Γεωπολιτικής σημασίας η παραμονή της Κύπρου στο ευρώ;
Της Ζέζας Ζήκου
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Μετά την τραγωδία της Ελλάδας που εξελίσσεται σε πράξεις Μνημονίων, η έντονη αίσθηση της κοινωνικής απελπισίας και της τραπεζικής χρεοκοπίας τώρα περικυκλώνει την Κύπρο, μέσα σε περιβάλλον που διαμορφώνει κρίσιμες μείζονες γεωπολιτικές ανακατατάξεις.
Στη γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής σημασίας περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου, η κατάσταση βράζει. Μετά την Ελλάδα, και η Κύπρος κλυδωνίζεται επώδυνα, σ’ έναν κόσμο που αλλάζει. Στο σημερινό σκηνικό της οικονομικής ισορροπίας του τρόμου, καθώς όλες οι χώρες κολυμπάνε στα χρέη, συζητείται έντονα η έξοδος της Κύπρου από την Ευρωζώνη - που φιλοδοξούν ορισμένοι να εκβιάσουν. Ωστόσο, το παγκόσμιο σύστημα ισορροπιών είναι τόσο εύθραυστο -και η Ελλάδα και η Κύπρος - βρίσκονται μόνες να αντιμετωπίσουν όλες τις απειλές.
Μήνες τώρα, καθημερινό θέμα συζητήσεων ήταν το ενδεχόμενο η Ελλάδα, πρώτη - πρώτη, να βγει από το ευρώ. Τώρα στο επίκεντρο βρίσκεται η Κύπρος. Ουδείς όμως μπορεί, έστω και κατά προσέγγιση, να προσδιορίσει τις συνέπειες ενός τέτοιου γεγονότος. Πέραν του οικονομικού κόστους, που είναι απροσδιόριστο, μοιραία θα προκληθούν οξύτατες κοινωνικές αναταράξεις, ενώ θα απαιτηθούν πολλά χρόνια για να αποκατασταθεί η ισορροπία.
«Ευρώ ή Δραχμή». «Ευρώ ή κυπριακή Λίρα». Βεβαίως, δεν πρόκειται απλώς για ένα εκβιαστικό δίλημμα. Προφανώς, το ζήτημα έχει τεθεί σαν ένα είδος ψυχολογικής τρομοκρατίας. Παράλληλα, όμως, τίθεται και σαν κάτι αναγκαίο σε φάση που η εθνική απελπισία για την οικονομία και η αγωνία για την επιβίωση των δύο χωρών κορυφώνονται. Αλλά η κατάρρευση και εκτός του ευρώ πολλαπλασιάζει τους κινδύνους δορυφοροποίησης από την Αγκυρα. Οι παγίδες εκτός της Ευρωζώνης είναι πολλαπλώς κρισιμότερες. Η πείρα αποδεικνύει ότι η Αγκυρα εκμεταλλεύεται διαχρονικά τις περιόδους αδυναμίας της Ελλάδας
Ο Πολ Κρούγκμαν χωρίς δισταγμούς υποστηρίζει πως η Κύπρος πρέπει να φύγει από το ευρώ. Συγκεκριμένα, στη στήλη του στους New York Times, γράφει: «Ενας ανταποκριτής τον οποίο σέβομαι με είχε προκαλέσει (ευγενικά) να του απαντήσω τι θα έπρεπε να κάνει η Κύπρος. Θεωρώ ότι είναι σωστό να περνάω τον περισσότερο χρόνο μου γράφοντας τα άρθρα μου στα πλαίσια του πολιτικού ρεαλισμού και να βασίζομαι σε ένα συνδυασμό από αιτίες, είναι καλό καμιά φορά απλά να δηλώνω τι θα έκανα αν μου δινόταν η ευκαιρία. Ιδού λοιπόν: η Κύπρος θα έπρεπε να φύγει από το ευρώ. Τώρα.
Ο λόγος είναι ξεκάθαρος: η παραμονή στο ευρώ σημαίνει βαθιά ύφεση η οποία θα κρατήσει για πολλά χρόνια, ενώ η Κύπρος θα προσπαθεί να χτίσει τον νέο εξαγωγικό της κλάδο. Αν φύγει από το ευρώ και αφήσει το νέο νόμισμα να υποτιμηθεί σημαντικά, τότε θα δώσει σημαντική ώθηση στην αναδόμηση των εξαγωγών».
Αν εξετάσουμε το εξαγωγικό προφίλ της Κύπρου, τότε θα δούμε τη ζημιά που θα υποστεί η χώρα. Είναι μια ανοιχτή οικονομία με δύο κύριες εξαγωγές, τον τραπεζικό κλάδο και τον τουρισμό, με τον ένα από αυτούς ουσιαστικά να εξαφανίζεται. Αυτό από μόνο του θα οδηγήσει σε καθίζηση της οικονομίας. Και επιπλέον, η τρόικα ζητεί νέα μέτρα λιτότητας, αν και η χώρα θεωρητικά διαθέτει πρωτογενές πλεόνασμα προϋπολογισμού. Δεν θα μου έκανε εντύπωση αν έβλεπα πτώση 20% στο πραγματικό ΑΕΠ.
Ποιος όμως είναι ο δρόμος μπροστά; Η Κύπρος χρειάζεται ένα οικονομικό άλμα στον τουρισμό, συν μια ταχεία ανάπτυξη σε εξαγωγικούς κλάδους - η πρόβλεψή μου είναι ότι ο αγροτικός τομέας θα πρωτοστατήσει, αν και δεν γνωρίζω πολλά για το συγκεκριμένο ζήτημα. Ο προφανής τρόπος για να φτάσουμε εκεί είναι μέσω της μεγάλης υποτίμησης. Ναι, γιατί πιθανότατα αυτό θα φέρει φθηνές συμφωνίες που θα προσελκύσουν πολλά βρετανικά τουριστικά πακέτα. Η Κύπρος μπορεί να φθάσει στο ίδιο σημείο κόβοντας τους μισθούς, αλλά θα χρειαστεί πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και θα προκληθεί πολύ περισσότερη ανθρώπινη και οικονομική καταστροφή.
Είναι όμως, πιθανό να αποχωρήσει από το ευρώ; Το επιχείρημα του Αϊχενγκριν -ότι ακόμη και η υπόνοια εξόδου από το ευρώ θα δημιουργούσε άτακτη φυγή κεφαλαίων και bank runs- δεν ισχύει σε αυτή την περίπτωση. Οι τράπεζες της Κύπρου είναι κλειστές και τα κεφάλαια ελέγχονται. Οπότε, εάν ήμουν δικτάτορας, θα επέκτεινα την τραπεζική αργία τόσο, ώστε να μπορέσω να προετοιμάσω τη χώρα για το νέο νόμισμα.
Ομως η απελπισία είναι φυσιολογική σε αυτή την περίπτωση. Διαφορετικά μιλάμε για λιτότητα «α λα ελληνικά» ή ακόμη χειρότερη, σε μια οικονομία όπου τα θεμελιώδη μεγέθη, χάρη στην κατάρρευση της offshore τραπεζικής, είναι σε πολύ χειρότερη κατάσταση απ’ ό,τι της Ελλάδας.
