Η Τουρκία εισέρχεται σε μια νέα περίοδο
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΕΛΛΙΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Με την επιλογή του Αχμέτ Νταβούτογλου ως αντικαταστάτη του Ταγίπ Ερντογάν στην ηγεσία του κυβερνώντος κόμματος -και ως επόμενου πρωθυπουργού μόλις ο Ερντογάν ορκισθεί πρόεδρος, την ερχόμενη Πέμπτη- η Τουρκία εισέρχεται σε μια νέα περίοδο που θα χαρακτηρίζεται από τριβές στο εσωτερικό του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και σκεπτικισμό εκ μέρους της Δύσης για τη στάση της Αγκυρας στις περιφερειακές εξελίξεις.
Ο Ταγίπ Ερντογάν θα επιχειρήσει να προωθήσει το όραμά του για ένα ισχυρό προεδρικό αξίωμα. Στο σχέδιό του αυτό εντάσσεται και η επιλογή (ή, άλλως, η εκ μέρους του ουσιαστική επιβολή) του στενού συνεργάτη του, Αχμέτ Νταβούτογλου, στην ηγεσία του κυβερνώντος κόμματος. Η απουσία του Ερντογάν από τους κόλπους του ΑΚΡ, σε συνδυασμό με τη δυσαρέσκεια του απερχόμενου προέδρου Αμπντουλάχ Γκιουλ για τον παραγκωνισμό του, συνθέτει ένα εκρηκτικό μείγμα στα θεμέλια του μετριοπαθούς ισλαμικού κόμματος και απειλεί στην πορεία να οδηγήσει ακόμη και σε συνολική ανατροπή το πολιτικού συστήματος.
Με την αποχώρηση Γκιουλ από την προεδρία, εκλείπει πλέον ο μοναδικός πόλος μιας έστω και μερικής εξισορρόπησης της παντοδυναμίας Ερντογάν. Σε αρκετές περιπτώσεις τα τελευταία χρόνια, απέναντι στον παρορμητισμό και τις ακρότητες του πρωθυπουργού, ο πρόεδρος ύψωνε έναν πιο μετριοπαθή, ρεαλιστικό και συναινετικό λόγο, με αποτέλεσμα να έχει περισσότερο σεβασμό από την κοσμική αντιπολίτευση, αλλά και μεγαλύτερη αποδοχή από τη διεθνή κοινότητα.
Ο Ερντογάν «απέκλεισε» τον Γκιουλ από τη διεκδίκηση της πρωθυπουργίας κινώντας ταχύτατα τη διαδικασία επιλογής νέου αρχηγού του ΑΚΡ όσο ο δεύτερος είναι πρόεδρος και άρα αδυνατεί να συμμετάσχει στην εσωκομματική διαδικασία. Ο ίδιος ο Γκιουλ έκανε ευθέως λόγο για ασέβεια προς το πρόσωπό του από τα στελέχη του AKP, ενώ η σύζυγός του, Χαϊρουνισά, εξαπέλυσε δημόσια επίθεση ενάντια στο «περιβάλλον» Ερντογάν. «Ο πρόεδρος δεν λέει τίποτα λόγω της ευγένειάς του, αλλά τα γνωρίζουμε όλα», ξέσπασε η κ. Γκιουλ, και συμπλήρωσε: «Μας γνωρίζετε εδώ και χρόνια και δεν έχουμε αλλάξει, αλλά κοιτάξτε την αλλαγή όλων αυτών. Τώρα σωπαίνω, αλλά αυτό δεν θα κρατήσει για πολύ. Εγώ θα ξεκινήσω την ιντιφάντα».
Ο Αμπντουλάχ Γκιουλ δεν αμφισβήτησε δημόσια τις εξελίξεις, αλλά έχει καταστήσει σαφή την πρόθεσή του να επιστρέψει στο κόμμα του οποίου υπήρξε συνιδρυτής. Ο απερχόμενος πρόεδρος, αν και από πολλούς εθεωρείτο η καλύτερη εγγύηση για την ενότητα του κόμματος και την εξασφάλιση καλύτερων ποσοστών στις επόμενες βουλευτικές εκλογές, τελικά δεν διεκδίκησε την πρωθυπουργία, παρότι είχε αφήσει να εννοηθεί ότι το επιθυμούσε. Ο ελιγμός του Ερντογάν να συγκαλέσει την περασμένη Πέμπτη την κεντρική επιτροπή του κόμματος για να επιλέξει τον επόμενο αρχηγό, ορίζοντας ταυτόχρονα την ερχόμενη Τετάρτη έκτακτο συνέδριο του ΑΚΡ που θα επικυρώσει την απόφαση, δεν επέτρεψε στον Γκιουλ να διεκδικήσει την πρωθυπουργία, καθώς μέχρι τις 28 του μηνός θα είναι πρόεδρος.
Ο Αχμέτ Νταβούτογλου δεν έχει ιδιαίτερη απήχηση στα στελέχη και τους ψηφοφόρους του κόμματος και η όποια ισχύς του απορρέει από τη στενή του σχέση με τον Ερντογάν. Ολα δείχνουν πως μόλις περάσουν τα τελετουργικά της ανάληψης της προεδρίας από τον Ερντογάν και της πρωθυπουργίας από τον στενό του συνεργάτη, και ο Γκιουλ αναχωρήσει από την Αγκυρα και εγκατασταθεί στην Κωνσταντινούπολη, στους κόλπους του ΑΚΡ θα αρχίσει να γράφεται ένα νέο κεφάλαιο με χρονικό ορίζοντα τις επόμενες βουλευτικές εκλογές.
Το δίδυμο Ερντογάν-Νταβούτογλου έχει λιγότερο από δέκα μήνες για να δημιουργήσει τις συνθήκες που θα επιτρέψουν μια μεγάλη νίκη του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης στις βουλευτικές εκλογές που θα διεξαχθούν το αργότερο τον Ιούνιο του ’15. Από το ποσοστό που θα λάβει το ΑΚΡ, θα κριθεί κατά πόσον -ενδεχομένως σε συνεργασία με το κουρδικό κόμμα, εάν έχουν υπάρξει ουσιαστικά βήματα προόδου σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα των Κούρδων- θα είναι δυνατή η εξασφάλιση της πλειοψηφίας δύο τρίτων στην Εθνοσυνέλευση, που είναι αναγκαία για να αλλάξει το Σύνταγμα και να δοθούν στον πρόεδρο αυξημένες εξουσίες, όπως διακαώς επιθυμεί ο Ταγίπ Ερντογάν.
Η πολιτική για Ελλάδα - Κύπρο
Ο Αχμέτ Νταβούτογλου είναι άριστος γνώστης των ελληνοτουρκικών σχέσεων και του Κυπριακού, τα οποία έχει διαχειρισθεί την τελευταία δωδεκαετία, αρχικά ως διπλωματικός σύμβουλος τόσο του κ. Ερντογάν όσο και του κ. Γκιουλ και τα τελευταία πέντε χρόνια ως υπουργός Εξωτερικών. Ως εκτιμάται, θα συνεχίσει την πολιτική του Ταγίπ Ερντογάν, ιδιαίτερα στην εξωτερική πολιτική της οποίας υπήρξε συνδιαμορφωτής.
Στα ελληνοτουρκικά έχει διαμηνύσει ότι η Αγκυρα δεν κινείται με βάση τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, την οποία δεν έχει επικυρώσει, αλλά επιμένει πως η επίλυση των όποιων προβλημάτων μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από διμερή διάλογο. Στο ακανθώδες ζήτημα της ΑΟΖ, δηλώνει πως κανείς δεν μπορεί να «περικυκλώσει» την Τουρκία που έχει την εκτενέστερη ακτογραμμή στη Μεσόγειο και πως η χώρα του έχει δικαίωμα να διεξάγει έρευνες στην Αν. Μεσόγειο.
Τέλος, στο Κυπριακό έχει συνδέσει την προοπτική μεταφοράς νερού από την Τουρκία στην κατεχόμενη Κύπρο με αυτή της αξιοποίησης των κοιτασμάτων αερίου, προς όφελος και των δύο πλευρών.
