Κρίσιμα διπλωματικά ερωτήματα
Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Πώς έγινε η Ουάσιγκτον ο καλύτερος φίλος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Αίγυπτο, ακόμη και όταν ο πρόεδρος Μοχάμεντ Μόρσι διεκδίκησε δικτατορικές εξουσίες και οι οπαδοί του ξυλοκόπησαν κοσμικούς φιλελεύθερους στους δρόμους του Καΐρου;
Είναι ένα ερώτημα, που απασχολεί πολλούς Αραβες αυτές τις μέρες και πρέπει να απαντηθεί.
Ο Μόρσι και οι οπαδοί του της Αδελφότητας βρίσκονται στην εξουσία μετά δεκαετίες απομόνωσης και διώξεων. Μπορούσες να δεις αυτό το νεοαποκτηθέν στάτους, όταν ο Μόρσι επισκέφθηκε τα Ηνωμένα Εθνη, τον Σεπτέμβριο, κι ακόμη περισσότερο στη διπλωματία, που οδήγησε στην εκεχειρία του περασμένου μήνα, στη Γάζα, με τη μεσολάβηση του Μόρσι και της Χίλαρι Κλίντον. Οι ηγέτες της Αδελφότητας μετατράπηκαν από απόβλητοι σε αστέρες.
Κι ας είμαστε τίμιοι: Η κυβέρνηση Ομπάμα ήταν αυτή που κυρίως βοήθησε τον Μόρσι. Αμερικανοί αξιωματούχοι εργάστηκαν στενά μαζί του σε θέματα οικονομικής ανάπτυξης και περιφερειακής διπλωματίας. Κατά την επίσκεψή τους, την περασμένη εβδομάδα, στην Ουάσιγκτον, οι συνεργάτες του Μόρσι διαλαλούσαν τις στενές επαφές του αφεντικού τους με τον πρόεδρο Ομπάμα και περιέγραφαν τα τηλεφωνήματα μεταξύ των δύο ηγετών, που οδήγησαν στην εκεχειρία της Γάζας.
Ο απίθανος ρόλος του Μόρσι ως ειρηνοποιού ήταν «η μεγάλη ζαριά» της κυβέρνησης Ομπάμα. Απεικονίζει γιατί η κυβέρνηση σοφά κράτησε ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας με τις μετεπαναστατικές δυνάμεις στην Αίγυπτο.
Ωστόσο, η εξουσία φθείρει και αυτό ισχύει για τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, όσο και για κάθε άλλη παράταξη που βρίσκεται ξαφνικά σε ηγετική θέση μετά δεκαετίες εξοστρακισμού. Θεωρώντας, ενδεχομένως, ότι έχει την υποστήριξη των ΗΠΑ, ο Μόρσι το παρατράβηξε στις 22 Νοεμβρίου, διακηρύσσοντας ότι τα προεδρικά του διατάγματα δεν θα υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο. Οι οπαδοί του ισχυρίζονται πως προσπαθούσε να προστατέψει την επανάσταση από τους δικαστές. Αλλά αυτή η δικαιολογία ξέφτισε γρήγορα, καθώς μέλη της κυβέρνησης Μόρσι παραιτήθηκαν, σε ένδειξη διαμαρτυρίας, χιλιάδες διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους και οπαδοί της Μουσουλμανικής Αδελφότητας άρχισαν να αντεπιτίθενται με πέτρες, ξύλα και μεταλλικούς σωλήνες.
Σ’ αυτή την αναταραχή η κυβέρνηση Ομπάμα παρέμεινε παραδόξως συγκρατημένη. Μετά την ανάληψη της εξουσίας, η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Βικτόρια Νιούλαντ, είπε: «Απευθύνουμε έκκληση για ηρεμία και παροτρύνουμε όλα τα κόμματα να συνεργαστούν και καλούμε όλους τους Αιγύπτιους να επιλύσουν τις διαφορές τους γι’ αυτά τα σημαντικά ζητήματα ειρηνικά και με δημοκρατικό διάλογο». Μια όχι και τόσο ηχηρή αποκήρυξη.
«Πρέπει να μου εξηγήσεις γιατί η αμερικανική αντίδραση είναι τόσο άτονη», μου έγραψε ένας Αραβας αξιωματούχος. «Ετσι, ένας ηγέτης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας γίνεται πρόεδρος της Αιγύπτου. Στη συνέχεια εφορμά και σφετερίζεται τις πιο τολμηρές προεδρικές εξουσίες από την εποχή των φαραώ, τέτοιες που κάνουν τον Μουμπάρακ να μοιάζει με ασήμαντο αυταρχικό και η μόνη αντίδραση των ΗΠΑ είναι η δήλωση της κ. Νιούλαντ». Ο συγκεκριμένος αξιωματούχος αναρωτιόταν αν οι ΗΠΑ είχαν απολέσει το ηθικό και πολιτικό τους ήθος, στον ενθουσιασμό τους να αποκτήσουν καινούργιους φίλους.
Οι Αιγύπτιοι και οι άλλοι Αραβες γράφουν τώρα την ιστορία τους και θα πρέπει να ζήσουν με τις συνέπειες. Επιπλέον, το τελευταίο πράγμα που θα χρειάζονταν οι κοσμικοί διαδηλωτές θα ήταν να τους αγκαλιάσουν οι Αμερικανοί. Αυτό, βέβαια, είναι αλήθεια, αλλά είναι τρελό για την Αμερική να εμφανίζεται ότι παίρνει θέση εναντίον εκείνων που θέλουν μια φιλελεύθερη, ανεκτική Αίγυπτο και υπέρ όσων υποστηρίζουν τη σαρία. Κατά κάποιο τρόπο εκεί έχει καταλήξει η κυβέρνηση Ομπάμα.
Για ένα μάθημα του τι θα σήμαινε να ερωτευτείς τον πελάτη σου, δες το Ιράκ: οι Αμερικανοί αξιωματούχοι, με πρώτο τον πρόεδρο Τζορτζ Μπους και τον στρατηγό Ντέιβιντ Πετρέους συνέχισαν να εγκωμιάζουν τον πρωθυπουργό Νούρι αλ Μαλικί, παρά τις προειδοποιήσεις από πολλούς Ιρακινούς ότι πρόκειται για έναν πολιτικό ο οποίος στο τέλος θα συμμαχήσει με το Ιράν. Αυτή η άστοχη στοργή συνεχίστηκε στους κόλπους της αμερικανικής κυβέρνησης: ακόμη και όταν ο ιρακινός λαός καταψήφισε το 2010 τον Μαλικί, οι Αμερικανοί τού πρόσφεραν αρκετή υποστήριξη για να παραμείνει στην εξουσία. Οι παρατηρητές ακόμη δεν μπορούν να το καταλάβουν.
Οταν αξιολογούμε τις ταραχές στον αραβικό κόσμο, θα έπρεπε να θυμόμαστε ότι είμαστε μάρτυρες μιας επανάστασης που μπορεί να χρειαστεί δεκαετίες μέχρι να βρει τον δρόμο της. Καθώς είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς το αποτέλεσμα, είναι λάθος να στοιχηματίζει υπέρ κάποιου συγκεκριμένου παίκτη. Οι Αμερικανοί θα έπρεπε να υποστηρίξουν το ευρύτερο κίνημα για αλλαγή και οικονομική ανάπτυξη και να αφήσουν ανοιχτό δίαυλο με οποιαδήποτε δημοκρατική κυβέρνηση αναδειχθεί.
Η Αμερική θα βοηθήσει τον αραβικό κόσμο να βγει από αυτή την αναταραχή, αν ξεκαθαρίσει ότι η αμερικανική πολιτική καθοδηγείται από τα συμφέροντα και τις αξίες της, όχι από πρόσκαιρες συμμαχίες και φιλίες. Αν ο Μόρσι θέλει να τον αντιμετωπίζουν σαν δημοκρατικό ηγέτη, θα πρέπει να ενεργεί ως τέτοιος.
