Ερωτήματα για το ηλεκτρονικό τσιγάρο
ΑΣΠΑΣΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)
Μετά την είσοδο του Ιντερνετ στη ζωή μας, η επόμενη τεχνολογία που εισέβαλε τόσο έντονα και επηρέασε την καθημερινότητα εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως είναι το ηλεκτρονικό τσιγάρο.
Δεκάδες εκατομμύρια καπνιστές έχουν ήδη κάνει τη μετάβαση από το «κανονικό» στο ηλεκτρονικό τσιγάρο, χωρίς να έχουν, όμως, «στα χέρια τους» επιστημονικά στοιχεία σχετικά με το τι πραγματικά είναι, ποιος είναι ο σωστός τρόπος χρήσης του και τελικά ποιες είναι οι επιπτώσεις του στην υγεία και τα αποτελέσματά του στην κοινωνία. Την ίδια στιγμή, η ερευνητική κοινότητα τρέχει πανικόβλητη να προλάβει την αγορά που υπόσχεται ασφαλές κάπνισμα, ή μάλλον... άτμισμα.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, 100 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους μέσα στον 20ό αιώνα από ασθένειες που σχετίζονται με το κάπνισμα. Τον 21ο αιώνα, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι πάνω από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι θα πεθάνουν εξαιτίας της χρήσης προϊόντων καπνού, ενώ σήμερα το τσιγάρο σκοτώνει έναν στους δύο καπνιστές.
«Οι άνθρωποι καπνίζουν για τη νικοτίνη, αλλά πεθαίνουν από την πίσσα», είχε πει πρώτος το 1976 ο ψυχίατρος Μάικλ Ράσελ, πρωτοπόρος στην έρευνα για τις επιπτώσεις του καπνίσματος. Πάνω σε αυτή τη λογική το ηλεκτρονικό τσιγάρο κράτησε τη νικοτίνη και πέταξε την πίσσα από τη συνήθεια του καπνίσματος. «Η νικοτίνη είναι μία πολύ ασφαλής ουσία σε μικρές δόσεις. Την παράγουν τα φυτά για να σκοτώνουν τα έντομα», είπε ο δρ Ουίλσον Κόμπτον, υποδιευθυντής του αμερικανικού Εθνικού Ινστιτούτου για την Κατάχρηση Ουσιών, σε ομιλία του στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού επιστημονικού συνεδρίου ESOF που διεξήχθη στην Κοπεγχάγη στο τέλος Ιουνίου.
Ασφάλεια
«Η νικοτίνη δεν είναι τελείως ασφαλής, είναι γνωστό ότι είναι τοξική κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του οργανισμού», τόνισε ο Τόμας Χάρτουνγκ, καθηγητής και επικεφαλής του Τμήματος Τοξικολογίας βασισμένης σε Δεδομένα (Evidence-based Toxicology) στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς των ΗΠΑ, συμμετέχοντας στο ίδιο πάνελ για το ηλεκτρονικό τσιγάρο. Ο ίδιος υπογράμμισε ότι θεωρεί απαραίτητο να ελεγχθεί η ασφάλεια των ουσιών που περιέχονται στα ηλεκτρονικά τσιγάρα, ακολουθώντας μεθόδους που χρησιμοποιούνται σήμερα στον έλεγχο φαρμάκων και πολλών άλλων προϊόντων.
Το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν είναι κάτι παραπάνω από μία θερμαντική συσκευή, μέσα στην οποία ζεσταίνεται ένα υγρό, αυτό εξατμίζεται και παράγεται ατμός, ο οποίος στη συνέχεια εισπνέεται από τον χρήστη ή αλλιώς τον... ατμιστή. Ο ατμός αυτός περιέχει συνήθως προπυλενογλυκόλη, γλυκερίνη, καθώς και άλλες ουσίες και αρώματα. «Την προπυλενογλυκόλη την συναντάμε σαν πρόσθετο σε συσκευασμένα τρόφιμα λόγω της ιδιότητάς της να διατηρεί την υγρασία τους. To διακετύλιο, μία αρωματική ουσία που περιέχεται στο 70% των υγρών ηλεκτρονικών τσιγάρων με γλυκιά γεύση, είναι αυτό που προσδίδει και το τεχνητό άρωμα βουτύρου στη μαργαρίνη», λέει ο Κωνσταντίνος Φαρσαλινός, γιατρός και ερευνητής στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, εξηγώντας ότι ενώ οι ουσίες αυτές έχουν μεν εγκριθεί για χρήση σε τρόφιμα, σε ελάχιστες από αυτές έχουν γίνει έλεγχοι για να διαφανεί αν προκαλούν προβλήματα όταν εισπνέονται.
Οι εκατοντάδες παραλλαγές στις οποίες διατίθενται αυτά τα προϊόντα κάνουν τις επιστημονικές έρευνες δύσκολες, ενώ τα αποτελέσματά τους θεωρούνται συχνά υποκειμενικά. Η ασφάλεια αλλά και η αποτελεσματικότητα στη διακοπή του καπνίσματος εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες: την περιεκτικότητα του υγρού σε διαφορετικές ουσίες, τη συχνότητα χρήσης και τον τρόπο εισπνοής, μέχρι και από την ισχύ της τάσης του ρεύματος που παράγει η μπαταρία της συσκευής.
«Προθάλαμος»
«Οσο αυξάνεται η χρήση, αυξάνεται η ανησυχία μας μήπως το ηλεκτρονικό τσιγάρο αποτελεί τον προθάλαμο του καπνίσματος», είπε η Ντέμπορα Αρνοτ από τη βρετανική μη κυβερνητική οργάνωση Αction for Smoking and Health (Δράση για το Τσιγάρο και την Υγεία), ομιλήτρια στο ίδιο πάνελ με τους Κόμπτον και Χάρτουνγκ στο συνέδριο ESOF. Μεγάλο μέρος της επιστημονικής κοινότητας φαίνεται να ανησυχεί μήπως τελικά το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν λειτουργήσει μόνο σαν αντικατάστατο του τσιγάρου για τους ήδη καπνιστές, αλλά προστεθεί στη λίστα των προϊόντων καπνού, κρατώντας την κοινωνία δέσμια αυτής της συνήθειας.
«Δεν βλέπω τη φαρμακοβιομηχανία να μπαίνει στο παιχνίδι της παραγωγής ηλεκτρονικών τσιγάρων, εξαιτίας της ευθύνης της πώλησης ενός εθιστικού προϊόντος. Από την άλλη, η καπνοβιομηχανία, τα τελευταία χρόνια, φαίνεται να μπαίνει δυναμικά στην παραγωγή ηλεκτρονικών τσιγάρων, από συμφέρον να διατηρήσει τη συνήθεια του καπνίσματος και να μην της βάλει τέλος», προσέθεσε η Αρνοτ, η οποία θεωρεί απαραίτητη τη θέσπιση νομοθετικού πλαισίου, το οποίο να προωθεί τη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου μόνο στις περιπτώσεις διακοπής του καπνίσματος, ενώ την ίδια στιγμή να αποθαρρύνει την υποτροπή και τη χρήση από νέους και μη καπνιστές.
«Με το 28% του ευρωπαϊκού πληθυσμού (άνω των 15 ετών) να καπνίζει, το κάπνισμα αποτελεί σήμερα την πιο εύκολα προβλέψιμη αιτία θανάτου», είπε, στο πλαίσιο του παραπάνω συνεδρίου, ο γιατρός Σουντάνσου Πατουάρνταν από την εταιρεία παραγωγής ηλεκτρονικών τσιγάρων Nicoventures, η οποία ανήκει στον όμιλο εταιρειών British American Tobacco που προμηθεύει με τσιγάρα το 1/8 των καπνιστών σε όλο τον κόσμο. «Ενας ποιοτικός και ασφαλής τρόπος χορήγησης νικοτίνης μπορεί να αλλάξει το τοπίο της δημόσιας υγείας του αιώνα που διανύουμε», προσέθεσε ο Πατουάρνταν. Η Αρνοτ, αντίθετα, δεν πιστεύει ότι μία μέθοδος που αποδαιμονοποιεί το κάπνισμα θα είναι αυτή που θα ρίξει την αυλαία αυτής της θανατηφόρας συνήθειας. «Εμφανίζονται και πάλι διαφημίσεις που είχαμε χρόνια να δούμε στην τηλεόραση», είπε η Αρνοτ. «Τουλάχιστον, ας σταματήσουμε να τα αποκαλούμε τσιγάρα. Για το καλό όλων, ας αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε μία εναλλακτική ορολογία», προσέθεσε.
