Όλα ξεκίνησαν από την Alapis
Του Τάσου Τέλλογλου
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Τον Δεκέμβριο του 2007 η ναυαρχίδα του ομίλου επιχειρήσεων Λαυρεντιάδη, η Αlapis, υπέγραψε σύμβαση ανακυκλούμενης πιστωτικής διευκόλυνσης με κοινοπραξία εννέα τραπεζών, πενταετούς διάρκειας (έληγε στις 29 Νοεμβρίου 2012), ύψους 640 εκατομμυρίων ευρώ.
Παράλληλα από τον Ιούνιο του 2007 ώς τον Αύγουστο του 2009 η εταιρεία προχώρησε σε αυξήσεις κεφαλαίου που ξεπερνούσαν το 1,2 δισ. ευρώ.Τον Δεκέμβριο του 2009, παραμονές της εξαγοράς του 31% των μετοχών της τράπεζας Proton από τον βασικό μέτοχο της Alapis Λαυρέντη Λαυρεντιάδη, η Alapis επιχείρησε να προχωρήσει σε τιτλοποίηση απαιτήσεών της προκειμένου να αντλήσει κεφάλαιο κίνησης, εγχείρημα το οποίο απέτυχε. Στο χρονικό αυτό σημείο προσδιορίζουν ανακριτής και εισαγγελέας την απόφαση να εξαγορασθεί η μικρή τράπεζα στην οποία η εταιρεία του κ. Λαυρεντιάδη παρουσιάζει Μεγάλο Χρηματοδοτικό Ανοιγμα (ΜΧΑ).
Τέτοια ανοίγματα λογίζονται εκείνα που το ύψος τους είναι ίσο ή μεγαλύτερο από το 10% των ιδίων κεφαλαίων μιας τράπεζας. Σύμφωνα με τους κανόνες της ΤτΕ οφείλουν να μην ξεπερνούν το 25% των ιδίων κεφαλαίων του ιδρύματος, αν πρόκειται για έναν πελάτη ή ομάδα συνδεδεμένων πελατών. Μεγάλα θεωρούνται τα ανοίγματα αν το σύνολό τους φθάνει το 5% του μετοχικού κεφάλαιου της τράπεζας ή αν αφορά ομάδα μετόχων στο 25%.
Στις 31 Δεκεμβρίου του 2009, πριν πωληθεί η Proton από την Τράπεζα Πειραιώς στον κ. Λαυρεντιάδη, τα ΜΧΑ προς τον όμιλό του έφθαναν τα 210 εκατ. Υπερέβαιναν το ανώτατο όριο των ιδίων κεφαλαίων της τράπεζας που ήταν 77,5 εκατ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι με τον νόμο 3723/2008, το ελληνικό Δημόσιο είχε ενισχύσει με 79 εκατ. ευρώ την Proton, εκδίδοντας ειδικούς τίτλους τους οποίους εκχώρησε έναντι ρευστού στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Τα πιστωτικά ιδρύματα που είχαν τύχει αυτού του προνομίου όφειλαν να απέχουν από επιθετικές πολιτικές και να διασφαλίζουν ότι ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης του ενεργητικού τους δεν θα υπερβαίνει τον μέσο ρυθμό ανάπτυξης του ονομαστικού ΑΕΠ κατά το προηγούμενο ετος. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο κατά του κ. Λαυρεντιάδη και των πρώην συνεργατών του η τράπεζα παρουσίασε αύξηση του ενεργητικού της το πρώτο εννεάμηνο του 2010 κατά 41%. Η ΕΚΤ σκόπευε να αποθαρρύνει την άντληση αυξημένης ρευστότητας με αυτόν τον τρόπο και η ΤτΕ είχε προειδοποιήσει την Proton.
Μέσω τρίτων εταιρειών
Και όμως, δύο μήνες μετά την εξαγορά της τράπεζας, τα ΜΧΑ αυξήθηκαν κατά 33 εκατομμύρια και στον μέσο του 2010 τα ΜΧΑ του συγκεκριμένου ομίλου εκτοξεύθηκαν στα 409 εκατ. ευρώ, για να φτάσουν τα 620 στο τέλος Μαρτίου του 2011. Ονομαστικά τα ανοίγματα φαίνεται ότι μειώνονταν, αλλά αυτό γινόταν με δάνεια τρίτων εταιρειών προς τον ομιλο Alapis. Πρόκειται για εταιρείες που είχαν φαινομενικά αποσχισθεί από αυτήν αλλά χρηματοδοτούνταν αποκλειστικά από την Proton. Oι χορηγήσεις των περισσότερων από αυτά τα δάνεια έγιναν στο πλαίσιο της απόσχισης κλάδων της Alapis, η πώληση των οποίων έγινε με πολύ υψηλό τίμημα, το ύψος του οποίου καθορίσθηκε από αποτιμήσεις ορκωτών ελεγκτών, που με τη σειρά τους βασίζονταν σε παραδοχές της ίδιας της εταιρείας που πουλούσε τους κλάδους, δηλαδή της Alapis.
Οι αποσχίσεις αυτές δεν αντιμετωπίστηκαν με βάση τον νόμο αλλά ως μεταβίβαση περιουσίας, δηλαδή χωρίς να συνταχθούν (και να υποβληθούν για τη χορήγηση δανείων) ισολογισμοί. Ετσι, οι χορηγήσεις που ακολούθησαν δεν βασίστηκαν σε ισολογισμούς αλλά σε επιχειρηματικά σχέδια που είχαν συνταχθεί από τις ίδιες τις εταιρείες, δεν είχαν ιστορικότητα, άρα ήταν χωρίς σημασία στην αξιολόγηση του πιστωτικού κινδύνου.
Η αξιολόγηση της δυνατότητας αποπληρωμής των δανείων στηρίχθηκε αποκλειστικά σε μελλοντικά οικονομικά στοιχεία από τις παραδοχές του πωλητή, δηλαδή της Alapis. Oι χρηματοδοτήσεις δίνονταν με τέτοιους όρους (μακρά 10ετής αποπληρωμή, περίοδος χάριτος 4,5 ετών, πληρωμές στη λήξη για ποσοστά επί του δανείου που έφτασαν και μέχρι 72% του συνόλου στην τελευταία δόση) που έκαναν ακόμα μεγαλύτερο το ρίσκο για την Proton. Ταυτόχρονα, παραδοχές όπως ότι η Alapis αντιπροσώπευε στην Ελλάδα αλλοδαπές εταιρείες δεν ανταποκρίνονταν στην αλήθεια: Οι ξένες εταιρείες σε πολλές περιπτώσεις δεν γνώριζαν ότι διέθεταν αντιπρόσωπο στη χώρα μας!
Πώς στήθηκε το «σύστημα» Λαυρεντιάδη
Αποκαλυπτικά στοιχεία της δικογραφίας για τις παράνομες χρηματοδοτήσεις από την Proton Bank που δημιούργησαν μαύρη τρύπα 713 εκατ.
Της Ιωαννας Μανδρου
Με τον κ. Λαυρέντη Λαυρεντιάδη να βρίσκεται πλέον σε καθεστώς προσωρινής κράτησης και υψηλόβαθμα στελέχη της τράπεζας που είχε υπό τον έλεγχό του ο υπόδικος πλέον επιχειρηματίας να αντιμετωπίζουν βαριές ποινικές ευθύνες για χορηγήσεις δανείων ύψους εκατομμυρίων ευρώ που οδήγησαν την Proton Bank ουσιαστικά σε ελεύθερη πτώση, η ανακριτική διαδικασία για την υπόθεση βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
Στο κατηγορητήριο της δικαιοσύνης που στηρίχθηκε στους ελέγχους της Τράπεζας της Ελλάδος και στην εισαγγελική έρευνα που διενήργησε ο εισαγγελέας κ. Ιω. Δραγάτσης αναλύεται με συγκλονιστικές λεπτομέρειες το πώς στήθηκε ο μηχανισμός παράνομων χρηματοδοτήσεων εταιρειών του ομίλου Λαυρεντιάδη από την τράπεζα που ο ίδιος είχε στον έλεγχό του, δημιουργώντας τη μαύρη τρύπα των 713 εκατ. ευρώ. Συνολικά 33 άτομα, μεταξύ των οποίων γνωστοί επιχειρηματίες, υψηλόβαθμα τραπεζικά στελέχη και στενοί συνεργάτες του, βρίσκονται στη δίνη των δικαστικών διαδικασιών με βαριές κατηγορίες σε βαθμό κακουργήματος.
Οι δικαστικές αρχές μιλούν ευθέως για «μεθόδευση», όταν αναφέρονται στην άντληση κεφαλαίων από την Proton Bank για λογαριασμό εταιρειών του ομίλου Λαυρεντιάδη, αλλά και άλλων εταιρειών, «φαινομενικά», όπως αναφέρουν στο κατηγορητήριο, «άσχετων με τον όμιλο Λαυρεντιάδη, που όμως ενεργούσαν αληθώς κατόπιν οδηγιών και υποδείξεων του ιδίου και αποκλειστικά προς εξυπηρέτηση των ατομικών του και εταιρικών του συμφερόντων και όχι προς ευόδωση των επιχειρηματικών σχεδίων, δυνάμει εικονικών μεταξύ τους συμφωνιών εξαγοράς εταιρειών, κλάδων δραστηριότητας και εν γένει συνεργασιών που χρηματοδοτήθηκαν από την εν λόγω τράπεζα».
Με δεδομένη τη θέση της δικαιοσύνης για μεθοδευμένη αφαίμαξη της τράπεζας, στην ογκωδέστατη δικογραφία περιλαμβάνονται αποκαλυπτικά στοιχεία για σωρεία εταιρειών που ενώ χρηματοδοτήθηκαν αδρά από την Proton Bank, στη συνέχεια, εν μιά νυκτί, μεταβιβάστηκαν εν αγνοία της τράπεζας.
Πρόκειται για συγκεκριμένες εταιρείες, που, όπως προκύπτει από τη δικογραφία, πήραν δάνεια εκατ. ευρώ από την Proton Bank και υπό άγνωστες συνθήκες πέρασαν ξαφνικά στον έλεγχο, μέσω παρένθετων προσώπων, κυπριακής εταιρείας με την επωνυμία Mideas Holdings LTD. H εταιρεία αυτή, όπως προέκυψε από τη δικαστική έρευνα, ανήκε στον ίδιο τον κ. Λαυρεντιάδη. Οι εταιρείες που μεταβιβάστηκαν -εν αγνοία της τράπεζας που τις είχε χρηματοδοτήσει- σύμφωνα με τα στοιχεία της δικογραφίας, ξεπερνούν τις δέκα. Μεταξύ τους, ενδεικτικά, αναφέρονται οι εταιρείες Αναδρομή Α.Ε, Ballis Personal Home Care, First Aid Care, Dentev Investments, AkoLaΒ Α.Ε, ΜΑΚ Φαρμακευτική και άλλες.
Εξίσου αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία της δικογραφίας και για σωρεία εταιρειών με μετοχικό κεφάλαιο που δεν ξεπερνούσε τις 60.000 ευρώ, που απαιτεί ο νόμος, τις οποίες εκπροσωπούσαν, φαινομενικά, άτομα που δεν είχαν σχέση με τον κ. Λαυρεντιάδη. Και αυτές είχαν δανειοδοτηθεί με τεράστια χρηματικά ποσά από την Proton Bank. Ενδεικτικά και μόνον μπορεί να αναφερθούν οι εταιρείες: α) First Aid Care, με μετοχικό κεφάλαιο 130.000 ευρώ που έλαβε δάνειο 54 εκατ. ευρώ λίγες μόνον ημέρες μετά τη σύστασή της, β) η εταιρεία Akolab, με μετοχικό κεφάλαιο 60.000 ευρώ που έλαβε δάνειο 29 εκατ. ευρώ, γ) η εταιρεία ΜΑΚ με μετοχικό κεφάλαιο 60.000 ευρώ, που έλαβε δάνειο από την Proton Bank 70 εκατ. ευρώ, ενώ δ) μία ακόμα εταιρεία με μετοχικό κεφάλαιο 60.000 ευρώ και αυτή, η Novo Atreus, έσπασε κάθε ρεκόρ δανειοδοτούμενη με 72 εκατ. ευρώ.
Η έρευνα της δικαιοσύνης, η οποία πλέον έχει περάσει στα χέρια της ανακρίτριας κ. Ιωάννας Χατζάκη, έχει επίσης αποκαλύψει πλήρως και τις μεθοδεύσεις για να εμφανίζουν οι εταιρείες αυτές οικονομική ευρωστία που δεν διέθεταν και προϋποθέσεις για δανειοδότηση που στηρίχθηκαν -σε πολλές περιπτώσεις- σε χειραγώγηση μετοχών, αλλά και σε άλλες παράνομες δραστηριότητες.
Τα δάνεια 500 εκατ. στη «Νεοχημική»
Ιωαννα Μανδρου
Νέα εισαγγελική έρευνα για τις δραστηριότητες του κ. Λαυρεντιάδη βρίσκεται ήδη σε πλήρη εξέλιξη από τον εισαγγελέα κ. Ιω. Δραγάτση, προκειμένου να ελεγχθούν οι διαδικασίες δανειοδότησης της εταιρείας Νεοχημική με 500 εκατ. ευρώ.
Η εισαγγελική έρευνα που βρίσκεται, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», σε προχωρημένο στάδιο δρομολογήθηκε μετά την πρωτοβουλία που έλαβαν επτά πιστωτικά ιδρύματα που δανειοδότησαν τη Νεοχημική με προσφυγή τους στη δικαιοσύνη, ζητώντας την αναζήτηση ποινικών ευθυνών τόσο για τον επιχειρηματία όσο και για στενούς συνεργάτες που συνέβαλαν στο να εμφανιστούν, όπως έχουν καταγγείλει, παραποιημένοι ισολογισμοί της εταιρείας.
Με βάση αυτούς τους ισολογισμούς, οι οποίοι ελέγχονται πλέον από το ΣΔΟΕ με παραγγελία του εισαγγελέα κ. Δραγάτση, πείστηκαν οι τράπεζες και χορήγησαν δάνεια- μαμούθ στη Νεοχημική, συμφερόντων Λαυρεντιάδη. Τα δάνεια αυτά, που χορηγήθηκαν από τις Εθνική, Εμπορική, Πειραιώς, Γενική, Ελληνική, HSBC και Μillenium, χρησιμοποιήθηκαν το 2008 προκειμένου η Νεοχημική να αλλάξει χέρια και να πωληθεί σε αμερικανικό fund, αντί 680 εκατ. δολ. Οι επτά τράπεζες μόλις «έσκασε» η υπόθεση της Proton Bank ερεύνησαν τους ισολογισμούς με βάση τους οποίους έδωσαν και τα δάνεια και διαπίστωσαν, όπως περιγράφουν στη μηνυτήρια αναφορά τους, πως δεν είχαν σχέση με την οικονομική πραγματικότητα της εταιρείας και ήταν προϊόν μαγειρέματος των οικονομικών τους δεδομένων.
Τους επίμαχους ισολογισμούς που διερευνώνται από εξειδικευμένο κλιμάκιο του ΣΔΟΕ είχε υπογράψει ο ορκωτός λογιστής κ. Βρασίδας Δαμηλάκος, ο ρόλος του οποίου ελέγχεται από τον εισαγγελέα, ενώ έρευνα διενεργείται σε προσωπικούς του λογαριασμούς, αλλά και στα περιουσιακά στοιχεία που διαθέτει. Το άνοιγμα λογαριασμών έχει ζητήσει ο κ. Δραγάτσης και για άλλα πρόσωπα που πιθανόν εμπλέκονται στην υπόθεση της Νεοχημικής, ενώ η εισαγγελική έρευνα προχωρεί και στη διαπίστωση διαδικασιών χειραγώγησης της μετοχής της εν λόγω εταιρείας σε συνεργασία με την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
Η συγκεκριμένη έρευνα, που κρίνεται εξαιρετικά σημαντική από τις δικαστικές αρχές, αναμένεται να καταλήξει σε συγκεκριμένα αποτελέσματα μέσα στον Ιανουάριο, ανοίγοντας πιθανότατα νέο κεφάλαιο ποινικών εμπλοκών για τον κ. Λαυρεντιάδη.
Στο πλαίσιο των εισαγγελικών ερευνών, επίσης, έχουν υποβληθεί αιτήματα δικαστικής συνδρομής που θα φωτίσουν κρίσιμες πτυχές της υπόθεσης, με έμφαση τη διαδρομή των χρημάτων που απέδωσε η πώληση της Νεοχημικής, αλλά και των δανείων που έλαβε από τις επτά τράπεζες.
Σε ό,τι αφορά την υπόθεση χειραγώγησης της μετοχής της Νεοχημικής αναμένεται εξονυχιστική έρευνα και από τους οικονομικούς εισαγγελείς.
Πώς αποφεύχθηκε ο έλεγχος «από μέσα»
Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία της δικογραφίας για το πώς αποδυναμώθηκαν όλα τα εποπτικά συστήματα εσωτερικού ελέγχου της τράπεζας, προκειμένου να μπορούν να γίνονται οι παράνομες χρηματοδοτήσεις των εκατομμυρίων ευρώ.
Η πρώτη εποπτική αρχή που «αλώθηκε», όπως αναφέρεται στη δικογραφία, από ανθρώπους της απόλυτης εμπιστοσύνης του επιχειρηματία Λαυρέντη Λαυρεντιάδη, ήταν η Ανώτατη Εγκριτική Επιτροπή με αλλαγή των όρων λειτουργίας της, αλλά και καταστρατήγηση των βασικών αρχών εγκρίσεως πιστοδοτήσεων και διασφαλίσεων.
Επίσης τέθηκαν «εκτός» από κάθε ουσιαστικό έλεγχο των δανειοδοτήσεων τα Συστήματα Εσωτερικού Ελέγχου (ΣΕΕ), που αναφέρονται τακτικά στην Τράπεζα της Ελλάδος για τον έγκαιρο εντοπισμό των πιστωτικών κινδύνων, που στην προκειμένη περίπτωση δεν λειτούργησαν.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ορισμένοι από τους βασικούς κατηγορουμένους της υπόθεσης τοποθετήθηκαν από τον κ. Λαυρεντιάδη, όπως προκύπτει από τη δικογραφία, σε θέσεις - κλειδιά των εποπτικών μηχανισμών. Από το σύνολο των χρημάτων που δόθηκαν ως δάνεια σε εταιρείες συμφερόντων Λαυρεντιάδη ποσό 160 εκατ. έχει δεσμευθεί.
