Το «ατύχημα» της Gazprom στην Κεντρική Ασία
THE ECONOMIST
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Εκτός Ρωσίας, ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός Gazprom αντιμετωπίζεται, ιδιαιτέρως από τους Ευρωπαίους, ως το πανίσχυρο διαπραγματευτικό όπλο του Κρεμλίνου.
Στην Κεντρική Ασία, όμως, την περιοχή που αποτελούσε άλλοτε τμήμα της πάλαι ποτέ τσαρικής Ρωσίας και στη συνέχεια της σοβιετικής αυτοκρατορίας, ο κολοσσός του φυσικού αερίου έχει εμπλακεί σε μια διένεξη που κάνει τη Ρωσία να φαίνεται κάθε άλλο παρά πανίσχυρη.
Τα προβλήματα άρχισαν τον Απρίλιο, όταν η Gazprom εξαγόρασε το δίκτυο φυσικού αερίου του Κιργιζιστάν υποσχόμενη «σταθερή προσφορά φυσικού αερίου». Λίγες ημέρες, όμως, μετά την ημέρα που το δίκτυο άλλαξε χέρια, το Ουζμπεκιστάν, μια χώρα εξίσου σημαντική ως παραγωγός φυσικού αερίου, σταμάτησε να εξάγει στον Νότο του Κιργιζιστάν. Ανακοίνωσε ξερά πως δεν είχε συμβόλαιο πώλησης στην Gazprom. Η διακοπή της παροχής έπληξε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους στην πεδιάδα Φεργκάνα, μια ασταθή περιοχή του Κιργιζιστάν: άλλοι ψάχνουν ηλεκτρικούς φούρνους για να μαγειρέψουν, άλλοι καίνε σκουπίδια ή ακόμη και έπιπλα για τον ίδιο λόγο. Και δεν είναι σαφές αν και πότε θα επανέλθει η παροχή φυσικού αερίου. Ετσι εντείνεται η ανησυχία για τον επερχόμενο χειμώνα που είναι βαρύς στην περιοχή, στην οποία είναι σύνηθες φαινόμενο οι διακοπές ρεύματος.
Ο κ. Ος, κάτοικος της πρωτεύουσας του Κιργιζιστάν, υποστηρίζει πως οι Αρχές της πόλης έχουν αρχίσει να διανέμουν κυλίνδρους φυσικού αερίου αλλά δεν γνωρίζει πόσο θα κοστίσει αυτό το υγροποιημένο αέριο ούτε από πού μπορεί να το προμηθευτεί. «Κανείς δεν έχει τις απαντήσεις», τονίζει ο κ. Ος και προσθέτει πως «όλο και περισσότεροι άνθρωποι ρωτούν τι κάνει γι’ αυτό το πρόβλημα ο πρόεδρος του Κιργιζιστάν, Αλμαζμπέκ Αταμπάγιεφ, που έχει ζητήσει από τον λαό του λίγη υπομονή». Ισως χρειαστεί πολλή υπομονή. Ισως χρειαστούν χρόνια για να υλοποιηθεί η υπόσχεση πως θα παρακαμφθεί το Ουζμπεκιστάν με την κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου που θα περνάει μέσα από τα όρη Τιαν Σαν στο Βόρειο Κιργιζιστάν.
Πολλοί πολίτες του Κιργιζιστάν επέκριναν την πώληση του δικτύου φυσικού αερίου της χώρας, του KyrgyzGaz, σε μια εταιρεία φυσικού αερίου που ανήκει στον άλλοτε κατακτητή της χώρας, στον άλλοτε αποικιοκράτη. Η Ρωσία συνήψε αυτήν τη συμφωνία στο πλαίσιο των προσπαθειών της για δημιουργία μιας οικονομικής και πολιτικής συμμαχίας, εκείνης της Ευρασιατικής Οικονομικής Ενωσης. Στην ένωση αυτή ευελπιστεί να προσχωρήσει το Κιργιζιστάν μέσα στο επόμενο έτος, μολονότι δεν είναι σαφές κατά πόσον θα αποβεί πραγματικά προς όφελός του. Τώρα οι ελλείψεις στην παροχή φυσικού αερίου εξωθούν τους κατοίκους του Κιργιζιστάν να αναρωτιούνται κατά πόσον είναι καλή ιδέα να προσδεθεί η οικονομική τους ευημερία στο άρμα της Ρωσίας.
Ακούγεται πως τώρα η Gazprom διαπραγματεύεται με το Ουζμπεκιστάν, ο ισχυρός άνδρας του οποίου, ο πρόεδρος Ισλάμ Καρίμοφ, δεν είναι από τους φανατικούς υποστηρικτές της Ρωσίας ούτε και χαροποιείται καταγράφοντας τις προσπάθειές της να ανακτήσει τον έλεγχο της ευρύτερης περιοχής, τον οποίο είχε στα χρόνια της Σοβιετικής Ενωσης. Το Ουζμπεκιστάν προτιμά να πουλάει το φυσικό του αέριο στην Κίνα συνάπτοντας μαζί της σκοτεινές συμφωνίες, στις οποίες κάποιοι επιρρίπτουν την ευθύνη για τις ελλείψεις ενέργειας στο εσωτερικό της χώρας. Και βέβαια, στη μέση όλων αυτών βρίσκεται ο λαός του Κιργιζιστάν. Ο πρωθυπουργός της χώρας διαμαρτύρεται πως ο ομόλογός του στην Τασκένδη, την πρωτεύουσα του Ουζμπεκιστάν, δεν απαντά στα τηλεφωνήματά του. Οσο επιδεινώνεται η κρίση, ορισμένοι πολιτικοί του Κιργιζιστάν προτείνουν να γίνουν παρακαμπτήρια έργα ώστε τα νερά για την άρδευση να μην περνούν από το Ουζμπεκιστάν. Κάτι τέτοιο θα προκαλούσε μια αντίδραση από την Τασκένδη. Και η αντίδραση αυτή θα ήταν μάλλον τόσο εύφλεκτη όσο και το φυσικό αέριο.
