Η πτήση MH17 και η οικουμενικότητα του πολέμου
Νίκος Κωνσταντάρας
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Εάν αποδειχθεί ότι το μαλαισιανό Boeing που συνετρίβη την Πέμπτη στην Ουκρανία έχει χτυπηθεί από πύραυλο - είτε κυβερνητικών δυνάμεων είτε αυτονομιστών που πρόσκεινται στη Ρωσία - η τραγωδία θα είναι άλλη μία απόδειξη ότι στην εποχή μας κάθε τοπική ή περιφερειακή διένεξη μπορεί να μας αφορά όλους. Οι 295 άνθρωποι που βρέθηκαν διαμελισμένοι σε ουκρανικό χωράφι, ενώ ταξίδευαν από την Ολλανδία με προορισμό την Μαλαισία, δεν φαντάστηκαν ποτέ ότι θα έπεφταν θύματα ενός πολέμου που έτυχε να βρίσκεται στη διαδρομή τους. Σε άλλες περιπτώσεις, πολίτες μακριά από τις εστίες πολέμου έχουν πέσει θύματα τρομοκρατικών ενεργειών που στόχευαν στην ευρύτερη δημοσιοποίηση της διένεξης και στην τιμωρία του εχθρού εκεί που είναι πιο ευάλωτος – σε πόλεις μακριά από τον πόλεμο.
Εάν η πτήση ΜΗ17 έπεσε λόγω πυραύλου, δεν θα είναι η πρώτη τέτοια τραγωδία. Στις 27 Ιουνίου του 1980, 81 άτομα σκοτώθηκαν όταν πύραυλος έπληξε επιβατηγό αεροσκάφος της ιταλικής Itavia πάνω από το Τυρρηνικό Πέλαγος. Παραμένει άγνωστο ποιος εκτόξευσε τον πύραυλο. Στις 3 Ιουλίου του 1988, αμερικανικό πολεμικό πλοίο στον Περσικό Κόλπο έπληξε με πυραύλους ένα Airbus των ιρανικών αερογραμμών, σκοτώνοντας τους 290 επιβαίνοντες. Οι ΗΠΑ είπαν ότι η κατάρριψη ήταν λάθος, ότι το πλήρωμα του πλοίου πίστευε ότι το A300 ήταν πολεμικό αεροσκάφος που πλησίαζε απειλητικά• πολλοί Ιρανοί πιστεύουν ακόμη ότι ήταν έγκλημα που υπογράμμιζε ότι οι ΗΠΑ είχαν στόχο την καταστροφή του Ιράν. Σε άλλες καταρρίψεις – όπως του κορεάτικου Boeing 747 με 269 επιβαίνοντες στη Ρωσία το 1983, και του Boeing 727 των Λιβυκών αερογραμμών, με τον θάνατο 108 ατόμων, από ισραηλινά μαχητικά πάνω από τη χερσόνησο του Σινά το 1973 – θεωρήθηκε ότι τα αεροσκάφη αποτελούσαν απειλή και η κατάρριψη τους ήταν συνειδητή απόφαση.
Η πτώση του μαλαισιανού αεροσκάφους στην Ουκρανία προκάλεσε φόβο σε όλες τις αερογραμμές, και πολλές ανακοίνωσαν αμέσως ότι θα αποφεύγουν τον ουκρανικό εναέριο χώρο. Είναι απίθανο ότι μια από τις αντιμαχόμενες πλευρές στα σύνορα μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας είχε στόχο τον θάνατο αθώων ταξιδιωτών, αλλά το μήνυμα εστάλη σε όλο τον κόσμο: στην Ουκρανία ο θάνατος παραμονεύει. Το ίδιο μήνυμα παίρνουμε όταν τρομοκράτες πλήττουν στόχους μακριά από τις εστίες πολέμου, όταν πρόσφυγες φτάνουν εξουθενωμένοι στις ακτές μας, διακινδυνεύοντας τα πάντα για να γλιτώσουν από πατρίδες που έγιναν παγίδες θανάτου.
Στην εποχή μας, η τεχνολογία επιτρέπει στον καθένα να προκαλέσει τεράστια ζημιά και πόνο, είτε είναι μοναχικός έφηβος που από το Διαδίκτυο μαθαίνει να συναρμολογεί βόμβες, είτε είναι μέλος οργανωμένου στρατού με τα πιο σύγχρονα όπλα. Κάθε σύρραξη και κάθε εστία πολέμου μπορεί να φθάσει έως εμάς – είτε βρισκόμαστε στον μαραθώνιο της Βοστόνης, είτε πετάμε 10 χιλιόμετρα πάνω από τη γη, είτε ακούμε για το δράμα προσφύγων και δεν σκεφτόμαστε ότι πριν από λίγο καιρό και αυτοί ζούσαν ζωές σαν τις δικές μας. Κάθε πόλεμος είναι πλέον δικός μας πόλεμος. Και κάθε πρόσφυγας είναι δικός μας άνθρωπος.
