Απαντήσεις σε πέντε κρίσιμα ερωτήματα
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΖΟΥΛΑΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Υπάρχει περίπτωση να εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας και με λιγότερες από 180 ψήφους αν δεν ψηφίσουν π.χ. όλοι οι βουλευτές της Χρυσής Αυγής;
Μπορεί ο υποψήφιος Πρόεδρος να αποσύρει το ενδιαφέρον του ανάμεσα στις τρεις ψηφοφορίες και τι θα γίνει σε μια τέτοια περίπτωση; Αν δεν εκλεγεί Πρόεδρος και προκληθούν εκλογές ποιο είναι το ποσοστό που διασφαλίζει την αυτοδυναμία στον νικητή και τι θα γίνει αν δεν συμπράξει κανείς με τον πρώτο;
Είναι από τις μέρες που οι δημοσιογράφοι ευλόγως δεχόμαστε καταιγισμό ερωτήσεων. Ευλόγως διότι πολλά απ’ όσα συμβαίνουν στην πολιτική ζωή και όσα πιθανώς θα συμβούν το επόμενο διάστημα δεν έχουν προηγούμενο τα σαράντα χρόνια της Μεταπολίτευσης. Για παράδειγμα, ποτέ δεν είχε προκύψει μέχρι σήμερα ούτε καν ως ενδεχόμενο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να εκλεγεί από τη μειοψηφία των βουλευτών του Κοινοβουλίου και την ίδια στιγμή να διαπιστώνεται ότι δεν μπορεί καν να σχηματισθεί κυβέρνηση.
Και καθώς όλα τούτα δεν είναι πλέον απίθανο να τα ζήσουμε σε ενάμιση μήνα, η «Κ» με τη βοήθεια, βέβαια, και συνταγματολόγων είχε την ιδέα να απαντήσει σήμερα στα συχνότερα ερωτήματα που διατυπώνονται τις τελευταίες εβδομάδες.
1. Μπορεί να εκλεγεί Πρόεδρος με λιγότερες από 180 ψήφους στις τρεις ψηφοφορίες που θα γίνουν στις 17 στις 23 και στις 29 Δεκεμβρίου;
Οχι. Το Σύνταγμα είναι σαφέστατο αναφέροντας ότι Πρόεδρος εκλέγεται με ονομαστική ψηφοφορία εκείνος που συγκέντρωσε την πλειοψηφία των 2/3 (στις δύο πρώτες ψηφοφορίες) ή των 3/5 (στην τρίτη) «του όλου αριθμού των βουλευτών». Επομένως για να εκλεγεί ο κ. Στ. Δήμας είτε θα πρέπει να λάβει 200 ψήφους σε μία από τις δύο πρώτες ψηφοφορίες, είτε 180 στην τελική ψηφοφορία, ανεξαρτήτως των απόντων βουλευτών. Η κυβέρνηση υπενθυμίζεται ότι αριθμεί 155 βουλευτές, ενώ εκτός από τον ΣΥΡΙΖΑ (που έχει 71 βουλευτές), ήδη έχουν δηλώσει ότι θα καταψηφίσουν τον Στ. Δήμα οι ΑΝΕΛ (12 βουλευτές), η ΔΗΜΑΡ (10 βουλευτές), το ΚΚΕ (12) και η Χ.Α. (16 βουλευτές). Επομένως, αν δεν προκύψουν διαρροές, τα πέντε αυτά κόμματα αθροίζοντας συνολικά 121 βουλευτές μπορούν να μπλοκάρουν και από μόνα τους την εκλογή Δήμα ακόμη και άνευ της «βοήθειας» των 24 ανεξάρτητων βουλευτών πολλοί εκ των οποίων επίσης έχουν δηλώσει ότι θα τον καταψηφίσουν.
2. Μπορεί να αλλάξει το πρόσωπο του υποψηφίου μεταξύ των ψηφοφοριών ή να αποσύρει ο κ. Δήμας το ενδιαφέρον του;
Ασφαλώς. Το πρώτο είχε συμβεί το 1990, όταν ο Ανδρ. Παπανδρέου ως αντίπαλο στον Κων. Καραμανλή πρότεινε στην πρώτη ψηφοφορία τον Χρ. Σαρτζετάκη και στις δύο επόμενες τον Γ. Αλευρά. Εξυπακούεται δε ότι αν άρει την υποψηφιότητά του ο κ. Δήμας μεταξύ των τριών ψηφοφοριών (επειδή π.χ. θα προεξοφλήσει ότι δεν θα εκλεγεί) η κυβέρνηση οφείλει να προτείνει άλλο πρόσωπο.
3. Αν δεν εκλεγεί Πρόεδρος τι προβλέπει το Σύνταγμα;
Εντός δέκα ημερών προκηρύσσονται υποχρεωτικά εθνικές εκλογές οι οποίες πρέπει να διεξαχθούν εντός 30 ημερών. Γι’ αυτό και ως πιθανότερες ημερομηνίες θεωρούνται είτε η 25η Ιανουαρίου είτε η 1η Φεβρουαρίου. Σύμφωνα με το Σύνταγμα, η Βουλή που θα αναδειχθεί από αυτές τις εκλογές οφείλει να εκλέξει αμέσως Πρόεδρο Δημοκρατίας και προβλέπονται γι’ αυτό και πάλι τρεις ψηφοφορίες με χρονική απόσταση πέντε ημερών μεταξύ τους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όμως, είναι ευκολότερες οι προϋποθέσεις. Η εκλογή στην πρώτη ψηφοφορία απαιτεί 180 ψήφους, στη δεύτερη 151, ενώ στην τρίτη εκλέγεται Πρόεδρος ακόμη και αυτός που έχει τη σχετική πλειοψηφία. Κάτι που δεν έχει συμβεί ποτέ στην Ελλάδα.
4. Ποιο είναι το ποσοστό που θα διασφαλίσει την αυτοδυναμία στον νικητή αν γίνουν εκλογές;
Δεν μπορεί να το ξέρει κανείς, καθώς ο περιβόητος πήχυς της αυτοδυναμίας μπορεί να κυμανθεί π.χ. από το 35% ώς το 39% και εξαρτάται από το ποσοστό που θα συγκεντρώσουν αθροιστικά τα πολύ μικρά κόμματα που θα λάβουν κάτω από 3% και δεν θα μπουν στη Βουλή. Οσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των λεγόμενων λοιπών κομμάτων τόσο μειώνεται ο πήχυς της αυτοδυναμίας. Για να έχετε έναν μπούσουλα, αν τα κόμματα εκτός Βουλής αθροίσουν 7%, το πρώτο κόμμα πρέπει να περάσει το 37,6% για να κερδίσει τις 151 έδρες, ενώ αν το ποσοστό των μικρών φτάσει στο 12% ο νικητής των εκλογών χρειάζεται μόλις 35,6% για την αυτοδυναμία . Εξυπακούεται, βέβαια, ότι σε συνθήκες πόλωσης, το ποσοστό των λοιπών κομμάτων είθισται να μειώνεται (τον Ιούνιο του 2012 περιορίστηκε σε 6% και ο πήχυς της αυτοδυναμίας έφτασε το 38%)
5. Τι θα γίνει αν ο νικητής δεν έχει αυτοδυναμία;
Αυτό που έγινε και το 2012. Θα αρχίσει αμέσως η διαδικασία των διερευνητικών εντολών που σημειωτέον θα διεξάγονται παράλληλα με τις ψηφοφορίες για την εκλογή Προέδρου από τη Βουλή, κάτι που επίσης δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ στη Μεταπολίτευση. Ποιος θα δίνει τις εντολές σχηματισμού κυβέρνησης ανά τρεις μέρες στα τρία κόμματα που πρώτευσαν; Ο κ. Κάρ. Παπούλιας, καθώς δεν θα έχει εκλεγεί ακόμη ο διάδοχός του. Ετσι αν, για παράδειγμα, πρώτο κόμμα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, ο κ. Παπούλιας θα καλέσει αρχικώς τον κ. Τσίπρα, κι αν εκείνος δεν κατορθώσει σε τρεις μέρες να σχηματίσει κυβέρνηση θα δώσει την εντολή στον κ. Σαμαρά. Ας σημειωθεί, τέλος, ότι κανείς δεν θέλει να φανταστεί τι θα γίνει αν τρίτο κόμμα είναι η Χ.Α. και δεν ευδοκιμήσουν οι προσπάθειες των κ. Σαμαρά και Τσίπρα να κυβερνηθεί η χώρα. Και τούτο διότι ο κ. Παπούλιας θα υποχρεωθεί να καλέσει στο Προεδρικό Μέγαρο και να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης και στον προφυλακισμένο ώς τότε Ν. Μιχαλολιάκο, ο οποίος βέβαια θα έχει κάθε λόγο να ανταποκριθεί για να κάνει ένα ωραιότατο σόου το οποίο θα μεταδοθεί σε όλο τον κόσμο διασύροντας για μια ακόμη φορά τη χώρα μας.
