Σάββατο 19 Ιουλίου 2014

Άρθρο του Foreign Affairs ότι έρχεται πόλεμος στην Ουκρανία


Έρχεται πόλεμος στην Ουκρανία
Οι επιπτώσεις τής συντριβής στο Ντόνετσκ
Alexander J. Motyl
(Πηγή : http://foreignaffairs.gr)
Προχθές το απόγευμα, σύμφωνα με τις περισσότερες πληροφορίες, οι φιλορώσοι αυτονομιστές κατέρριψαν την πτήση 17 τής Malaysia Airlines στην ανατολική Ουκρανία.
Οι επιτιθέμενοι φαινομενικά πίστευαν ότι το Boeing 777 ήταν ένα ουκρανικό αεροπλάνο έτοιμο να εισέλθει στον ρωσικό εναέριο χώρο. Λίγο μετά την επίθεση, ο Igor Girkin, ο αυτοαποκαλούμενος διοικητής τού Λαϊκού Στρατού τού Ντόνετσκ, καυχήθηκε [1] στην ιστοσελίδα του ότι «Μόλις καταρρίψαμε ένα αεροπλάνο AN-26 κοντά στην Torez∙ είναι διάσπαρτο κάπου γύρω από το ορυχείο Progress. Τους προειδοποιήσαμε να μην πετάξουν στον “ουρανό μας”». Λίγο μετά, το RIA Novosti, το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων, υποστήριξε [2] τους ισχυρισμούς τού Girkin.
Αφού έγινε φανερό ότι το αεροπλάνο δεν ήταν ουκρανικό, ο Girkin διέγραψε την ανάρτησή του και ο Aleksandr Borodai, ο πρωθυπουργός τής αυτοαποκαλούμενης Λαϊκής Δημοκρατίας τού Ντόνετσκ, προσπάθησε να ρίξει το φταίξιμο για την επίθεση, κατά την οποία σκοτώθηκαν 295 [3], στις Αρχές τής Ουκρανίας [3]. Αργότερα μέσα στην ημέρα, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε [4] ότι ήταν «αναμφισβήτητο ότι το κράτος επί του εδάφους τού οποίου συνέβη αυτό, είναι υπεύθυνο για ετούτη την φοβερή τραγωδία».
Η θηριωδία συνέβη τρεις ημέρες αφότου Ρώσοι μαχητές κατέρριψαν ένα ουκρανικό μεταγωγικό αεροπλάνο που πετούσε πάνω από την περιοχή Krasnodon στην επαρχία Luhansk και μια ημέρα αφότου ένα βλήμα - το οποίο οι ουκρανικές Αρχές πιστεύουν ότι εξαπολύθηκε από την Ρωσία - έριξε ένα ουκρανικό μαχητικό SU-25 [5] στην επαρχία Ντόνετσκ.
Αυτή την εβδομάδα υπήρξε επίσης μια σημαντική κλιμάκωση της ρωσικής στρατιωτικής εμπλοκής στην Ουκρανία˙ Τις πρώτες πρωινές ώρες της Κυριακής 13 Ιουλίου, περίπου 100 ρωσικά τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού και άλλα οχήματα πέρασαν από την Ρωσία στην επαρχία Luhansk [6], στην Ουκρανία. Σε αντίθεση με προηγούμενες ρωσικές αναπτύξεις στην Κριμαία και την ανατολική Ουκρανία, αυτά τα οχήματα έφεραν ανοιχτά ρωσικές σημαίες και διακριτικά. Η ροή των ρωσικών τανκς και των στρατιωτών στην περιοχή έκτοτε συνέχισε, και οι ουκρανικές Αρχές εκτιμούν ότι έως και 400 [7] επιπλέον «μικρά πράσινα ανθρωπάκια» (ένας όρος που επινοήθηκε κατά την διάρκεια της εισβολής στην Κριμαία για τα χωρίς διακριτικά ρωσικά στρατεύματα) έχουν διεισδύσει στην ανατολική επαρχία Donbas της Ουκρανίας.
Μέχρι προχθές, αυτή η κλιμάκωση είχε εξελιχθεί σχετικά απαρατήρητη από τα δυτικά μέσα ενημέρωσης. Αλλά τώρα, ανεξάρτητα από το ποιός έριξε τον πύραυλο, τα πράγματα πρόκειται να αλλάξουν. Η κατάρριψη ενός πολιτικού αεροσκάφους μπορεί ενδεχομένως να χαρακτηριστεί ως έγκλημα πολέμου, καθόσον συνεπάγεται την αδικαιολόγητη καταστροφή ενός πολιτικού στόχου από τον στρατό. Εν πάση περιπτώσει, αυτό ήταν σίγουρα μια φρικαλεότητα και μια πράξη τρομοκρατίας. Και αν ο Girkin - ένας εθνοτικός Ρώσος οποίος κατάγεται από την Ρωσία και ο οποίος, σύμφωνα με κάποιες αναφορές, εξακολουθεί να είναι αξιωματικός τής ρωσικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών, κάτι που τον κάνει επισήμως υφιστάμενο του προέδρου τής Ρωσίας - πραγματικά έχει εμπλακεί, ο Πούτιν θα μπορούσε αναμφισβήτητα να είναι πολιτικά υπεύθυνος για το έγκλημα.
Πολιτικά και οικονομικά, αυτό δεν θα μπορούσε να αποτελεί χειρότερα νέα για τον Πούτιν, ο οποίος ξεκίνησε μια επίθεση γοητείας μόλις την περασμένη εβδομάδα στο Παγκόσμιο Κύπελλο στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Ο Πούτιν, ανήσυχος για την ταχεία πρόοδο του ουκρανικού στρατού έναντι των θέσεων των ανταρτών, συναντήθηκε με την Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ και την έπεισε να συμφωνήσει σε διαπραγματεύσεις με τους αντάρτες. Οι προσπάθειές του - προφανώς θεωρούμενες ως ανειλικρινείς από την Ουάσιγκτον - κατέρρευσαν την Τετάρτη, όταν η κυβέρνηση Ομπάμα επέβαλε νέες οικονομικές κυρώσεις [8] σε πολλά σημαντικά τραπεζικά και ενεργειακά ιδρύματα της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένης της Gazprombank, της Novatek (ενός ανεξάρτητου παραγωγού φυσικού αερίου), της Rosneft Oil Company και της Τράπεζας Ανάπτυξης και Εξωτερικών Οικονομικών Υποθέσεων VEB. Ώρες αργότερα, η ρωσική χρηματιστηριακή αγορά κατέγραψε μια βουτιά και το ρούβλι έπεσε.
Ο Πούτιν θα μπορούσε να είχε καταφέρει να συνεχίζει να δημιουργεί σύγχυση για το θέμα. Παρά το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος τής Δύσης υπήρξε εξαιρετικά επικριτικό για την Ρωσία και την υποστήριξή της προς τις αυτονομιστικές ομάδες στην ανατολική Ουκρανία, οι Ευρωπαίοι και Αμερικανοί πολιτικοί ήταν διστακτικοί στο να επιβάλουν τις πιο αυστηρές κυρώσεις και φάνηκαν έτοιμοι να προχωρήσουν σε άλλα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, όπως το Ιράκ και τον πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς. Ακόμη κι ο πρόσφατος γύρος κυρώσεων της κυβέρνησης Ομπάμα δεν ήταν τόσο εκτεταμένος, όπως θα ήθελαν πολλοί επικριτές του προέδρου.
Όμως η συντριβή τής Malaysia Airlines θα αναγκάσει τόσο τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και την Ευρώπη να συμβιβαστούν με δυσάρεστες πραγματικότητες. Πρώτον, η Ρωσία έχει ξεκινήσει ουσιαστικά έναν πόλεμο εναντίον τής Ουκρανίας. Το Κίεβο πλέον δεν αγωνίζεται εναντίον ντόπιων ανταρτών και αυτονομιστών˙ Παλεύει εναντίον Ρώσων στρατιωτών και ρωσικού στρατιωτικού εξοπλισμού υπό ρωσική στρατιωτική διοίκηση. Ο πόλεμος, αδιανόητος στην Ευρώπη για τόσο πολύ καιρό, έχει πραγματικά έρθει στην ήπειρο. Δεύτερον, η Ρωσία προφανώς πιστεύει επίσης ότι η Donbas, η περιοχή στην οποία ταξίδευε η μαλαισιανή πτήση, είναι ρωσικό έδαφος και ότι η τρομοκρατία είναι ένα απόλυτα δικαιολογημένο μέσο για την διατήρηση του ελέγχου τής περιοχής. Όπως κατέστησε σαφές μια καινούργια έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν εμπλακεί συστηματικά σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων [9] κατά του άμαχου πληθυσμού στις ανατολικές περιοχές τής Ουκρανίας τις οποίες κυβερνούν.
Με μια λέξη, ακόμη και πριν από προχθές, η Donbas ήταν για τα καλά στον δρόμο για να γίνει η Βοσνία τής Ουκρανίας - με τον Πούτιν να παίζει το ρόλο τού Σέρβου ηγέτη Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, την Ρωσία να παίζει τον ρόλο τής Σερβίας, και με τους υποστηρικτές τού Πούτιν στην Donbas να παίζουν τον ρόλο των Σερβοβόσνιων ατάκτων. Αφότου η Βοσνία έγινε ένα πεδίο δολοφονιών, η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούσαν πλέον να εθελοτυφλούν. Οι δυνάμεις τού ΝΑΤΟ παρενέβησαν τον Σεπτέμβριο του 1995 με την Επιχείρηση Deliberate Force˙ Δύο μήνες αργότερα ο πόλεμος έληξε με την υπογραφή τής ειρηνευτικής συμφωνίας τού Ντέιτον.
Μια άμεση Δυτική στρατιωτική επέμβαση στην Ουκρανία παραμένει απίθανη. Αλλά κάθε άλλη στρατιωτική βοήθεια έχει πλέον καταστεί δυνατή για τον απλούστατο λόγο ότι, αν όντως έριξε το αεροπλάνο, η Ρωσία έχει ήδη περάσει ακριβώς την κόκκινη γραμμή που η Ουάσιγκτον φοβόταν ότι μια πιο ισχυρή αντίδραση στην Ουκρανία θα την οδηγούσε να ξεπεράσει. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, από την πλευρά τους, έχουν άφθονο στρατιωτικό εξοπλισμό στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, ο οποίος θα μπορούσε εύκολα να κατευθυνθεί προς την Ουκρανία.
Η τραγωδία αυτής της εβδομάδας θα μπορούσε να αφαιρέσει κάθε τελευταίο ίχνος ελπίδας ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να είναι ένας αξιόλογος συνομιλητής στην κρίση τής Ουκρανίας. Δεν είναι αδύνατο να συνειδητοποιήσει πως η συνέχιση του πολέμου με την Ουκρανία είναι μια κατάσταση lose-lose και να αποφασίσει να χρησιμοποιήσει την συντριβή [του αεροσκάφους] ως μια ευκαιρία να επανεφεύρει τον εαυτό του ως ειρηνοποιό που μπορεί να πιέσει τους αυτονομιστές στην Ουκρανία να καταλήξουν σε κάποια συμφωνία με τον πρόεδρο της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο και να διακηρύξει τη νίκη. Αυτό δεν φαίνεται πιθανό. Αλλά αν δεν το κάνει, ο ψυχρός πόλεμος της Ρωσίας με την Δύση θα μπορούσε να θερμανθεί σημαντικά.

* Ο ALEXANDER J. MOTYL είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Rutgers, στο Newark.


Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/141645/alexander-j-motyl/war-come...

Σύνδεσμοι:
[1] http://espreso.tv/news/2014/07/17/stryelkov_radiye_zahybeli_mayzhe_trokh...
[2] http://ria.ru/world/20140717/1016409306.html#14056109338343&message=resi...
[3] http://news.msn.com/world/ukraine-says-rebels-shoot-down-malaysian-airli...
[4] http://www.pravda.com.ua/news/2014/07/18/7032275/
[5] http://news.msn.com/world/ukraine-air-force-jet-downed-by-russian-missile
[6] http://www.unian.ua/politics/939080-kolona-zi-100-odinits-tehniki-vnochi...
[7] http://www.pravda.com.ua/news/2014/07/17/7032170/
[8] http://www.treasury.gov/resource-center/sanctions/OFAC-Enforcement/Pages...
[9] http://www.amnesty.org/en/library/asset/EUR50/034/2014/en/c8e25fcd-c791-...