Και μετά το αυριανό Eurogroup;
Του Κώστα Καλλίτση
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Ένα θέμα είναι το δημόσιο χρέος της χώρας. Δημιουργήθηκε επειδή το κράτος υπερδανειζόταν για να χρηματοδοτεί τη συνολική ζήτηση και να κινεί την οικονομία, έπαιρνε το ρίσκο του δανεισμού και διένειμε το προϊόν του στους «πελάτες», ως κρατικά εγγυημένη πρόσοδο, αδιαφορώντας για την οικοδόμηση ισχυρών παραγωγικών δομών.
Το κράτος χρηματοδοτούσε μια «φούσκα» με κοινωνική συναίνεση, εμποδίζοντας την πραγματική οικονομική ανάπτυξη. Η φούσκα έσπασε, το πρόβλημα του χρέους κατέδειξε την προβληματικότητα του παρασιτικού μοντέλου. Και ανέδειξε την ανάγκη βαθιάς μεταρρύθμισης.
Ομως, άλλο θέμα είναι το χρέος και άλλο είναι η μεταφυσική συζήτηση για το χρέος, γύρω από δύο «μαγικούς» αριθμούς: «120%» και «2020».
Πρώτον: Από πού, άραγε, προκύπτει ότι βιώσιμο είναι ένα χρέος που ισούται ακριβώς με το 120% του ΑΕΠ, ειδικά κατά το έτος 2020; Από πουθενά. Αυτοί οι δύο δείκτες είχαν πρωτοεμφανισθεί σε μια έκθεση που είχε γραφεί από τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 2010. Κι από τότε, αθόρυβα, σιγά σιγά, με την επανάληψή τους, έχουν γίνει θέσφατα, έχουν αποκτήσει αυτόνομη, δική τους υπόσταση. Επειδή όλοι δείχνουν να τους αντιμετωπίζουν ως αδιαμφισβήτητους - ενώ δεν είναι.
Δεύτερον: Σύμφωνα με το Μάαστριχτ, βιώσιμο είναι το χρέος που δεν υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ. Σύμφωνα με ερευνητές της Παγκόσμιας Τράπεζας, βιώσιμο είναι το χρέος που δεν υπερβαίνει το 90% του ΑΕΠ. Το όριο «120%» δεν διαθέτει οποιαδήποτε τεκμηρίωση. Τέθηκε, διότι τόσο ήταν το χρέος της Ιταλίας και, αν ετίθετο χαμηλότερα, τότε αυτομάτως το χρέος της Ιταλίας θα χαρακτηριζόταν μη βιώσιμο - όπερ έπρεπε να αποφευχθεί, για να αποτραπούν τα χειρότερα στην Ευρωζώνη. Είναι, λοιπόν, τόσο αυθαίρετο, όσο και το χρονικό ορόσημο του 2020 - λες κι ο κόσμος... τελειώνει το 2020.
Και τρίτον: Μεγάλοι βαθμοί αυθαιρεσίας φαίνεται ότι υπάρχουν και στον τρόπο με τον οποίο διάφορες υπηρεσίες υπολογίζουν το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ. Ειδικά το ΔΝΤ έχει δείξει ότι ανεβοκατεβάζει αυτό το ποσοστό με χαρακτηριστική ευκολία, σε πολλές κρίσιμες στιγμές της τελευταίας διετίας - όπως σήμερα ή, πάλι, τον περασμένο Φεβρουάριο. Λες και με ασφάλεια μπορεί να υπολογίσει τη μεταβολή του ΑΕΠ σε βάθος μιας 10ετίας, ενώ δεν καταφέρνει να υπολογίσει με ακρίβεια αυτήν τη μεταβολή φέτος ή το 2013...
Ο φετιχισμός των αριθμών δεν βοηθά στην επίλυση του προβλήματος. Τη δυσκολεύει. Ισως, όμως, εξυπηρετεί την επιδίωξη χρονικής μετάθεσης, αναβολής της λήψης αποφάσεων για την επίλυσή του. Η αυριανή συνεδρίαση του Eurogroup θα δείξει. Το κακό σενάριο θα ήταν να υπάρξει πλήρης διαφωνία ΔΝΤ - Γερμανίας και το ΔΝΤ να αποσυρθεί από τη δανειοδότηση της χώρας μας. Αυτό το σενάριο δεν θεωρείται πιθανό - παρόλο που η αδιάλλακτη στάση της κ. Λαγκάρντ δύσκολα μπορεί να ερμηνευτεί μόνο με όρους τακτικής. Το πιο πιθανό σενάριο φαίνεται να είναι ότι θα ληφθούν αποφάσεις οι οποίες θα βελτιώνουν την προοπτική να καταστεί βιώσιμο το χρέος. Δηλαδή, να εγκριθεί η δόση των 44 δισ. ευρώ χωρίς να λύνει το πρόβλημα και να ξαναγυρίσει η μπάλα στην περιοχή μας: Αν και πότε θα υλοποιηθούν όσα συμφωνήθηκαν. Κάποιοι θα πανηγυρίσουν για τη «μεγάλη ανάσα» που πήραμε και, από την επομένη, η χώρα θα βρεθεί πάλι αντιμέτωπη με τις παθογένειες του πολιτικού συστήματος. Οπως πριν...
