μάχη για την απελευθέρωση του Κομπάνι το 2015 οι Τούρκοι επέτρεψαν σε πολεμικά οχήματα, υλικό και στρατιώτες Κούρδους Πεσμεργκά του Ιράκ να μεταβούν μέσω Τουρκίας στην Συρία για να πολεμήσουν το Ισλαμικό κράτος.
Ο Ρωσικός παράγοντας στο Κουρδικό
Οι ρωσο-κουρδικές σχέσεις ήσαν διαχρονικά σε ικανοποιητικό βαθμό όμως πάντοτε επισκιάζονταν ανάλογα με το κλίμα που επικρατούσε μεταξύ Ρωσίας-Τουρκίας. Ηγετικά στελέχη των Κούρδων της Τουρκίας επισκέπτονταν κατά καιρούς την Μόσχα και οι Ρώσοι έβγαζαν τον κουρδικό «άσσο» κάθε φορά που τα συμφέροντα τους αμφισβητούνταν από Τουρκία και ΗΠΑ. Όμως η εμπλοκή της Ρωσίας στο Συριακό και κυρίως η κατάρριψη του ρωσικού πολεμικού αεροσκάφους αποτέλεσαν την ταφόπλακα και πλήρη στροφή των Ρώσων υπέρ των δικαίων των Κούρδων.
Μετά και την επίσκεψη Ντεμιρτάς στην Ρωσία με τιμές ηγέτη, την στήριξη των Κούρδων της Συρίας στα πεδία των μαχών με πολεμικό υλικό και αεροπορικές επιδρομές, ως επιστέγασμα ακολούθησε η ίδρυση γραφείων του PYD τον περασμένο Φεβρουάριο στην Μόσχα. Η σύμπραξη Κούρδων-Ρώσων «εορτάσθηκε» μια εβδομάδα μετά με την ανατίναξη μέρους του αγωγού πετρελαίου κοντά στο τουρκικό λιμάνι Τσεϊχάν κρατώντας την ροή πετρελαίου από το Ιρακινό Κουρδιστάν κλειστή για 23 μέρες. Τα διαφυγόντα κέρδη για τον Μπαρζανί ανήλθαν στα $250 εκατ. και οι συνολικές ζημίες στο μισό δις.
Το PKK άδραξε την ευκαιρία διαμηνύοντας τότε πως θα αποτρέψει την κυοφορούμενη συμφωνία Τουρκίας-Ιρακινού Κουρδιστάν για κατασκευή νέου αγωγού φ/α μέσω στην τουρκοκρατούμενη περιοχή του Σιρνάκ (Sirnak Natural Gas Pipeline). Στην εξέλιξη για νέο αγωγό αντιτάχθηκε και η επίσημη Κυβέρνηση του Ιράκ. Πέρυσι τον Ιούλιο το PKK με επίθεση σε αμαξοστοιχία μεταφοράς υλικών πάγωσε και την κατασκευή του αγωγού φ/α TANAP (Trans-Anatolian pipeline) που σχεδιάστηκε για μεταφορά 36 δις κ. μ από την Κασπία, μέσω Τουρκίας στην Ευρώπη παρακάμπτοντας την Ρωσία και συνακολούθως την ευρωπαϊκή και τουρκική εξάρτηση σε φ/α. Σημειωτέον η επίθεση συνέπεσε με την αναστολή του ρωσοτουρκικού έργου South Stream που φιλοδοξούσε να λειτουργήσει ως αντίπαλο δέος στο TANAP.
Εν κατακλείδι, η άμεση σύνδεση της γεωπολιτικής με τη οικονομία με φόντο τον ευρύτερο σχεδιασμό ενεργειακής ασφάλειας στην περιοχή της Ν/Α Μεσογείου δεν επιτρέπει εθελοτυφλία και οφθαλμαπάτες.
Η Ρωσία μέσω των Κούρδων θα συνεχίσει να διεμβολίζει την ενεργειακή ασφάλεια της Τουρκίας. Όσο η τελευταία σκληραίνει την στάση της στο Κουρδικό, όλο και πιο συχνά θα είναι τα περιστατικά επιθέσεων στις ενεργειακές δομές και στα υπό κατασκευή ενεργειακά project στην τουρκική επικράτεια. Οι Κούρδοι θα επιδιώξουν πάση θυσία έξοδο στην Μεσόγειο. «Ο νοών νοείτω και ουαί τω ανοήτω».
* Ο Ιωακείμ Δ. Αμπαρτζίδης είναι υποψήφιος διδάκτωρ του Παν. Λευκωσίας σε ζητήματα Ενεργειακής Ασφάλειας και Διπλωματίας με μεταπτυχιακές σπουδές σε Ισραήλ και Τουρκία
