Θυμωμένοι, αλλά και προβληματισμένοι
Αλέξης Παπαχελάς
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)
Ολα δείχνουν ότι θα πάμε σε εκλογές. Από πολλές απόψεις ενδέχεται να είναι από τις σημαντικότερες εκλογικές αναμετρήσεις της σύγχρονης Ιστορίας μας.
Είναι πολύ σημαντικό να ξέρουμε γιατί μιλάμε πριν φτάσουμε στις κάλπες. Και αυτό γιατί δεν θα έχουμε πολύ χρόνο μετά να συνειδητοποιήσουμε τι ακριβώς μας συμβαίνει. Η πυκνότητα των εξελίξεων και η ταχύτητα των γεγονότων θα είναι καταιγιστικές. Στο δικό μου μυαλό είναι αρκετά ξεκάθαρο πως η επιλογή που αναγκαστικά πρέπει να κάνει η χώρα είναι ανάμεσα σε ευρώ με κάποιου είδους Μνημόνιο ή δραχμή χωρίς κανένα Μνημόνιο. Δεν είναι εύκολη, εύπεπτη ή ευχάριστη επιλογή. Φοβούμαι όμως πως η θέση του κ. Λαφαζάνη είναι πιο «έντιμη» από καθαρά αναλυτικής απόψεως. Οτι, δηλαδή, παραμονή στο ευρώ χωρίς σκληρή επιτήρηση, μέτρα και κάποιο Μνημόνιο αποτελεί στόχο ανέφικτο και ουτοπικό. Υπάρχουν, βεβαίως, κάποιοι που θέλουν να πιστεύουν ότι η μέθοδος «Κούγκι» θα φέρει αποτελέσματα γιατί η Ελλάδα παραμένει συστημικός κίνδυνος και συνεπώς οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι θα κάνουν πίσω απέναντι σε μια νέα ελληνική κυβέρνηση η οποία θα απειλήσει με τη μη πληρωμή ομολόγων που θα λήγουν εντός του 2015. Επικαλούνται, μάλιστα, τις γενικότερες πολιτικές αλλαγές που ενδέχεται να συντελεσθούν στις χώρες του Νότου, τις συμμαχίες που μπορεί να έχουν σφυρηλατηθεί έως τότε κ.λπ. Το πιθανότερο είναι πως ζουν σ’ ένα δικό τους κόσμο, πράγμα πάρα πολύ επικίνδυνο. Βεβαίως, δεν αποκλείεται κάποια στιγμή το ίδιο το ευρώ να διαλυθεί γιατί θα αποδειχθεί ότι ο Νότος δεν μπορεί να συμβιώσει με τον Βορρά και γιατί η αρχιτεκτονική του ήταν εξ αρχής λειψή και βασισμένη σε λάθος αξιώματα. Είναι όμως τρομακτικό να ξέρεις πως η Ελλάδα ήταν ο πρώτος κρίκος στην κρίση του ευρώ και πως τώρα μπορεί να γίνει ο πρώτος κρίκος που θα σπάσει. Η Ιστορία έχει δείξει ότι οι αδύναμοι κρίκοι την πληρώνουν πάντοτε περισσότερο. Ειδικά, μάλιστα, όταν πρόκειται για μια περίπτωση με αδύναμους θεσμούς, ανύπαρκτη παραγωγική βάση και ένα πολιτικό προσωπικό που δεν θα μπορέσει ποτέ να σταθεί στο ύψος της ανασυγκρότησης μιας κατεστραμμένης χώρας. Οι στιγμές είναι κρίσιμες και οφείλουμε να είμαστε ειλικρινείς. Κανένας δρόμος δεν θα είναι εύκολος. Το ραντεβού με την πραγματικότητα θα είναι σκληρό και αποκαλυπτικό και στην περίπτωση που θα έχει εκλεγεί ένα νέο «διάδοχο» σχήμα του σημερινού κυβερνητικού. Θα έχουμε πάλι μπροστά μας έναν κάβο που θα πρέπει να περάσουμε με 10 μποφόρ και πυκνή ομίχλη, ένα μεγάλο δημοσιονομικό κενό, μία τρύπα στο ασφαλιστικό και γενικά μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση. Ετσι όπως τα κάναμε τα πράγματα και ύστερα από μήνες αστάθειας και παράλυσης, θα είμαστε πάλι στη γωνία.
Είναι πολύ σημαντικό να ξέρουμε γιατί μιλάμε πριν φτάσουμε στις κάλπες. Και αυτό γιατί δεν θα έχουμε πολύ χρόνο μετά να συνειδητοποιήσουμε τι ακριβώς μας συμβαίνει. Η πυκνότητα των εξελίξεων και η ταχύτητα των γεγονότων θα είναι καταιγιστικές. Στο δικό μου μυαλό είναι αρκετά ξεκάθαρο πως η επιλογή που αναγκαστικά πρέπει να κάνει η χώρα είναι ανάμεσα σε ευρώ με κάποιου είδους Μνημόνιο ή δραχμή χωρίς κανένα Μνημόνιο. Δεν είναι εύκολη, εύπεπτη ή ευχάριστη επιλογή. Φοβούμαι όμως πως η θέση του κ. Λαφαζάνη είναι πιο «έντιμη» από καθαρά αναλυτικής απόψεως. Οτι, δηλαδή, παραμονή στο ευρώ χωρίς σκληρή επιτήρηση, μέτρα και κάποιο Μνημόνιο αποτελεί στόχο ανέφικτο και ουτοπικό. Υπάρχουν, βεβαίως, κάποιοι που θέλουν να πιστεύουν ότι η μέθοδος «Κούγκι» θα φέρει αποτελέσματα γιατί η Ελλάδα παραμένει συστημικός κίνδυνος και συνεπώς οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι θα κάνουν πίσω απέναντι σε μια νέα ελληνική κυβέρνηση η οποία θα απειλήσει με τη μη πληρωμή ομολόγων που θα λήγουν εντός του 2015. Επικαλούνται, μάλιστα, τις γενικότερες πολιτικές αλλαγές που ενδέχεται να συντελεσθούν στις χώρες του Νότου, τις συμμαχίες που μπορεί να έχουν σφυρηλατηθεί έως τότε κ.λπ. Το πιθανότερο είναι πως ζουν σ’ ένα δικό τους κόσμο, πράγμα πάρα πολύ επικίνδυνο. Βεβαίως, δεν αποκλείεται κάποια στιγμή το ίδιο το ευρώ να διαλυθεί γιατί θα αποδειχθεί ότι ο Νότος δεν μπορεί να συμβιώσει με τον Βορρά και γιατί η αρχιτεκτονική του ήταν εξ αρχής λειψή και βασισμένη σε λάθος αξιώματα. Είναι όμως τρομακτικό να ξέρεις πως η Ελλάδα ήταν ο πρώτος κρίκος στην κρίση του ευρώ και πως τώρα μπορεί να γίνει ο πρώτος κρίκος που θα σπάσει. Η Ιστορία έχει δείξει ότι οι αδύναμοι κρίκοι την πληρώνουν πάντοτε περισσότερο. Ειδικά, μάλιστα, όταν πρόκειται για μια περίπτωση με αδύναμους θεσμούς, ανύπαρκτη παραγωγική βάση και ένα πολιτικό προσωπικό που δεν θα μπορέσει ποτέ να σταθεί στο ύψος της ανασυγκρότησης μιας κατεστραμμένης χώρας. Οι στιγμές είναι κρίσιμες και οφείλουμε να είμαστε ειλικρινείς. Κανένας δρόμος δεν θα είναι εύκολος. Το ραντεβού με την πραγματικότητα θα είναι σκληρό και αποκαλυπτικό και στην περίπτωση που θα έχει εκλεγεί ένα νέο «διάδοχο» σχήμα του σημερινού κυβερνητικού. Θα έχουμε πάλι μπροστά μας έναν κάβο που θα πρέπει να περάσουμε με 10 μποφόρ και πυκνή ομίχλη, ένα μεγάλο δημοσιονομικό κενό, μία τρύπα στο ασφαλιστικό και γενικά μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση. Ετσι όπως τα κάναμε τα πράγματα και ύστερα από μήνες αστάθειας και παράλυσης, θα είμαστε πάλι στη γωνία.
Με όλα αυτά τα δεδομένα ο ελληνικός λαός θα πάει στις κάλπες. Ενα τμήμα του καταλαβαίνει πως έχει πολλά να χάσει από εδώ που βρίσκεται σήμερα. Ενα άλλο, μεγάλο κομμάτι, δεν νιώθει το ίδιο, γιατί καλώς ή κακώς πιστεύει ότι δεν έχει πολλά να χάσει ακόμη. Και ασφαλώς έχουμε ένα τρίτο κομμάτι, θυμωμένο, απελπισμένο, αλλά και προβληματισμένο, που δεν είναι σίγουρο τι από τα δύο ισχύει. Εχω την εντύπωση πως το αποτέλεσμα θα κριθεί από το τι θα ψηφίσει αυτό ακριβώς το τμήμα του ελληνικού λαού.
