Ο νέος τρόπος πολέμου και η νομιμοποίηση
Tου David Ignatius Aρθρογράφου της Washington Post
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Την περασμένη εβδομάδα στο Σαν Φρανσίσκο, ο γερουσιαστής Ραντ Πολ προειδοποίησε σχετικά με τις επιθέσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών, διατυπώνοντας την αντίθεσή του στον διορισμό του Τζον Μπρέναν στο αξίωμα του διευθυντή της CIA.
Η ένσταση του Πολ δεν θα έπρεπε να αφορά την αντίθεσή του στον Μπρέναν, ο οποίος ισχυρίζεται ότι ως διευθυντής της CIA δεν θα είναι εξουσιοδοτημένος από τον νόμο να δίνει το πράσινο φως για επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Ο Μπρέναν, ο οποίος προσπαθεί να διευθετήσει τα νομικά κωλύματα για τη νομιμοποίηση του πολέμου με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, άξιζε τον διορισμό στο αξίωμά του, ο οποίος επικυρώθηκε την περασμένη Πέμπτη. Η ένσταση του Πολ δεν θα έπρεπε να αφορά ούτε στη διαφορά του με τον Ερικ Χόλντερ, τον υπουργό Δικαιοσύνης, παρότι ο τελευταίος χρησιμοποίησε απαξιωτική γλώσσα απαντώντας στα ερωτήματα του γερουσιαστή.
Επί της ουσίας, το ζήτημα που τίθεται αφορά στη συνείδηση της Αμερικής σχετικά με το ποιες μέθοδοι θα επιτρέπονται εφεξής, τώρα που ο πόλεμος κατά της Αλ Κάιντα περνάει σε νέα φάση. Ο νόμος μπορεί να φωτίσει αυτόν το διάλογο προσδιορίζοντας τι θεωρείται στοχευμένη επίθεση. Οπως όμως και στην περίπτωση των βασανιστηρίων, οι πολιτικοί ηγέτες θα πρέπει να αποφασίσουν αν η συγκεκριμένη μέθοδος είναι τεχνικώς νόμιμη και αποτελεσματική ή αν είναι ηθικώς εσφαλμένη και συνεπώς μη επιτρεπτή.
Εχουμε λησμονήσει πόσο έχουμε ευτελίσει τα συγκεκριμένα ηθικά πρότυπα από τότε που η Αμερική εισήλθε σε πόλεμο με την Αλ Κάιντα και οι επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη έγιναν το κατ’ εξοχήν όπλο. Ενας πρώην αξιωματούχος της CIA, που συμμετείχε σε πολλές επιχειρήσεις στις οποίες χρησιμοποιήθηκε το συγκεκριμένο φονικό όπλο, μου υπενθύμισε πόσο έχει χαλαρώσει ο κώδικας της ηθικής μας. Ο βετεράνος της CIA θυμήθηκε την επίπληξη που του είχε κάνει ένα ανώτατος αξιωματούχος στις αρχές της δεκαετίας του 1980. «Στο πεδίο της μάχης, να μην πράξεις τίποτε που ξέρεις ότι θα πληγώσει τη συνείδηση ενός έθνους όταν γίνει δημοσίως γνωστό». Ενας κανόνας που εξακολουθεί να είναι σωστός.
Στις πρώτες μάχες κατά της τρομοκρατίας τη δεκαετία του 1980, οι φονικές επιχειρήσεις ήταν στο πνεύμα «συλλάβετέ τους ή σκοτώστε τους», με σαφή προτίμηση στις συλλήψεις. Την εποχή εκείνη, το αντιτρομοκρατικό κέντρο της CIA συνεργάστηκε στενά με το FBI για να συλλάβει, μυστικά, τρομοκράτες που είχαν σκοτώσει Αμερικανούς στο εξωτερικό. Ηταν γνωστό ότι οι στόχοι μπορεί και να σκοτώνονταν, όμως η φράση «φέρτε τους ενώπιον της Δικαιοσύνης» δεν ήταν απλώς ευφημισμός.
Σε μία περίπτωση, η CIA είχε σχεδιάσει να συλλάβει έναν διαβόητο Παλαιστίνιο βομβιστή σε μια χώρα της βορείου Αφρικής. Η επιχείρηση ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή εξαιτίας φόβων ότι θα μπορούσε να φέρει σε δύσκολη θέση τη χώρα στην οποία επρόκειτο να γίνει.
Επί προεδρίας Τζορτζ Μπους, αρχικώς, τα όρια των στοχευμένων επιθέσεων ήταν σαφή. Το 2002, ενόψει του πολέμου στο Ιράκ, ο πρόεδρος χρειάστηκε να δώσει στη CIA νέα εξουσία να θέσει ως στόχους ανώτατους Ιρακινούς στρατιωτικούς διοικητές. Μετά την παράδοση του Ιράκ, πολλοί από τους διαβόητους ηγέτες του Ιράκ συνελήφθησαν και δεν σκοτώθηκαν, ανάμεσά τους και ο Σαντάμ Χουσεΐν.
Οι επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη άλλαξαν αυτή τη ισορροπία. Πρόσφεραν νέα τεχνολογία για την επιβολή τιμωρίας και εξελίχτηκαν σε εθιστική φονική μέθοδο χωρίς να τίθενται σε κίνδυνο οι ζωές Αμερικανών στρατιωτών. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη δεν συλλαμβάνουν. Σκοτώνουν. Γι’ αυτό και είναι τόσο σημαντικό να υπάρχουν σαφείς κανόνες ως προς αυτά.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης Ερικ Χόλντερ ήταν τόσο αποφασισμένος να αφήσει στον πρόεδρο Ομπάμα τη δυνατότητα όλων των επιλογών, με αποτέλεσμα να δώσει μια ασαφή απάντηση στο ερώτημα του γερουσιαστή Πολ όσον αφορά σε πλήγματα κατά Αμερικανών πολιτών επί αμερικανικού εδάφους. «Είναι πιθανό, υποθέτω, να φανταστεί κανείς εξαιρετικές συνθήκες, στις οποίες θα ήταν απαραίτητη και κατάλληλη», είπε –επικαλούμενος το ενδεχόμενο ενός νέου Περλ Χάρμπορ ή μιας νέας 11ης Σεπτεμβρίου– η χρήση επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, σε περίπτωση που οι επιτιθέμενοι είναι Αμερικανοί. Η απάντηση αυτή προκάλεσε ανησυχία σε εκατομμύρια άλλους Αμερικανούς, που φοβούνται την κατάχρηση της κυβερνητικής εξουσίας.
To υπουργείο Δικαιοσύνης του Χόλντερ άφησε επίσης πολλές ασάφειες στο πλαίσιο της «λευκής Βίβλου» που εξέδωσε αναφορικά με τη δολοφονία των Αμερικανών πολιτών στο εξωτερικό. Στην εν λόγω Βίβλο, υποστηρίζεται ότι τέτοιες δολοφονίες είναι σύννομες αν «ο πολίτης αποτελεί άμεση απειλή» και «η σύλληψή του είναι αδύνατη». Ωστόσο, το κείμενο θολώνει πάλι τους όρους για την υλοποίηση αυτών των επιχειρήσεων, καθώς αναφέρει ότι η «άμεση απειλή» δεν απαιτεί «σαφή στοιχεία» για το ενδεχόμενο επίθεσης στο άμεσο μέλλον. Οσο για τη σύλληψη του υπόπτου, μπορεί να μη γίνει επειδή «δεν είναι εφικτή», επειδή «θέτει αδικαιολόγητα σε κίνδυνο την ασφάλεια Αμερικανών στρατιωτών» ή επειδή ξένες χώρες εκφράζουν αντιρρήσεις.
Τα ερωτήματα αυτά είναι ζέοντα, καθώς η Αλ Κάιντα διασπάται σε μικρότερες ομάδες και η ανάγκη για τη νομιμοποίηση τέτοιου είδους επιθέσεων γίνεται ακόμη πιο επιτακτική. Oι επιθέσεις ωστόσο με μη επανδρωμένα αεροσκάφη θα έπρεπε να είναι η ύστατη λύση.
