Τα σπασμένα παράθυρα της Αθήνας
Πάσχος Μανδραβέλης
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/8)
Ο Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθήνας, προκειμένου να προστατέψει τα οχήματά του και το επιβατικό κοινό, αποφάσισε να διακόψει κάθε Παρασκευή και Σάββατο βράδυ την κυκλοφορία των οχημάτων έξω από την πύλη του Πολυτεχνείου. Είχε προηγηθεί, στις 20.5.2016, επίθεση από κουκουλοφόρους, οι οποίοι βγήκαν από το Πολυτεχνείο, σταμάτησαν το τρόλεϊ, αποβίβασαν τους επιβάτες και το πυρπόλησαν με βόμβα μολότοφ. Κατόπιν τα καλόπαιδα βρήκαν (πανεπιστημιακό) άσυλο στο κτίριο του Πολυτεχνείου
Ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης αποφάσισε την απόσυρση 49 γλυπτών για να τα προστατεύσει από βανδαλισμούς· είτε αυτοί γίνονται από το λούμπεν προλεταριάτο, που τα λιώνει για το μέταλλο, είτε από την επαναστατική του πρωτοπορία που τα καταστρέφει ασκώντας το απαράβατο δικαίωμά του στη... συμβολική βία.
Είναι πολλοί οι πολίτες σε ολόκληρη τη χώρα, αλλά κυρίως στο κέντρο της Αθήνας, που δεν βάφουν πια τα σπίτια τους γιατί το θεωρούν μάταιο κόπο. Διάφοροι χαχόλοι με «επαναστατικές» ή «εικαστικές» (τρομάρα μας) ανησυχίες τα κουτσουλάνε κάθε λίγο και λιγάκι με ανεξίτηλο σπρέι, αφήνοντας δυσδιάκριτες υπογραφές, επαναστατικά ή χουλιγκανικά συνθήματα. Από τις «εικαστικές» αυτές παρεμβάσεις δεν γλίτωσε ούτε το κτίριο του ΕΑΤ-ΕΣΑ, ούτε καν οι βράχοι της Πνύκας. Το μόνο που μπορεί να αποτρέψει τους βανδάλους είναι η υψηλή περίφραξη των χώρων, η απώλεια δηλαδή πρόσβασης όλων των πολιτών σε αυτούς.
Η διάχυτη ανομία στην ελληνική κοινωνία αποτυπώνεται στον δημόσιο χώρο. Τον τρώει σαν σαράκι. Κάποια επαναστατημένα μπορούν ανεμπόδιστα να κάνουν τα πάντα: από το να μουντζουρώνουν το άγαλμα του Κωστή Παλαμά, να κουτσουλάνε την Αθηναϊκή Τριλογία με ανόητα συνθήματα για το τέλος του πολιτισμού μέχρι να καίνε τρόλεϊ. Εν τω μεταξύ, οι πολίτες χάνουν αδιαμαρτύρητα, ακόμη και το δικαίωμά τους να μετακινούνται με τις δημόσιες συγκοινωνίες. Οι φτωχότεροι πλήττονται περισσότερο. Στα πάρκα και στις πλατείες δεν κάθονται αυτοί που ο κ. Γ. Κυρίτσης θέλει να εξανδραποδίσει, με τρόλεϊ προς Κυψέλη και Πατήσια δεν μετακινούνται οι πλούσιοι.
Στην Ελλάδα, δυστυχώς, αποδεικνύεται η ορθότητα της «Θεωρίας των Σπασμένων Παραθύρων». Αυτή προέκυψε από το άρθρο δύο εγκληματολόγων που δημοσιεύτηκε το 1982 στο περιοδικό Atlantic Monthly, με τίτλο «Σπασμένα παράθυρα» (Broken Windows). Οι J.Q. Wilson και G. Kelling διατυπώνουν την άποψη πως η ανοχή στις μικρές παραβάσεις του νόμου (ρύπανση των δρόμων, βάψιμο τοίχων με σπρέι κ.λπ.) διαμορφώνει το κλίμα για να ανθήσει και το σοβαρό έγκλημα. «Οι βανδαλισμοί», έγραψαν, «μπορούν να συμβούν οπουδήποτε, από τη στιγμή που οι κοινοτικοί φραγμοί –η αίσθηση της αμοιβαίας φροντίδας και των υποχρεώσεων για τον δημόσιο χώρο– υποβαθμίζονται από ενέργειες που στέλνουν ένα σήμα ότι “ουδείς ενδιαφέρεται”... και ότι η παραβατική συμπεριφορά δεν έχει κόστος». Στο μακροσκελές άρθρο περιγράφεται γλαφυρά πώς τα πρώτα σημάδια εγκατάλειψης ενός μέρους του δημόσιου χώρου οδηγούν σε ακόμη μεγαλύτερη παραβατικότητα, σε κοινωνική απομόνωση των κατοίκων που νιώθουν ανασφαλείς και, τελικώς, τη συνολική εγκατάλειψη ολόκληρων περιοχών σε συμμορίες και παραβατικούς.
Η συμβουλή τους –που υλοποιήθηκε με θεαματικά καλά αποτελέσματα από τον δήμαρχο της Νέας Υόρκης Ρούντολφ Τζουλιάνι– είναι μία: ουδεμία υποχώρηση στην παραβατικότητα, όπως γίνεται σήμερα στην Αθήνα, αλλά η πολιτική της μηδενικής ανοχής. «Οπως οι γιατροί τώρα αναγνωρίζουν τη σημασία της πρόληψης αντί της θεραπείας των ασθενειών, έτσι και η αστυνομία –και όλοι μας– πρέπει να αναγνωρίσει την ανάγκη της διατήρησης άθικτων κοινοτήτων χωρίς σπασμένα παράθυρα».
