H αθέατη όψη της τουρκικής στρατιωτικής διπλωματίας
Του Μάνου Ηλιάδη
Στη χώρα μας η συμβατική ανάλυση της τουρκικής εξωτερικής και άμυνας πολλές φορές περιλαμβάνει αναφορές, και αυτές συνήθως υποβαθμισμένες, για τις συμφωνίες συνεργασίας στρατιωτικής και εν γένει στον τομέα της Ασφάλειας και ακόμη λιγότερες στον τομέα των συμφωνιών ανταλλαγής πληροφοριών με άλλες χώρες.
Τούτο δε παρά το γεγονός ότι τέτοιου είδους συμφωνίες αποτελούν συχνά βάση ή μία σημαντική πτυχή της γενικότερης εξωτερικής πολιτικής πολλών χωρών, με πρώτες, φυσικά, τις γνωστές μεγάλες δυνάμεις.
Τούτο δε παρά το γεγονός ότι τέτοιου είδους συμφωνίες αποτελούν συχνά βάση ή μία σημαντική πτυχή της γενικότερης εξωτερικής πολιτικής πολλών χωρών, με πρώτες, φυσικά, τις γνωστές μεγάλες δυνάμεις.
Αυτή η τάση ήταν αισθητή εδώ και δεκαετίες στην περίπτωση της Τουρκίας, με έμφαση πάντα στον τομέα των συμφωνιών ανταλλαγής πληροφοριών με τις μυστικές υπηρεσίες άλλων χωρών. Τα τελευταία λίγα χρόνια, όμως, με τη διερεύνηση των συμφερόντων και τις φιλοδοξίες της Τουρκίας να παίξει το ρόλο της περιφερειακή δυνάμεως, η τάση αυτή εμφανίζει εντυπωσιακή άνοδο, η οποία αξίζει να σημειωθεί.
Για να δοθεί μία ιδέα της τάσεως αυτής, αρκεί να αναφερθεί ένα μέρος των συμφωνιών στρατιωτικής συνεργασίας που υπέγραψε η Τουρκία τα τελευταία τρία χρόνια μόνο με χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, που αποτελούν και τις νέες εστίες ενδιαφέροντος της τουρκικής πολιτικής. Το Μάιο του 2012, η Τουρκία υπέγραψε μία συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας με το Μπαχρέιν, τον ίδιο μήνα μια άλλη συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία και τη Σομαλία, τον Ιούλιο του ίδιου έτους με το Κατάρ, λίγο πριν, τον Οκτώβριο του 2011, με τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα, με την Αιθιοπία τον Απρίλιο του 2011, με το Λίβανο τον Ιανουάριο του 2010 και το Νοέμβριο του 2009 με την Αίγυπτο.
Όπως προκύπτει από υπάρχουσες πληροφορίες, οι συμφωνίες της Τουρκίας με άλλες χώρες δεν έχουν το ίδιο περιεχόμενο και ποικίλλουν από χώρα σε χώρα. Σε γενικές γραμμές, οι συμφωνίες περιλαμβάνουν προγράμματα ανταλλαγής αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων και της Αστυνομίας, εκπαιδευτικά προγράμματα με φοίτηση ξένων φοιτητών σε τουρκικές στρατιωτικές σχολές, συνεργασίες στον τομές της αμυντικής βιομηχανίας και αμυντικής τεχνολογίας, κοινές ασκήσεις κ.α. Στις περισσότερες περιπτώσεις, συνεργασίες αυτής της μορφής περιλαμβάνουν και συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών πληροφοριών και Ασφαλείας της Τουρκίας με τις αντίστοιχες υπηρεσίες άλλων χωρών, η οποία περιλαμβάνει και την ανταλλαγή πληροφοριών.
Και μία και ο λόγος για τις τελευταίες, αξίζει να σημειωθεί αυτό που αναφέραμε και στο πρόσφατο βιβλίο μας Μυστική δράση των Τούρκων στην Ελλάδα και η σύγχρονη ΜΙΤ. Συγκεκριμένως, σύμφωνα με δήλωση του πρώην διοικητή της ΜΙΤ Σ. Ατάσαγκούν που έγινε διοικητής το 2004, οι συμφωνίες συνεργασίας της ΜΙΤ μέ ξένες υπηρεσίες ανέρχεται στον εντυπωσιακό αριθμό των ενενήντα και πλέον χωρών, μεταξύ των οποίων και όλες οι όμορες με την Ελλάδα χώρες [Σ.Σ.: στο βιβλίο αναφέρεται μεγάλος αριθμός των χωρών αυτών]. Ο αριθμός αυτός εκτιμάται μετά βεβαιότητος ότι έχει αυξηθεί περαιτέρω, μετά την ανακάλυψη της ηγεσίας της MIT απο τον Χακάν Φιντάν (27 Μαΐου 2010), ενός ατόμου που θεωρείται γνώστης του τομέα των μυστικών υπηρεσιών. Και τούτο διότι οι συμφωνίες συνεργασίας στον τομέα αυτό είναι ένας σίγουρος και κατά κανόνα ανέξοδος τρόπος ανόδου της πληροφοριακής επάρκειας μίας υπηρεσίας πληροφοριών, κάτι που μάλλον θα πρέπει να γνωρίζει και η δική μας ΕΥΠ.
Μια άλλη σημαντική διάσταση των συμφωνιών αυτών είναι ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός ξένων μαθητών στις στρατιωτικές σχολές της Τουρκίας. Η σημασία του είναι προφανής, λόγω των δεσμών που δημιουργούνται με τις χώρες προελεύσεως του εκ της ανόδου τους, συν τω χρόνω, στα ανώτερα κλιμάκια της στρατιωτικής ηγεσίας των χωρών τους, γεγονός που προκύπτει και από τη σχετική εμπειρία στην Ελλάδα. Συγκεκριμένως, ο αριθμός των ξένων μαθητών στη Στρατιωτική Ακαδημία της Τουρκίας, από 87 που ήταν το ακαδημαϊκό έτος 2009-2010, δύο χρόνια μετά, και συγκεκριμένως το Δεκέμβριο του 2012, είχε υπερδιπλασιαστεί, ανερχόμενος σε 195 ξένους υποψήφιους αξιωματικούς από δεκατέσσερις συνολικώς χώρες. Ο αριθμός αυτός είναι ακόμη μεγαλύτερος εάν συμπεριληφθούν οι ξένοι μαθητές που φοιτούν στις αντίστοιχες σχολές του Ναυτικού και της Αεροπορίας.
Πρόσφατα, στη Στρατιωτική Ακαδημία της Τουρκίας έστειλαν μαθητές για πρώτη φορά η Γκάμπια, η Μολδαβία και το Κόσοβο, ενώ για τον επόμενο χρόνο θα εισαχθούν μαθητές από τη Μογγολία, τη Λιβύη και τη Σομαλία. Να σημειωθεί ότι την παρούσα περίοδο φοιτούν στην τουρκική στρατιωτική ακαδημία μαθητές από το Αφγανιστάν, την Αλβανία, το Αζερμπαϊτζάν, το Κιργιστάν, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, τη Γεωργία, τη Νότια Κορέα, το Τουρκμενιστάν, την Ιορδανία και το παράνομο τουρκοκυπριακό “κράτος”. Περιττό να τονισθεί ότι οι ξένοι μαθητές που περνούν τον πρώτο χρόνο μαθαίνοντας την τουρκική γλώσσα εκτίθενται στον τουρκικό τρόπο ζωής και στην τουρκική “κουλτούρα” – με ό,τι συνέπειες μπορεί να έχει αυτό για τη διανοητική τους υγεία.
Εντυπωσιακοί είναι ακόμη οι αριθμοί των ξένων μαθητών που φοιτούν στις σχολές της τουρκικής Αστυνομίας. Την περίοδο αυτή φοιτούν στις αστυνομικές σχολές της Τουρκίας μαθητές απο είκοσι χώρες με κάθε έτος να εγγράφονται σε αυτές 400 περίπου μαθητές. Ο αριθμός αυτός δεν περιλαμβάνει τους μαθητές από το Αφγανιστάν, που ανέρχονται σε 500, ούτε τους 817 Λίβυους που εισήλθαν στις σχολές της Τουρκίας το Μάρτιο του 2012. Έκτος από τις σχολές αυτές, Τούρκοι αστυνομικοί αποστέλλονται συστηματικά στο εξωτερικό για να εκπαιδεύσουν αστυνομικούς άλλων χωρώ, έχοντας εκπαιδεύσει μέχρι τώρα περί του 15000 αστυνομικούς από τριάντα συνολικώς χώρες.
Η σημασία των παραπάνω, προφανής.
Από τη διευκόλυνση της προσπαθείας για διείσδυση και εξάπλωση της επιρροής της Τουρκίας σε ένα μεγάλο αριθμό χωρών, τη δημιουργία δεσμών κυρίως με τα όργανα και τις υπηρεσίες πληροφοριών και Ασφαλείας για ομαλότερη συνεργασία στον τομέα των πληροφοριών και της Ασφάλειας, διευκόλυνση των εξαγωγών προϊόντων της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας και άλλα ευνόητα που περιλαμβάνονται στον τομέα της στρατιωτικής -και όχι μόνο διπλωματίας.
Το τι απέμεινε στη δική μας πλευρά και στο τομέα αυτό, με μακρά παράδοση φοιτήσεως ξένων μαθητών στις ελληνικές παραγωγικές σχολές, μετά τις εγκληματικές περικοπές του αμυντικού προϋπολογισμού που επέβαλε η δικτατορία της τρόικας, γίνεται κατανοητό εάν λάβει κανείς υπ’ όψιν του ότι η Σχολή Ικάρων, για παράδειγμα, κινδυνεύει να μην ολοκληρώσει το τρέχον ακαδημαϊκό έτος.
Eπίκαιρα 21/2/2013
(* Στην φωτογραφία ο Hakan Fidan κατά την διάρκεια επίσκεψης στην Υεμένη, τον περασμένο μήνα)
