Οι οριζόντιες περικοπές στις ΗΠΑ δεν λύνουν το πρόβλημα
Reuters
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Λίγοι οικονομολόγοι θεωρούν ότι οι περικοπές των δημοσίων δαπανών μπορούν να αποτελέσουν θεραπεία κατά της ανεργίας.
Και όμως, αυτό ακριβώς αποφάσισε το Κογκρέσο όταν επέβαλε από την 1η Μαρτίου φέτος οριζόντιες περικοπές στα κονδύλια του προϋπολογισμού των ΗΠΑ. Παρά τα ελαφρώς αισιόδοξα στοιχεία για την ανεργία που δόθηκαν στη δημοσιότητα την περασμένη Παρασκευή, η κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας παραμένει ασθενική, με τη στρατιά των ανέργων να απαριθμεί 15 εκατομμύρια. Οι περικοπές δαπανών του προϋπολογισμού δεν πρόκειται να βελτιώσει τις τύχες τους.
Είναι γνωστό στο Κογκρέσο ότι ο προϋπολογισμός του ομοσπονδιακού κράτους θα καταστεί μη βιώσιμος σε 10 με 15 χρόνια, όταν οι δαπάνες θα υπερβαίνουν σημαντικά τις αναμενόμενες εισροές. Για περίπλοκους, αν όχι παράξενους λόγους, το Κογκρέσο θεωρεί ότι πρέπει τώρα να πράξει κάτι, που κατά κανόνα απεχθάνεται: να περικόψει τα κονδύλια και να αυξήσει τους φόρους. Αυτό ίσως μοιάζει γενναίο και υπεύθυνο από πολιτική άποψη. Αν όμως το εξετάσουμε με φόντο την πραγματικότητα, η προληπτική αυτή παρέμβαση του Κογκρέσου στοχεύει λανθασμένα σε λάθος εποχή.
Από τους πολλούς λόγους που προβάλλουν οι πολιτικοί για τις περικοπές των δημοσίων δαπανών σε περίοδο που η οικονομία δεν είναι στα καλύτερά της, δύο χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής.
Πρώτον, πολλοί φιλελεύθεροι αλλά και συντηρητικοί υποστηρίζουν ότι το Κογκρέσο πρέπει να θέσει υπό έλεγχο τις δαπάνες του ομοσπονδιακού κράτους.
Δεύτερον, οι συντηρητικοί υποστηρίζουν ότι το κράτος γίνεται όλο και μεγαλύτερο, εις βάρος της ιδιωτικής πρωτοβουλίας.
Αυτές είναι οι θεωρίες. Ποια είναι τα γεγονότα;
Πρώτον, όπως αναφέρεται σε εκθέσεις του Γραφείου Προϋπολογισμού στο Κογκρέσο, οι δαπάνες του ομοσπονδιακού κράτους δεν εκτινάσσονται εκτός ελέγχου αν συνυπολογιστούν οι προσωρινές επιπτώσεις της ύφεσης. Δεύτερον, το δημόσιο χρέος ανέρχεται στο 75% του ΑΕΠ και πρόκειται να φτάσει στο 90% μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Πρέπει να ανησυχούμε; Ο Αλαν Αουερμπαχ, επικεφαλής του Κέντρου για τη Φορολογική Πολιτική και τη Δημόσια Οικονομία στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, στο Μπέρκλεϊ, υποστηρίζει ότι οι οικονομολόγοι δεν έχουν στη διάθεσή τους αποδείξεις ότι η πραγματική οικονομία θα επιβαρυνθεί σημαντικά αν το δημόσιο χρέος κυμαίνεται στο 90% του ΑΕΠ αντί του 75%. Ο ίδιος τονίζει ότι θα πρέπει να ανησυχούμε αν το δημόσιο χρέος αρχίσει να αυξάνεται με ταχύτερους ρυθμούς από την πραγματική οικονομία. Πράγματι, θα ξέσπαγε κρίση αν το Κογκρέσο δεν είχε τη δυνατότητα να προβεί σε περικοπές ή να αυξήσει τους φόρους τόσο, όσο πιθανόν θα είναι απαραίτητο για να καλυφθούν οι υποχρεώσεις προς τους δανειστές. Ομως, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν απειλούνται από κρίση. Στην πραγματικότητα, οι επενδυτές προσφέρουν άπειρα κεφάλαια στο υπουργείο Οικονομικών της χώρας, με απίστευτα χαμηλά επιτόκια.
Τρίτον, υπάρχει μια εξαίρεση στα καλά δημοσιονομικά δεδομένα των ΗΠΑ. Πρόκειται για το σύστημα υγείας. Η τριλογία περιέχει την πολυπληθέστατη, πρώτη μεταπολεμική γενιά, που αρχίζει να γερνάει. Περιέχει επίσης τις αυξανόμενες ιατροφαρμακευτικές δαπάνες που συνεπάγεται αυτή η γήρανση του πληθυσμού. Τέλος, οι ανά ασθενή δαπάνες αυξάνονται διαρκώς τόσο στα δημόσια όσο και στα ιδιωτικά ιατρεία και νοσοκομεία. Ετσι, οι δαπάνες για την υγεία αναμένεται να εκτοξευθούν. Αυτό δεν πρόκειται να φοβίσει κανέναν φέτος ή του χρόνου. Ομως, οι δαπάνες του ομοσπονδιακού κράτους για την υγεία αναμένεται να φτάσουν στο 10% του ΑΕΠ μέσα στην επόμενη δεκαετία από το τρέχον 5%.
Το πρόβλημα είναι ότι δημιουργήσαμε ένα σύστημα υγείας, το οποίο λέει στους ασθενείς ότι δικαιούνται σχεδόν οποιαδήποτε θεραπεία που ίσως κάνει κάποιο καλό, ασχέτως του πόσο μικρό θα είναι αυτό και ασχέτως του κόστους της. Στις Ηνωμένες Πολιτείες δαπανώνται υπερδιπλάσια ποσά ως ποσοστό του ΑΕΠ για την υγεία, συγκριτικά με άλλες πλούσιες, βιομηχανικές χώρες. Το Κογκρέσο πρέπει να δημιουργήσει ένα μηχανισμό που θα βάζει φρένο.
Συμπερασματικά, οι δημόσιες δαπάνες και το χρέος δεν αποτελούν απειλή τα επόμενα χρόνια, όταν η κατάσταση της οικονομίας αναμένεται να παραμείνει εύθραυστη. Ομως, μετά μία δεκαετία η εικόνα θα αλλάξει προς το χειρότερο, κυρίως λόγω των δαπανών για την υγεία. Τι κάνει το Κογκρέσο; Εγκρίνει οριζόντιες περικοπές άμεσα, απειλώντας την κατάσταση της πραγματικής οικονομίας ενώ αγνοεί το πραγματικά εκρηκτικό πρόβλημα των δαπανών για την υγεία…
